Fahreddin er-Râzî'de naklî/lafzî delillerin zannîliği meselesi
The issue of non-certainty of naqlī/lafzī evidences in Fakhr al-Din Razi
- Tez No: 647624
- Danışmanlar: PROF. DR. İLYAS ÇELEBİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Fahreddin er-Râzî, Naklî/Sem'î/Lafzî Delil, Aklî Delil, Kesinlik, Zannîlik, Fahr al-Dîn al-Râzî, Narrative/Sam'i/Oral Proofs, Proof of Reason, Certainty, Non-Certainty
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 140
Özet
Kuruluşundan günümüze kelâm ilminin içeriğindeki bütün konulara temel teşkil eden iki önemli esas vardır: Bunların biri“şeylerin bir hakikati olduğu”, diğeri ise“şeylerin hakikatinin bilgisinin mümkün, hatta gerçekleşmiş olduğu”dur. Epistemolojiden ontolojiye, ilâhiyât bahislerinden sem'iyât bahislerine kelâm ilminin ilgilendiği bütün konu ve meseleler temelde bu iki iddianın üzerine bina edilmiştir. Bu araştırma alanı içinde insana bilgiyi temin eden kaynaklar ise“duyular”“doğru haber/nakil”ve“akıl/nazar”dır. Bu kaynakların sınırları ve kesinlikte varabilecekleri nokta ise çok erken dönemlerden itibaren çeşitli tartışmalara konu olmuştur. Kelâm ilminin müteahhir döneminin kurucu ismi Fahreddin er-Râzî'nin (ö. 606/1210) bazı eserlerinde, bilgi kaynaklarından ikincisini oluşturan doğru haberin/naklin çeşitli ihtimaller sebebiyle kesinlik ifade etmeyeceği zikredilmiştir. Bu iddianın en önemli argümanlarından biri“aklî bir delilin naklî/sem'î/lafzî bir delille teâruz etmesi hâlinde, aklın naklin aslı olması ve aklî delilin kesinlik bildirmesi sebebiyle naklî delilin kesinliğinin ortadan kalkması”dır. Ayrıca Râzî'nin el-Metâlibu'l 'Âliye isimli eserinin mukaddimesindeki ifadeleri gerekçe gösterilerek“akıl/nazar”ın metafizikte verebileceği kesinlik hakkında, Râzî'nin olumsuz düşündüğü iddia edilmiştir. Bu çalışma, bilgi kaynaklarından bazılarının güvenilirliğini tartışmaya açması sebebiyle kelâm ilminin bilimsel faaliyetleri açısından sorun teşkil eden ve birbirleriyle uyumsuz gibi görünen bu iki iddiayı Râzî özelinde tahlil etmeyi amaçlamakta ve naklî/sem'î/lafzî delillerin zannîliği meselesinin Râzî söz konusu olduğunda nasıl anlaşılması gerektiğini ve Râzî'ye göre aklın metafizikte kesinliğe ulaşamayacağı iddiasının Metâlib'in ilgili pasajından çıkarılıp çıkarılamayacağını ortaya koymaya çalışmaktadır.
Özet (Çeviri)
There are two major claims of science of Kalam -from its foundation to the day- which are fundamentals of its all other sections and arguments in its content: The real essences of things exist in reality and Knowledge of them is verifiable as real even came true. From epistemology to ontology, from sections of theology to sections of sam'iyyat, all topics and problems that science of Kalam deals with it are based on these two claims in their foundation. The ensuring sources of the knowledge for human in these research areas are“the sound senses”,“true narrative”and“Reason/Nazar”. Which limits of these sources are and which certainty point that they can reach is became a subject matter for researches since early ages. A theory arguing that second of these sources of knowledge/ true narrative cannot give certainty for some reasons is placed in some works of Fahr al-Dîn al-Râzî who is founder for next term of science of Kalam. One of the major arguments of this theory is“when contradiction between proof of Reason and proof of narrative/sam'î happens the certainty that given by proof of narrative disappears because of being of Reason as origin of narrative and the certainty that given by proof of Reason”. On the other hand, there are some claims that Râzî thinks negative about certainty that given by Reason/Nazar in metaphysical sections showing reason his expressions in preface of his work named al-Matâlibu'l 'Âliyah. This work aims to analysis -specially to Râzî- these two seen as inadaptable claims which has started a discussion about reliability of some sources of knowledge and so that put scientifical activities of Kalam in trouble and tries to bring light to how must be understood the theory of non-certainty of narrative/sam'î/lafzî proofs where Razî is concerned and also whether can be understood from concerned passages in his work named al-Matâlib the claim that according to Razî, Reason cannot reach to certainty in metaphysical sections.
Benzer Tezler
- Fahreddin er-Râzî'de ilâhî sözün delâleti ve tevili
Interpretation and signification of the divine words in Fakhr al-Din al-Razi
NESİBE BÜŞRA TOKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TAHA BOYALIK
- Fahreddin Er-Râzî'de peygamberlerin ismeti
The Ismah of the prophets in Fahreddin Er-Razi
İBRAHİM YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SALİH SABRİ YAVUZ
- Fahreddin er-Râzî'de güdüler ve insan fiillerine etkileri
Motives in Fakhr al-Dîn al-Râzî and their effect on human actions
BÜŞRA ÇAKIRHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLYAS ÇELEBİ
- Fahreddin Râzî'de akıl vahiy münasebeti
Reason-revelation relationship of Fakhr al-din ar-Razi
SABRİ BAĞCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinEskişehir Osmangazi ÜniversitesiKelam Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AYDIN
- Fahreddin er-Râzî'nin kaza ve kader anlayışı
Fakhr al-Din al-Râzî's understanding of kaza and fate
AHMET AKDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinDicle ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM COŞKUN