Türkiye'de Kürtçe öğretim deneyiminin incelenmesi (1968-2018)
An analysis of Kurdish teaching practice in Turkey (1968-2018)
- Tez No: 643765
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HAYREDDİN KIZIL, DR. ÖĞR. ÜYESİ NURETTİN BELTEKİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Linguistics, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Dil öğretimi, Kürtçe öğretimi, eleştirel okuryazarlık, materyal tasarımı, öğretmen yeterliliği, Language teaching, Teaching Kurdish, Critical literacy, Material design, Teacher competence
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 365
Özet
Bu çalışmada 1968-2018 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde bağımsız kurum, enstitü ve kurslarda; özel kurs ve üniversitelerde; kamu kurum, enstitü, okul ve üniversitelerinde yapılan Kürtçe öğretiminin dil öğretim yöntemleri, materyal tasarımı, ders kitapları ve öğretmen yeterlilikleri açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma deseninde yer alan çalışmada veri toplama teknikleri olarak“Derinlemesine Görüşme”ve“Katılımcı Olmayan Gözlem”teknikleri kullanılmıştır. Derinlemesine Görüşme kapsamında otuz üç Kürtçe öğretmeni, akademisyen ve Kürtçe dil öğretim kitap yazarı ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Gözlem kapsamında Mardin/Artuklu ve Şırnak/Cizre'de Seçmeli Kürtçe Dersi'nin verildiği toplam sekiz ortaokulda“Katılımcı Olmayan Gözlem”gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre ilkin çeşitli dernek ve kültür merkezlerinde gerçekleştirilen Kürtçe öğretiminin 1993 yılından itibaren enstitü, 2004 yılından itibaren özel kurs ve nihayet 2010 yılından itibaren devlet okul ve üniversitelerinde yapıldığı bulgusuna varılmıştır. Araştırma bulgularına göre farklı mekânlarda yapılan Kürtçe öğretim deneyiminin ders materyali, öğretmen yeterliliği ve öğrenci profili yönünden farklılıklar arz ettiği görülmüştür. İlkin sadece dilbilgisi kitapları ile genelde dilbilgisinin öğretimi şeklinde yapılan Kürtçe öğretimi, sonraki yıllarda sadece Kürtçe öğretimi amacıyla hazırlanan dil öğretim kitapları ve modern dil öğretim metotları takip edilerek yapılmıştır. Başından itibaren Kürtçe öğretim faaliyetlerine katılan öğrencilerin genelde anadili Kürtçe olan kişiler oldukları tespit edilmiştir. Bu özelliğinden dolayı Türkiye'deki Kürtçe öğretimi okuryazarlık kursu olarak değerlendirilebileceği gibi dilin yanında öğrenciler Kürt edebiyatı, tarihi ve kültürü hakkında da bilgi sahibi oldukları için eleştirel okuryazarlık olarak değerlendirmek de mümkündür. 2012 yılından itibaren ortaokullarda Seçmeli Ders statüsünde okutulmaya başlanan Kürtçenin belli tabuları yıktığı ve Kürtçenin görünürlüğünü arttırdığı için genelde olumlu karşılandığı ancak materyal tasarımı ve öğretmen yeterliliğinin istenilen seviyede olmadığı görülmüştür.
Özet (Çeviri)
This study aims to analyze Kurdish language teaching practices at independent institutions and courses; private courses and universities; public institutions, schools, and universities in Turkey in terms of language teaching methods, material design, coursebooks, and teacher competence.“In-depth interview”and“Non-participant observation”techniques have been used for data collection in this qualitative study. Thirty-three teacher, academic, and coursebook writers of Kurdish have been interviewed within in-dept interviews. The non-participant observation was conduct in eight secondary schools which have Kurdish as elective courses. According to the research results, the teaching of Kurdish which was started at some organization and culture centers have been continued at institutions from 1993, at private courses from 2004 and public school and universities from the 2010s onward. According to the research findings it was seen that the experience of teaching Kurdish in different places varies in terms of course material, teacher competence, and student profile. Teaching Kurdish was in the form of teaching grammar in the beginning years. However, in the following years, language teaching books have been prepared only for teaching Kurdish, and modern language teaching methods have been followed in Kurdish teaching in Turkey. It was determined that the students who participated in Kurdish teaching activities from the beginning are generally Kurdish. Kurdish teaching in Turkey, because of this feature can be considered as the literacy course. Moreover, as students get familiar with Kurdish literature, history, and culture, it is also possible to evaluate them as critical literacy courses. Kurdish elective courses that have been given from since 2012 were welcomed as they break certain taboos and arose Kurdish visibility, however it has found that material design and teacher competence of these courses were not at the desired level.
Benzer Tezler
- Ulus devlet, dil ve kimlik politikaları bağlamında anadili Kürtçe ve Arapça olan öğretmen ve akademisyenlerin anadilinde eğitime ilişkin görüşleri
The context of the teachers' and academicans whose mother tongues are Kurdish and Arabic about the mother tongue education by means nation state, language and identity policy
DENİZ FIRAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Politikası Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEJLA KURUL
- Predictors of emerging reading skills in Turkish: Evidence from Kurdish-Turkish bilingual early readers
Türkçe'de erken okuma yordayıcıları: Kürtçe-Türkçe çiftdilli erken okuyuculardan bulgular
MAHSUME ÖZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BELMA HAZNEDAR
- The attitudes and opinions of pre-service English teachers towards Kurdish-Turkish bilingual education in Turkey
İngilizce öğretmen adaylarının Türkiye'de Kürtçe-Türkçe çiftdilli eğitim yapılmasına ilişkin tutum ve düşünceleri
MEHMET ALİ AYAZ
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN AYDIN
- Dersa Kurdî (Kurmancî) û dramaya dahêner
Kürtçe dersi ve yaratıcı drama
MERVE ÇOBAN KAYNUN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2024
Eğitim ve ÖğretimDicle ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FARUK KAZAN
- Cıhê kovara Hawarê dı dîroka perwerdeya Kurdî da
Kürt eğitim tarihinde Hawar dergisinin yeri
MURAT BEDİRHAN SADAK
Yüksek Lisans
Kürtçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHİRHAN AYDIN