Kapitülasyonların kaldırılmasıyla birlikte gelişen dış ticaret politikası: İttihat Terakki ve Lozan Barış Antlaşması dönemlerinin karşılaştırılması
Foreign trade policy developing with abolition of capitulations: Comparison of the Committee of Union and Progress and Lausanne Peace Treaty periods
- Tez No: 636807
- Danışmanlar: PROF. DR. NURDAN ASLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası Ticaret ve Para Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Osmanlı Devleti, 1914 yılına kadar bağımsız bir dış ticaret politikası izleyememiştir. Bu miras, 1. Dünya Savaşı'nın kaybedilmesi sonucunda çetin mücadelelerle kurulmuş olan Türkiye Cumhuriyeti'ne de aktarılmıştır. Bağımsız bir dış ticaret politikasının izlenememesinin nedeni kapitülasyonlardır. Osmanlı Devleti'nin izlediği kapitülasyon siyaseti, Avrupa'da merkantilizmin etkin olduğu dönemle aynı tarihlere denk gelmektedir. Kapitülasyon siyaseti izleyen ülkeler, merkantilist ülkeler için ekonomik bağımlılık açısından önemli bir fırsattır. Avrupa devletleri, bu fırsatı iyi değerlendirmişler, Osmanlı pazarında rekabet yarışına girişmişlerdir. Fransa ile başlayan üstünlük önce Rusya'ya akabinde İngiltere'ye geçmiştir. Avrupa'nın çoğu devleti, birbirlerine karşı gümrük duvarlarını yükseltip korumacı politikalar izlerken, Osmanlı Devleti tam tersi bir politika uygulayarak ithalatı teşvik etmiş, gümrük tarifelerini yükseltmemiştir. Osmanlı Devleti hem siyasi nedenlerden hem de devlet adamlarının yetersizliği sebebiyle kapitülasyonları kaldırma yoluna gitmemiş, kapitülasyonların sağladığı imtiyazları, sonrasında oluşturulacak olan ticaret anlaşmalarına da aktarmıştır. Ticaret anlaşmalarının sayısının artışı sonucunda Avrupa ile etkileşim hızlanmıştır. 1840'tan sonra dış ticaret hacmi genişlemeye başlamıştır. Uzun yıllardır uygulanan ve çağın gerçeğini yansıtmayan iktisadi uygulamalar bu sayede ortadan kaldırılmıştır. Avrupa'da yaşanan dış ticaret teorisi tartışmaları Osmanlı aydınının gündemine girmeye başlamıştır. Kimi aydınlar, Adam Smith'in Mutlak Üstünlükler Teorisi'ni inceleyip David Ricardo'nun Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi'ni Osmanlı Devleti'ne uyarlarken, kimi aydınlar ise, Friedrich List'in Bebek Endüstrisi tezini benimsemiştir. Zaman içerisinde, kapitülasyonların yarattığı olumsuz etkiler fark edilip kapitülasyonlarla mücadele edilmeye başlanmıştır. 1908 Devrimi'nden sonra iktidara gelen İttihat ve Terakki Cemiyeti, 1914 yılında savaşı fırsat bilerek kapitülasyonları tek taraflı olarak kaldırmış, 1916 yılında yeni bir gümrük tarifesi oluşturmuştur. Savaş kaybedildiği için tekrardan ve daha ağır şartlarla tesis edilen kapitülasyonlar, Lozan Barış Antlaşması sonucunda karşılıklı olarak kaldırılmış, 1916 gümrük rejimi devam ettirilmiş, 5 yıl sürecek olan ikame bir gümrük rejimi oluşturulmuştur. 5 yıllık bir süreci kapsayan bu sınırlama 1929 yılında sonlanınca, 1929 ekonomik buhranının da etkisiyle daha korumacı politikaların izleneceği 1929 Gümrük Tarifesi uygulamaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
The Ottoman State could not pursue an independent foreign trade policy until 1914. This legacy was transferred to Republic of Turkey which was founded with very hard struggle as a result of loss the first World War. Capitulations are the reason why an independent foreign trade policy cannot be pursued. The capitulation policy followed by the Ottoman State coincides with the period when mercantilism was effective in Europe. The countries that pursued the capitulation policy is the significant opportunity for mercantilist countries in terms of economic dependence. European states took this opportunity well and entered a competitive race in the Ottoman market. The superiority that started with France first passed to Russia and England. While most of the European states followed protective policies against each other by raising their customs walls, the Ottoman State encouraged imports and did not raise customs tariffs by following the opposite policy. The Ottoman State did not try to abolish the capitulations both for political reasons and due to the inadequacy of statesmen and transferred the privileges provided by the capitulations to the trade agreements to be formed later. The increase in trade agreements accelerated the interaction with the West. After 1840, the foreign trade volume started to expand. Economic practices was abolished that applied for many years and was not reflecting the reality of the age. The international trade theories in Europe began to be on the agenda of the Ottoman intellectuals. While some intellectuals investigated Adam Smith's Theory of Absolute Advantages and adapted David Ricardo's Theory of Comparative Advantages to the Ottoman State, some intellectuals adopted Friedrich List's Infant Industry Theory. Over time, the negative effects of capitulations were noticed and the capitulations started to be fought. The Committee of Union and Progress which came to power after 1908 Revolution, abolished the capitulations unilaterally in 1914, taking advantage of the war and created a new customss tariff in 1916. The capitulations were established again under harsher conditions as the war was lost. The capitulations were mutually abolished as a result of the Lausanne Peace Treaty. The 1916 customs regime was contiuned and a substitude customs regime was established, which lasted for 5 years. When this limitation, which covers a period of 5 years, ended in 1929, the 1929 Customs Tariff, in which more protectionist policies would be followed, with the effect of the 1929 economic crisis, was put into practice.
Benzer Tezler
- Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının Türkiye'nin ekonomik büyümesindeki rolü:2003 öncesi ve sonrası
The role of foreign direct investment in economic growth of Turkey: before and after 2003
MERT EFE ÖZCAN
- Lozan Barış Antlaşması'nın ticari, mali ve iktisadi hükümlerinin Türkiye ekonomisine etkileri ve doğurduğu sonuçlar
Commercial and financial matters of Lousanne Peace Agreement and effect for Turkey economy
HARUN ŞAHİN
- Kapitülasyonların kaldırılışından günümüze kadar Türkiye'deki yabancı sermaye ve Batılılaşmanın yeni bir süreci: AET politikamız
Başlık çevirisi yok
ERDOĞAN SÜLEYMANİYE
Yüksek Lisans
Türkçe
1988
Türk İnkılap TarihiAnkara Üniversitesiİnkılap Tarihi Anabilim Dalı
PROF. DR. HASAN KÖNİ