Türkiye Türkçesinde iç içe fiilimsi grubu
Nested gerundial group in Turkey Turkish
- Tez No: 629304
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA ARGUNŞAH
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Fiilimsi ekleri, iç içe fiilimsi grubu, kelime grubu, söz dizimi, Türkiye Türkçesi, Gerundial attachments, nested gerundial group, group of words, syntax, Turkey Turkish
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
Anlatımda bir kelime yeterli olmakla beraber geniş anlatım olanakları bakımından yetersiz kalabilir. Bu ve buna benzer durumlarda devreye kelime grupları girer. Kelime grupları genel anlamda bir ifadenin, tek kelimeyle anlatılamayıp birden fazla kelimenin yan yana dizilmesiyle belirtme, niteleme gibi işlevlerle belirtilmesini sağlar. Kısacası yapı ve anlam bakımından bir bütün hâlinde ortaya konan dil birlikleridir. Söz konusu dil birliklerinde genellikle bir asıl unsur bir de buna bağlı bir yardımcı unsur bulunmaktadır. Yardımcı unsur belirten, asıl unsur ise belirtilen konumundadır. Her iki unsurun yan yana dizilişi önce yardımcı unsur, sonra asıl unsur olmak üzere kurallıdır. Çalışmada ele alınan kelime grubu, bir fiilimsi ekinin eklendiği hareketin, bir zarf-fiilli hareket tarafından belirtilmesi, her iki hareketin bir bütün hâlinde asıl fiili nitelemesi işlevindedir. Kelime grubunun yardımcı unsurunda istisnasız her zaman bir zarf-fiil eki yer alır. Bununla birlikte asıl unsurda isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil eklerinden biri bulunur. İç içe fiilimsi grubunun asıl unsuru genellikle sondadır. Grubun, Türkçenin söz dizimi mantığına uygun olarak önce yardımcı unsur olan zarf-fiil, sonra asıl unsur olan fiilimsi eklerinden birinin gelmesi şeklinde kurallı bir dizilişi vardır. İç içe fiilimsi grubu, genellikle zincirleme bir hareketi ifade ederek bağlı bulunduğu ismin veya asıl fiilin oluşum tarzını, oluşma zamanını, sebebini ve buna benzer birçok yönünü ifade eder. Çalışmada, iç içe fiilimsi grubuyla beraber –sA zarf-fiil ekinin gelecek zaman bildirme fonksiyonu, -m(X)ş ve -An sıfat-fiil eklerinin iyelik eki alma durumları, birtakım zarf-fiil eklerinin birbirinin yerine kullanılabilmesi, fiilimsi eklerinin işlevleri gibi çeşitli gramer konuları ele alınıp değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Although a word is sufficient in expression, it may be insufficient in terms of broad expression opportunities. In these and similar situations, statements come into play. Expressions often provide an expression to be specified in a single word, with functions such as stacking and defining multiple words. In short, they are language associations that are presented as a whole in terms of structure and meaning. In these language relations, there is usually a basic element and an auxiliary element. The main element indicating the auxiliary element is in the specified position. The arrangement of both elements side by side is first an auxiliary element, and then the main element is arranged. The word group discussed in the study is the function of determining the movement in which a verb suffix is added with a verb-addition movement and characterizing the verb in both movements as a whole. In the auxiliary element of the expression there is always an envelope-verb suffix, without exception. However, the main element includes one of the suffix noun-verb, adjective-verb and adverb-verb. The main element of the nested verb group is usually the probe. In accordance with the syntax logic of the Turkish language, the group has a regular order with the verb envelope, which is the auxiliary element, and then it is one of the actual element, real suffixes. The nested verb group generally refers to a chain movement that expresses the form of the verb form, the time of its occurrence, its reason, and many similar aspects. In the study, with intertwined verb group -sA envelope-verb suffix future tension reporting function, -m(X)ş and -An adjective suffering an adjective-verb suffix, some envelope-verb suffixes can be used interchangeably, functions grammar topics are discussed and evaluated.
Benzer Tezler
- Türkiye Türkçesinde birleşik tümce
The compound sentences in modern Turkish
ÇİĞDEM KALEGERİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DilbilimMersin ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HÜRRİYET GÖKDAYI
- Türkiye Türkçesinde renk adları (Yapı - köken)
The colour names in turkey Turkish (Morphology - etymology)
TUĞÇE TANRIKUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıYıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERTUĞRUL YAMAN
- N. N. Baboglu'nun 'Legandanın İzi' adlı eserinin cümle bilgisi yönünden incelenmesi
Başlık çevirisi yok
NADEJDA KİRLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Türk Dili ve EdebiyatıÇukurova ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ŞÜKRÜ HALUK AKALIN
- Türkiye Türkçesinde empati dili (Söylem çözümlemesi)
Language of empathy in Turkish (Discourse analysis)
SEZERGÜL YIKMIŞ
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
- Türkiye Türkçesi ve Kazak Türkçesindeki bitki adlarının yapı ve anlam bakımından karşılaştırılması
Comparison of plant names in Kazakh Turkish and Turkey Turkish in terms of structure and meaning
AYŞEGÜL ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL