Ghewond'un tarihi (Transkripsiyon ve notlandırma)
Ghewond's history
- Tez No: 636173
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BAYRAM ARİF KÖSE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Artvin Çoruh Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 96
Özet
Bu çalışma Klasik Ermenice'den, İngilizce'ye Robert Bedrosian tarafından çevrilmiş olan, Ghewond'un Tarihi Metinlerinin Türkçe'ye çevrilmesini kapsar. Yaşamına dair neredeyse hiçbir bilgiye tesadüf etmediğimiz Ermeni müellifi Ghewond'un, kilise doktoru derecesine yükseldiği ve yüzyılın ikinci yarısında öldüğü bilgisi Robert Bedrosian'ın araştırmalarıyla teyit edilmiştir. Eseri İngilizceye çeviren Robert Bedrosian, Ghewond'un kayıtlarının pek güvenilmeyen, niteliksiz ve yanlı olduğunu ileri sürmektedir. Ghewond'un tarih kitabını Ermenileri Müslüman idareye karşı isyana örgütleyen Smbat Sparepet'in oğlu Shapuh Bagrutini himayesinde yazmış olması sözü geçen Ermeni kaynağını İslâm tarihi açısından izaha muhtaç bırakmıştır. Çalışmamızın ana gayesi de bu ihtiyacı gidermek ve Ermeni kaynağını İslâm tarihi açısından daha kullanılır hale getirmektir. Ghewond'un Ermeni milliyetçiliği ve dini inanışın gölgesinde oluşturduğu bu kaynağın objektiflikten uzak olduğu Robert Bedrosian'ın;“Düşmanlarını cesaretlendiren rahipler gördüğünü ileri sürüyor. Bu bir kaynak değil, yazınsal bir araçtır. Diğer din adamları ve Ermeni soyluları ve yazarın kendi gözlemleri, 8. Yüzyılın çoğu için ana kaynak gibi görünmektedir.”şeklindeki ifadesiyle daha iyi anlaşılmaktadır. Bizim tespitlerimize göre; Ghewond'un tarih yazım metodunda Hz. Muhammed'e (s.a.v.) ve Hulefâ-yi Râşidîn'e yönelik söylemlerinde hakaret içeren bir üslup kullanması onun tarafsızlığına gölge düşürmüştür. Ermeni tarihi kaynakları her ne kadar yanlı kaynaklar olsa da onların detaylı bir analizden geçirilerek kullanılması tarihçiliğin olmazsa olmazlarındandır. Bu sebeple bu çalışma oluşturulurken başta İslâm kaynakları olmak üzere diğer çağdaş eserler incelenmiş ve Ghewond'un kayıtları elde edilen bulgularla kıyaslanmak suretiyle açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır. Ghewond'un eserinin Türkçe'ye Transkripsiyonunda, Robert Bedrosian'ın 42 bölüm olarak başlıklandırıp bölüm özetleri ilave ettiği İngilizce metinler esas alınmıştır.
Özet (Çeviri)
This work covers the translation of Ghewond's historical texts from classical Armenian into Turkish, translated into English by Robert Bedrosian. The knowledge that Ghewond, the Armenian author, whose life we have never met, was elevated to the degree of Doctor of the church and died in the second half of the century has been confirmed by the research of Robert Bedrosian. Robert Bedrosian, who translated the work into English, asserts that Ghewond's records are hardly trusted, unqualified, and biased. The fact that Ghewond wrote the history book under the auspices of Shapuh Bagrutini, son of Smbat Sparepet, who organised the Armenians to revolt against the Muslim rule left the Armenian source in need of explanation in terms of Islamic history. The main objective of our study is to address this need and make the Armenian source more useful in terms of Islamic history. This source, which ghewond created in the shadow of Armenian nationalism and religious belief, is far from objective, suggesting that Robert Bedrosian saw priests“Encouraging their enemies. This is not a source, it is a literary tool. Other clergy and Armenian nobles, and the author's own observations, 8. It appears to have been the main source for most of the century.”it is better understood by his expression. According to our findings; in Ghewond's method of writing history, Hz. Muhammed (s.a.v) will appear. To Hz. Muhammad (s.a.v.) and his use of an insulting style in his rhetoric against Hulefâ-yi Râşidîn has cast a shadow over his neutrality. Although Armenian historical sources are biased sources, their use through a detailed analysis is a must for historiography. For this reason, during the creation of this work, other contemporary works, especially Islamic sources, were examined and Ghewond's records were tried to be clarified by comparing them with the findings obtained. The transcription of Ghewond's work into Turkish is based on English texts, which Robert Bedrosian titled as 42 chapters and added chapter summaries.