Diyarbakır Arkeoloji Müzesinde bulunan altın takıların arkeometrik karakterizasyonu
Archaeometric characterization of golden jewelry from the Diyarbakır Archaeology Museum
- Tez No: 634562
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MAHMUT AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Arkeometri, Sanat Tarihi, Archeology, Archaeometry, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Batman Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 93
Özet
Diyarbakır Arkeoloji Müzesine satın alma ve müsadere yoluyla getirilmiş olan tüm ve parça halindeki altın takıların kimyasal kompozisyonunun belirlenmesine yönelik olan bu yüksek lisans tez çalışmasında, eserlerin kimyasal içeriklerini belirlemek amacı ile tahribatsız arkeometrik yöntemlerden birisi olan Taşınabilir Enerji Dağılımlı X Işınları Floresans Spektrometresi (P-EDXRF) kullanılmıştır. Analizleri yapılan eserlerin tamamı Müzeye farklı zamanlarda satın alma ve müsadere yolu ile kazandırılmıştır. Eserlerin çoğunun tarihlendirilmesi müze tarafından yapılmamıştır. Dolayısıyla ilk olarak, eserlerin tarihlendirilmesi amacı ile müze envanterleri, ulusal ve uluslararası takı katalogları ve takılar üzerine yapılmış olan yayınlar araştırılıp incelenmiştir. Bu araştırmalar sonrası P-EDXRF analiz yöntemiyle eserlerin kimyasal kompozisyonları belirlenerek bu eserlerin hangi elementlerden oluştuğu ve element yüzdelikleri hakkında detaylı bilgiler edinilmiştir. Çalışmada elde edilmiş olan sonuçlar dönemsel olarak yakın ve benzer diğer eserlerin analiz edilmiş olduğu çalışmaların sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırılmalar sonrası, eserlerde dönemsel olarak kimyasal kompozisyonun değişim gösterip göstermediği, kullanılmış olan madenlerin kompozisyonda ne tür bir değişim gösterdiği incelenmiştir. Genel kompozisyona bakıldığında başlıca altın+gümüş ve altın+gümüş+bakır içerikli hammaddeden yapılmış alaşımlara rastlanmıştır. Korelasyon grafiği ile bu elementlerin eserler içerisindeki dağılımı tespit edilmiştir. Bu alaşımların bazılarının içerisinde az ve iz element olarak demir, krom, kadmiyum, titanyum, kurşun ve osmiyuma rastlanmıştır. Belirlenmiş olan az ve iz elementlerin eserlerin yüzey kirliliği veya yüzey temizliği, restorasyon gibi müdehalelerde kullanılmış olan maddelerden kaynaklı olduğu tespit edilmiştir. İstatistiksel analizler ile farklı çalışmalardaki analiz sonuçlarıyla çalışma kapsamındaki eserlerin analiz sonuçları karşılaştırmaları yapılmıştır. Karşılaştırma sonrası eserlerin alaşımlarının geçmiş dönemlere tarihlenen eserlerin kimyasal kompozisyonları ile benzerlik gösterdikleri tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This master thesis is about the determination of the chemical composition of complete gold jewellery and gold jewellery pieces that were obtained by purchasing or confiscation of the Diyarbakır Archaeological Museum. The Portable Energy Dispersive X-Ray Fluorescence Spectrometry (P-EDXRF) method, which is a non-destructive archaeometric method, was used to analyse the chemical composition of the golden jewellery finds. All analysed materials were obtained in various time periods to the Museum. Most of the analysed gold jewellery finds were not archaeologically dated; therefore, in order to date the analysed material, different museum inventories, national as well as international antique jewellery catalogues have been studied initially. After these studies, the P-EDXRF analysis results, which were used to determine the chemical composition of the archaeological finds, were examined. With the P-EDXRF analysis method, the chemical compositions of these finds were determined and detailed information about the breakdown of these finds and their element percentages was obtained. The results of the analysis of the studied material from the Diyarbakır Archaeological Museum were compared with the results of the similar studies. The results of the studied gold jewellery finds from the Diyarbakır Archaeological Museum were compared with the results of contemporary gold jewellery finds to examine whether their chemical composition and their amount within the gold jewellery changes. The general composition of the finds shows that their alloys made of gold + silver and gold + silver + copper. A Correlation graph is created to determine the correlation of these elements in each gold jewellery finds. Iron, chromium, cadmium, titanium, lead and osmium are found in some of these alloys as minor and trace elements. It has been determined that those minor and trace elements might be originated from the dirt on finds or from the surface cleaning and restoration of finds with different chemicals. Statistical analysis that were made for the comparison of the results from different studies indicate that the chemical composition of the gold jewellery finds from the Diyarbakır Archaeological Museum and the other compared material shows similarities.
Benzer Tezler
- Diyarbakır müzelerinde bulunan halı, kilim ve kumaşlar
Carpets, rugs and cloths in the museums of Diyarbakır
MEHMET KULAZ
Doktora
Türkçe
2003
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECAİ KARAHAN
- Diyarbakır müzesinde bulunan Bizans dönemi altın çukur sikkelerin arkeometrik ve nümizmatik incelenmeleri
Archaeometric and numismatic investigations of the concave gold coins of Byzantine era in Diyarbakir museum
MELEK KERİME AYHAN
- Diyarbakır Arkeoloji Müzesi'nde bulunan Tunç Çağına ait figürünler
Bronze Age figurnesin Diyarbakır Archeaology Museum
EVİN BİLGE
- Diyarbakır Arkeoloji Müzesi'nde bulunan Osmanlı Dönemi silahları
The guns of Otoman Empire in Diyarbakır Archaeology Museum
SULTAN GÜNEŞLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiTarih Bölümü
YRD. DOÇ. DR. BURHANETTİN GÜNEŞ
- Diyarbakır Arkeoloji Müzesi ile Cahit Sıtkı Tarancı Müzesi'nde bulunan Türk-İslam dönemine ait bir grup madeni eser
Some metallic works belonging to Turkish-Islamic period in Archeological museum of Diyarbakır and Cahit Sıtkı Tarancı museum in Diyarbakır
OKTAY BAŞAK
Doktora
Türkçe
2004
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECAİ KARAHAN