İstanbul'un ekonomik, sosyal ve mimari değişiminde Beyhan Sultan'ın etkisi: 1766-1824
The effect of Beyhan Sultan on the economic social and architectural change of Istanbul: 1766-1824
- Tez No: 644517
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHTAP ÖZDEĞER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İstanbul Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 193
Özet
Osmanlı Devleti tarih sahnesinde askeri ve siyasi zaferleri kadar hanedan içi bireyleriyle de dikkat çekmiştir. Şehzadeler, valide sultanlar ve her zaman denge arayışındaki damad paşalar yaşamlarıyla pek çok araştırma konusu olmuştur. Hanedanın kızları ise ya eşleri ya da annelerinin konumları gereği adlarından söz ettirmelerine rağmen çoğunlukla tarih araştırmalarında da 'Harem' içinde kalmışlardır. Bu nedenle var olan çalışmalar ve dahi 20.yüzyıl prenseslerinin görünürlükleri üzerinden“mutsuz, hüzünlü, şımarık, müsrif”prenses imajı oluşmuştur. Oysa gerçekte hanedanın 'asil kanı'nı taşıyan ve her zaman son derece özel olan bu kadınların hayatları sadece zevk, ihtiras ve hüzünle sınırlı değildi. Onlar seçilmiş bir ailenin mensubu olarak en iyi eğitimi alıp yaşamlarına şehzadelerden bile özgür devam ediyorlardı. Özellikle de 19.yüzyılın ilk yarısında yaşayan Osmanlı sultanları bireyselliklerini kendilerinden önce ve sonrakilerden çok daha farklı şekilde ifade imkânı buldular. Bu dönem sultanlarının her birinin ayrı karakteri İstanbul merkezli Osmanlı İmparatorluğu'nun başka açılardan değişmesine yol açtı. Tabi bu tablo içerisinde şehir ve kadın değişimi kaçınılmaz bir olgu olarak ortaya çıktı. İşte bu nedenle bu tez şehirli bir kadın portresi çizen III. Mustafa'nın kızı Beyhan Sultan'ı anlatmaktadır. İstanbul'un 19.yüzyılın ilk yarısındaki mimarisine yaptırdığı saraylarla katkı sağlayan Beyhan Sultan, şehrin tarihi yarımadadan çıkıp Boğaziçi'ne uzanan yeni yüzünün simgesidir. Sultan'ın farklı kimliği, Osmanlı Arşivi'nde bulunan ve kendi tuttuğu defterler üzerinden incelenmiş inşaat faaliyetlerinin hayatının son kısmına kadar sürdüğü görülmüştür. Beyhan Sultan, babası III. Mustafa'nın Cağaoğlu Sarayı'nı henüz küçükken ona tahsis etmesine rağmen III. Selim döneminde hanedan kadınlarının Haliç kıyılarında başlattığı yeni şehirleşmeye ayak uydurmuş ardından Lale Devri'nin meşhur sarayı Çırağan'ı tekrar yaptırarak Boğaziçi Medeniyeti için İstanbul'da öncü olmuştur. Son olarak Akıntıburnu'nda bir saray yaptıran Beyhan Sultan imparatorluk merkezi İstanbul'un yeni kentsel kimliğini sarayları ile takip edilebilen bir çizgiye oturtmuştur. Bu tezde Beyhan Sultan'ın padişah kızı olmasının sağladığı ayrıcalıkla başlayan hayatı, ağabeyi III. Selim'in tahta geçmesiyle sürdürdüğü akılcı yatırımlar ve sonrasında II. Mahmud döneminde de gücünü, otoritesini korumasındaki karakterine dikkat çekildi. Hayatını iktisatlı yaşayan bir kadın olarak öne çıkan Beyhan Sultan'ın yaşam hikayesi ve aile ilişkileri birinci bölümde, ekonomik ve sosyal olarak İstanbul hayatındaki yeri ise ikinci bölümde incelendi. Kalabalık olmayan çevresinde güçlü ve sağlam sosyal, ekonomik ilişkiler yürüten Beyhan Sultan'ın özellikle kadınlar arası ticari faaliyetlerine dikkat çekildi. Son bölümde ise İstanbul'un mimarisine katkısı sarayları üzerinden ele alındı. Sultan'ın su medeniyeti olan İstanbul'a yaptırdığı ve onarttığı çeşmeler gibi hayır amaçlı inşaatları da incelenerek Beyhan Sultan'ın İstanbul'a ve İstanbulluya katkısı ortaya konuldu. Beyhan Sultan'ın yaşamı göstermektedir ki İstanbul'da yaşayan ve yaşayacak olan kadınlar ona tartışmaların ötesinde bir kimlik kazandırmıştır. Tezimizde bu kimlik Beyhan Sultan'ın şahsında öne çıkmayan, geride kalmayan ama önünü gören olarak açıklık kazanacaktır.
Özet (Çeviri)
In the stage of history, Ottoman Empire took attention with its military and diplomatic triumphs as well as the people in the Dynasty. Lives of Sultans' Sons, Valide Sultans and Damat Pashas in the searching of balance have been research subjects. Although mentioned often, the daughters of the Dynasty haven't gone off the subject of 'Harem' in History Research, due to the positions of their husbands or mothers. Therefore, according to present researches and appearance of 20th Century Princesses, the image of 'unhappy, melancholic, spoilt, lavish' Princess was created. However, in reality, the lives of these special women of Noble Heritage can not be consisted of just pleasure, passion and melancholy. As a member of privileged family, they got the best education and went on their life more freely than Ottoman Princes. In particular, Ottoman Sultans, living in the first half period of 19th Century, found opportunity to stating their individualism more differently than those before and after them. And each of their different characteristics and perspectives lead to changes of Ottoman Empire centered in Istanbul from different points. In this case, changes in city and women appeared an inevitable fact. That is the reason why this study focuses on Beyhan Sultan, daughter of Mustafa III, in the portrait of townswoman. Beyhan Sultan, who made a big contribution to architecture during the first half of 19th century, is a symbol of Istanbul extending from historical peninsula to Bosphorus. Sultan's different identity was all studied over the books kept by herself and present in the Ottoman Archives; and ıt was clearly seen that her construction works continued until the end of her life. Mustafa III, father of Beyhan Sultan, assigned Cağaloğlu Palace to her at her early age. However, Beyhan Sultan kept up with new urbanization which started on the shores of Golden Horn by the woman of the Dynasty in the period of Selim III and she restored Çırağan Palace, one of the famous sites of Lale Devri (Tulip Period). Lastly, building a palace in Akıntı Burnu, Beyhan Sultan contributed to Istanbul's new urban identity which later became famous for its palaces. The study points out the characteristics of Beyhan Sultan that her life started as a privilege due to her being a daughter of a Sultan. She maintained wise investment as soon as her brother, Selim III came to throne and following the period of Mahmud II, she protected her power and authority. In the first chapter, the life and family relationship of Beyhan Sultan as a woman living her life economically was examined. In the second chapter, the economic and social effects of Beyhan Sultan on Istanbul life were researched. It was also emphasized that Beyhan Sultan had commercial activities especially among women in spite of her uncrowded surroundings and She maintained powerful and steady social and economic relations. The last chapter indicated her contribution to Istanbul architecture. Beyhan Sultan's contributions to Istanbul and to people living there were presented by examining the charitable contributions such as the fountains built and restored in Istanbul known as water civilization. The Life of Beyhan Sultan demonstrates that women who live and will live in Istanbul, inarguably has created an identity for her. In the study, this identity is clearly clarified.
Benzer Tezler
- Tarihi yarımada'da Hocapaşa Yangın Alanı'nın mekânsal dönüşümü
Spati̇al transformati̇on on the Hocapaşa Fi̇re Area i̇n the hi̇stori̇cal peni̇nsula
EMİNE SİBEL SÖĞÜT
Doktora
Türkçe
2015
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLŞEN ÖZAYDIN
- Ernest Mamboury ve İstanbul kent kimliğine katkıları
Ernest Mamboury and his contributions to Istanbul urban identity
ZEHRA ZEYNEP EDREMİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiKadir Has ÜniversitesiKültür Varlıklarını Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YONCA ERKAN KÖSEBAY
- Kadıköy-Yeldeğirmeni semti mimarisinin tipomorfoloji yöntemiyle incelenmesi
Researching the architectural structure of the settlement Kadikoy-Yeldegirmeni by typomorphology method
SEDA ŞENDUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TAN KAMİL GÜRER
- Evaluation of spatial change in 20th century housing production through etiler housing cooperative
20.yüzyıl konut üretim biçimlerinde mekansal değişimin etiler yapı kooperatifi üzerinden değerlendirilmesi
DENİZ BAKIRCI
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE AYATAÇ
- Bir şehrin ve bir devrin tanığı olarak İstanbul Pera Palas Oteli (1893-1923)
Istanbul Pera Palas Hotel as witness of a city and era (1893-1923)
MUSA DEMİR