Kisâî'nin Kısasu'l-Enbiyâsı'nın Mustafâ Efendi İbni İmirzâ el-Bolevî tercümesi (1b-100b) inceleme-metin-değerlendirme-sözlük
Ibni İmirza el-Bolevî's translation into Turkish of Kisâî's Kisasü'l-Anbiya (1b-100b) examination-text-evaluation dictionary
- Tez No: 640702
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BİLGE KAYA YİĞİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: el-Kisâî, el-Bolevî, Kısas-ı enbiyâ, Kıssa, Peygamber kıssaları, Al-Kisâî, Al-Bolevî, Kısasü'l-Enbiyâ, Parable, Parables of Prophets
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 200
Özet
Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmada Muhammed b. Abdullah elKisâî'nin“Kitâbu Bedi'd-Dünyâ ve Kısasi'l-Enbiyâ”olarak bilinen eserinin Osmanlı devri âlimlerinden Mustafa Efendi İbni İmirza el-Bolevî tarafından yapılan Türkçe tercümesi incelenmiştir. Bu çalışmada kullanılan nüsha el-Kisâî'nin eserinin Süleymaniye Kütüphanesi Hüsrev Paşa bölümünde 444'de kayıtlı bulunan ve 375 varaktan oluşan yazma nüshadır.“GİRİŞ”bölümünde eserin özelliğinden dolayı kavramların anlamları verilmeye çalışılarak,“kıssa”kelimesinin anlamı, Kısas-ı Enbiyâların önemi, Kisâî'nin hayatı, eserinin nüshaları ve Bolevî tercümesi hakkında kaynaklardan elde edilen bilgiler nakledilmiştir. Okuyucuyu bilgilendirmek maksadıyla özellikle“kıssa”kavramının dinî literatürdeki anlamı ve edebî olarak ne ifade ettiği anlatılmaya çalışılmıştır.“METİN”bölümünde el-Kisâî'nin eserinin Bolevî tarafından Osmanlı Türkçesi ile yapılan tercümesinin 1b-100b varakları arası metin ve transkripti yapılmıştır. Transkriptin yanında metinde geçen şahıs, yer adları ve kavramların anlamları dipnotlar verilerek gösterilmeye çalışılmıştır.“DEĞERLENDİRME”bölümünde el-Kisâî'nin eserini yazarken referans olarak kullandığı şahıslar hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca eserinde kaynak olarak kullandığı Kur'an-ı Kerim ayetlerini veriş şekli incelenmiştir. Bunların yanında eserin tercümesinde görülen Eski Anadolu Türkçesi özellikleri gösterilmeye çalışılmıştır.“SÖZLÜK”bölümünde eserde geçen Arapça ve Farsça kelimeler yanında günümüzde kullanılmayan Türkçe kelimelerin karşılıkları muteber sözlüklerden bulunarak verilmiştir.“SONUÇ bölümünde bu çalışma sırasında elde edilen bulgular ve yapılan tespitler gösterilmeye çalışılmıştır. ”KAYNAKLAR" kısmında araştırmada faydalanılan kaynaklar kitaplar, sözlükler, makaleler ve ansiklopedi maddeleri şeklinde tasnif edilerek verilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, which was prepared as an MA thesis, it is studied that Mustafa Efendi İbni İmirza el-Bolevî's translation into Turkish of Muhammed b. Abdullah el-Kisâî's“Kitâbu Bedi'd-Dünyâ ve Kısasü'l-Enbiyâ”. The manuscript, which is elaborated in this study, is located in Suleymaniye Library, the Hüsrev Paşa section, number 444. It consists 375 pages. In the“introduction”section, the information obtained from sources about the meaning of the word“kıssa”, the importance of Kısasü'l-Enbiyâ, Kisâî's life, copies of his work and the Bolevî translation were conveyed in order to give meaning to the concepts due to the characteristics of the work. In order to inform the reader, in particular, the meaning of the concept of“Kıssa”in religious literature and what it means in terms of literature has been tried to be explained. In the“text”section, the original text between the pages 1b and 100b was given and it was Latinised. In addition to the transcript, the meanings of the person, locations and concepts mentioned in the text were tried to be shown by giving footnotes. In the“evaluation”section, information is given about the individuals that AlKisâî used as a reference when writing his work. In addition, the way he gave the verses of the Qur'an, which he used as a source in his work, was examined. Besides these, the old Anatolian Turkish features seen in the translation of the work were tried to be shown. In the“dictionary”section, the Turkish descriptions of the Arabic, Persian and Old Anatolian Turkish words are given depending on the well-known dictionaries. In the“conclusion”section, we tried to show the findings made during this study. In the“sources”section, the sources used in the research are classified as books, dictionaries, articles and encyclopaedia articles.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet dönemi Türkçe eserlerde Kur'an kıssalarına yaklaşımlar
Approaches to the Qur'anic stories in Turkish works of the Republican period
FİRDEVS SELÇUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET AKDEMİR
- Kısasü'l-Enbiya (63b-127a) inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım
Kısasü'l Enbiya (63b-127a) research-text-index-facsimile
MUAMMER HATIPOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PERİHAN ÖLKER
- Ebû İshâk İbrâhîm B. El-Mansûr B. Halefi'l-Müzekkir en-Nisâbûrî'nin Kısasü'l-Enbiyâ tercümesi: Fiiller-metin-sözlük
Linguistic analysis of translation of Ebu Ishak Ibrahim B. Al-Mansur B. Halefi'l-Muzekkir Nisaburi's Qisasu'l-Anbi̇ya: Text-grammatical index-verbs
MARİANA BUDU
Doktora
Türkçe
2019
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE TÖREN
- Salebî'nin Kısasü'l-Enbiyâ eserinin eski Anadolu Türkçesine çevirileri: Betimleyici çeviri kuramları ışığında karşılaştırmalı bir inceleme
The old Anatolian Turkish translations of al Tha'alibi's arāʾis al-Madjālis fī Kısas al-Anbiyā (The stories of the prophets): A comparative analysis in the light of descriptive translation theories
HAMED KHAN
Doktora
Türkçe
2019
DilbilimHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESRİN BAYRAKTAR ERTEN
- Rabguzi'nin Kısasü'l Enbiya adlı eserinde insan yapımı nesne adları
Man-made objects names in the Rabguzi's monuments of Qisasu'l-Anbiya
ŞEYMA ÖZTEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AKARTÜRK KARAHAN