Türkiye'de at yarışlarının tarihi ve etnografisi
The history and ethnography of horse racing in Turkey
- Tez No: 636025
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FAHRİYE DİNÇER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Türk İnkılap Tarihi, Anthropology, History of Turkish Revolution
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 679
Özet
At, insanla tanıştığı günden bu yana, insanla birlikte ve insan için hiç durmadan koşmuştur. İnsan, atının gücünü, süratini ve niteliğini arttırabilmek için onu diğerleriyle yarıştırmış; yarışanlar arasında hangisinin en iyi olduğunu tespit etmek için gözlem yapmış, tahmin yürütmüş, iddiaya girmiş ve bu etkinliği topluluk içinde bir oyuna dönüştürmüştür. Bu tez, bir yetişkin oyunu olarak nitelendirdiği at yarışları ve müşterek bahislerin Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki gelişim sürecini, onu oynayan ve oynatan insanları merkezine alarak incelemeyi hedefleyen etnografik bir tarih çalışmasıdır. 20. yüzyıl başından günümüze Türkiye'de toplumun bu oyuna neden ilgi gösterdiği, ne tür beklentilerle katıldığı, karşılığında neler kazandığı ve kaybettiği ve bu oyunun kuşaktan kuşağa aktarılarak nasıl günümüze kadar ulaştığı, etnografik yöntemlerle araştırılmıştır. Buna göre, Türkiye'nin yarış ve bahis tarihi, toplumun bu oyuna karşı ilgisi, katılım biçimleri, beklentileri ve geliştirdiği alt kültür çerçevesinde beş döneme ayrılır. Bunlar, atçılığın yeniden inşa yılları (1920-1926); yarışların tarımsal kalkınma ve toplumsal modernleşmeye aracılık ettiği yıllar (1926-1948); bireysel yetiştiricilerin oyunun yönetimini devletten devralıp, oyunun altyapısını ve kapsamını geliştirme süreci (1948-1968); altılı ganyanın yürürlüğe girip oyun kültüründe köklü dönüşümleri başlattığı dönem (1968-1992) ve oyunun naklen televizyondan yayımlanmaya başlayarak etki alanının genişlediği, oyun kültürünün yeni dönüşümler geçirdiği ve günümüze kadar ulaşan son dönemdir (1992- ). Türkiye'nin yüzyıllık yarış ve bahis tarihi boyunca, bu oyuna her dönem toplumun farklı kesimlerince çeşitli anlamlar yüklenmiş; kimi için bir spor kimi için bir eğlence kimi içinse bir kumar olarak tanımlanmıştır. Bu çalışmada, yaygın olarak şans oyunları kategorisinde kabul edilen bu etkinliğin, sadece şansa bağlı bir oyun değil, en az onun kadar bilgiye, emeğe, çalışmaya ve sosyal ilişkilere dayanan; oyuncularına paranın ötesinde bireysel ve toplumsal kazanımlar sunan; öğrenilen, paylaşılan, değişen ve kuşaktan kuşağa aktarılan somut olmayan bir kültür varlığı olduğu ileri sürülmektedir.
Özet (Çeviri)
Horse has been running with and for man since they met for the first time. Man competed his horse to increase its strength, speed and quality; also tried to observe, guess and bet to determine which horse is the best among the competitors, in a manner of game. This dissertation is an ethnographic history that aims to study the development process of horse racing and betting in the history of the Republic of Turkey by focusing on the people who has been interested in and bet on it. In this context, which reasons and expectations pushed people to get interested in this game, what they earned or lost by joining in and how this game could hand down through generations since 1920, are researched by ethnographic methods. Turkey's racing and betting history is divided into five periods according to the society's interest, expectations, forms of participation and the sub-culture developed about the game. These are the reconstruction years of horse riding (1920-1926); the years in which races mediated agricultural development and social modernization (1926-1948); the process of individual breeders taking over the game from the state and improving the game's infrastructure and scope (1948-1968); the period when the altılı ganyan came into force and started the radical transformations in the game culture (1968-1992) and the last period in which the game area has expanded, the game culture has undergone new transformations and reached the present day (1992-). This game has been installed on several meanings by different groups of society throughout the centenary history of horce racing and betting in Turkey; for some it has been defined as a sport, for some as a recreation and for others as a sort of gambling. In this study, this activity, which is widely accepted in the games of chance, is not only a game of chance, but is based on knowledge, labor, work and social relations. It argues there is an intangible cultural asset that offers its players individual and social gains beyond money, that is learned, shared, changed and passed down from generation to generation.
Benzer Tezler
- Trabzon ilinde sporun gelişmesinde etkili olan etnografik faktörlerin ortaya konması
Başlık çevirisi yok
HAŞİM ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
SporMarmara ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MÜSLÜM BAKIR
- Televizyon üzerinden dindar/mütedeyyin kadınları anlamak: Dindar kadınların televizyonu alımlama ve kullanım biçimleri
Understanding religious/pious women through television: Religious women's reception and usage of television
ERGEN DEVRİM KARAGÖZ
Doktora
Türkçe
2022
Radyo-TelevizyonGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM DANACI YÜCE
- Rusya'da Türkoloji çalışmaları çerçevesinde Türkiye Türkçesiyle ilgili eserlerin incelenmesi
Review of work with Turkish language in the framework of Russian Turcology
SAHIBA KHALAFOVA
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FAHRİ TEMİZYÜREK
- La Vie artistique litteraire culturelle et sociale l'Izmir en langue Française (du XVII'eme siecle a nos jours)
Fransızca'da İzmir'in sanatsal edebi kültürel ve toplumsal yaşamı (XVII'inci yüzyıldan günümüze)
HASAN ZORLUSOY
Doktora
Fransızca
1993
Fransız Dili ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL KAYRA
- Samsun at yarışlarının tarihsel gelişimi üzerine bir araştırma
A research on the historical development of Samsun horse race
DUHAN DORU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Veteriner HekimliğiOndokuz Mayıs ÜniversitesiVeteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BERFİN MELİKOĞLU GÖLCÜ