Muhâlefetü'l-kıyâs fî'd-dersi's-sarfî dirâsetün fî'l-Kâmûsi'l-Muhît li'l Fîrûzâbâdî
Fîrûzâbâdî'nin el-Kâmûsü'l-Muhît adlı eseri bağlamında sarf ilminde kural dışı kullanımlar
- Tez No: 636011
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SOUMIA HAJNAYEF
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Arapça
- Üniversite: Yalova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Araştırmaları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 305
Özet
Bu tezin konusu olan“Arapça'da vezinler ve fiil çekimlerinin kuralları”sarfi (morfolojik) araştırmalar kapsamına girmektedir. Nitekim bu babların ele alınması, kutsal dil Arapçayı anlama ve onun inceliklerinin farkına varma yolunda atılan ilk adımlardır. Sarf ilmi, titizlikle belirlenmiş kıstaslara ve kelime yapısının anlaşılmasını sağlayan kapsamlı kurallara dayanmaktadır. Hal böyleyken, bu kuralların istisnaları dikkat çekip araştırmaya teşvik etmektedir. Dilsel kullanımda sarf ilminin ortaya koyduğu kuralların terkedilmesi oldukça yaygın bir olgudur. Neredeyse sarf ilmindeki bütün bablarda kurallara aykırı formda kullanılan kelimeler vardır. Bu araştırma, sarf ilmini daha güçlü hale getirmek amacıyla kural dışı bir formda kullanılan kelimeleri inceleyip klasik kitaplarda bu istisnai kullanımların gerekçelerini açıklamak için ortaya atılan görüşleri beyan edecektir. Bu bağlamda ki örnekler teorik temellere dayanan kurallara ve dildeki kullanım şekillerine binaen ortaya çıkan dayanaklara erişebilmek için kapsamlı bir bakış açısıyla incelenecektir. Bu tez önsöz, 4 bölüm ve bir adet ek kısmından oluşmaktadır. Önsözde Firuzabadi ve kendisinin sözlüğünden bahsedilmektedir. Birinci bölümde mastarlar ve türemiş kelimelerdeki istisnalar zikredilmiştir. İkinci bölümde dişil, müsenna, çoğul, küçültme sıfatı ve nispet formundaki fer'i isimlerin kurala aykırı formu yani istisnai kullanımları incelenmiştir. Üçüncü bölümde ibdal, i'lal, idğam, tahfif-i hemze, hazf ve ziyade gibi müşterek sarf bahislerindeki kural dışı kullanımlar ele alınmıştır. Dördüncü bölüm ise nahiv alimlerinin kurala aykırı formda kullanılan kelimelere yönelik tutumları ve kelimeleri kurallı formalarla ilişkilendirme girişimlerini incelemek için ayrılmıştır. Bu araştırmanın iki temel hedefi vardır. Birincisi; sarf alimlerinin ileri sürdüğü teorik kuralların dilin gerçek yapısı ile bağdaştığını gözler önüne sermektir. Bu bağlamda temel Arapça sözlüklerden biri olan Firuzabadi'nin“El-Kamusul Muhit”adlı eserini esas alarak bu konuya ışık tutması için dildeki pratik kullanımlara başvurulmuştur. İkincisi ise kelime yapısı bakımından Arapça dilbilgisi kurallarına aykırı olan kelimelerin derlendiği yeni bir sözlüğün Arapça sözlükler kütüphanesine eklenmesi çabasıdır.
Özet (Çeviri)
The subject of this thesis falls within morphology research, which is considered the first step of the ladder of access to an understanding of this honorable language, as it is the balance of Arabic, and the laws of formulating its structures. Since morphology was based on exact measurements and simplified rules which conditions of the speech structures are known, avoiding them were an issue that requires attention and search. The phenomenon of leaving the measurement is widespread in the linguistic use, as almost no section of morphology is devoid of vocabulary that came beyond measurement. This study is an attempt to make the morphological lesson more tight, by following what went out of measurement, clarifying the opinions expressed in its interpretation in heritage books and studying them within a holistic view, in order to reach provisions based on theoretical rooting and support in the use. The research came as an introduction, four chapters and an appendix. The Introduction was to talk about Fairuzabadi and his dictionary. The first chapter was to talk about the measurement disagreement in the source and derivatives. I studied in the second chapter what measurement has disagreed, in terms of feminization, Deuteronomy, plural, miniaturization and lineage. In the third chapter, I mentioned the measurement avoidance in the common morphological research: Substitution, reasoning, slurring, dilution of Hamza, and the extra deletions. The Fourth chapter was to talk about the grammarians' instructions for what measurement has disagreed in terms of words, and their attempt to link them to standard figures. This study seeks two goals. The first one is to show the conformity of theoretical morphology scientists' judgements with the reality of language, by invoking the actual linguistic use based on the study of one of the mothers of Arabic dictionaries, which is (Al Qamous – Al Muhit) of Fairouzabadi. The second one is an attempt to build a new lexicon that we can add to the Arabic lexical library; this lexicon collects the words that disagreed the Arabic system in constructing a speech.
Benzer Tezler
- للشيخ حسين بن إسكندر الرومي (ت 1084ه) دراسة وتحقيق
Şeyh Hüseyin b. İskender er-Rûmî'nin (ö.1084) Mukaddime fi'l-Fıkıh ve'l-Akâid isimli eserinin tahkik ve inceleme / An introduction to jurisprudence and doctrines by Sheikh Hussain bin Iskandar al-Roumi - 1084 AH: Study and investigation
ADIL SALEH IBRAHIM AL SABEE
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HİDAYET ZERTÜRK
- El-Mesâil el-Usuliyye elletî hâlefe fîhâ el-İmam İbn Rüşd el-Hafîd el-İmâm el-Gazali min Hilâl Kitâb el-Rarûrî fî Usûl el-Fıkh (Dirase mukârene)
Almasayil al'Usuliah allty Khalaf fiha al'İmam abn Rashed alhafid al'Imam al Ghazali min Khilal kitab Aldrwry fi'usul Alfaqih (Drasah mqarana)
SADEEQ SALMAN ISSA
Doktora
Arapça
2019
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NUSRETTİN BOLELLİ
- Ebu'l-Hasen el-Mâverdî'nin el-Hâvi'l-Kebîr adlı eserinde fıkıh metodolojisi
Fikih methodology in Ebu'l-Hasen el-Maverdi's work titled el-Hâvi'l-Kebir
İBRAHİM İLHAN
Doktora
Türkçe
2021
DinAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ÜNSAL
- آراء الكسائي النَّحوية والصَّرفيَّة في تفسير القُرطبيّجمعاً ودراسةً
El-Kisa'i'nin Kurtibi tefsirinde nahiv ve sarf görüşleri / al-Kisa'i's grammatical and morphological opinions in al-Qurtubi's interpretation: Collection and study
IMAN MUTLAG MUKHLIF MUKHLIF
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BEKİR YILDIRIM
- Ebû Hanîfe'nin deliller hiyerarşisinde sahâbî kavlinin konumu
The position of the companion's opinion (Qawl al-sahabi) in Abu Hanifa's hiyerarchy of evidences (Adilla)
SALİH ERDEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH KAHRAMAN