Sürdürülebilir yeraltısuları yönetimi için yeraltısuyu kütlelerinin etkileşen sistemler yaklaşımıyla irdelenmesi: Örnek bir uygulama
Investigation of groudwater bodies on the basis of interacting systems approach for sustainable geroundwater management: A case study
- Tez No: 651701
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET EKMEKÇİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji (Hidrejeoloji) Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 214
Özet
Su Çerçeve Direktifinde (SÇD) tanımlandığı şekliyle“iyi su durumu”ve“iyi ekolojik durum”un sağlanması ve sürdürülmesi, yeraltısuyu sisteminin baskılara karşı tepkilerinin ve sistemin komşu sistemlerle etkileşimlerinin ortaya konmasını gerektirir. Bu durum, yeraltısuyu sisteminin havza, hatta havzalar arası ölçekte“sürekli ortam”yaklaşımı ile değerlendirilmesini zorunlu kılar. Buna karşılık, iyi su ve iyi ekolojik duruma ulaşmayı hedefleyen Su Çerçeve Direktifi bu hedefe ulaşmak için sürekli ortam içinde“etkileşen sistemler yaklaşımı”yerine yeraltısuyu sistemini alt sistemlere ayıran“kütle”yaklaşımını benimsemiştir. Söz konusu yaklaşım, yeraltısuyu kütlelerini kendi içinde miktar ve kalite açısından bir bütünlüğe sahip olduğunu varsayar. Bu varsayım, yeraltısuyu kütlelerinin komşu sistemlerle etkileşimini, konum ve zaman bağlamında dikkate almamaktadır. Öte yandan SÇD, su kaynaklarının iyi durumunun sürdürülebilir şekilde yönetilmesini de hedeflemektedir. Bu hedefe su kaynaklarının“sürekli ortam”ve“etkileşen sistemler”yaklaşımı çerçevesinde yönetilmesiyle ulaşılabilir. Bu nedenle yeraltısuyu sisteminde baskılara karşı tepkilerin konum-zaman bağlamında yaratacağı etkileşimleri göz ardı eden“kütle”yaklaşımının sorgulanması zorunlu hale gelmektedir. Tez çalışması kapsamında“yeraltısuyu kütlesi”yaklaşımının ortaya çıkış nedenleri ve gerekçeleri tarihsel süreç içinde irdelenmiştir. Ayrıca bu yaklaşımın uygulamalarda neden olduğu hidrojeolojik belirsizlikler ve sorunlar çeşitli ülkelerdeki uygulamalar çerçevesinde tartışılmış ve SÇD'nin hedeflerine ulaşma endişesi sürdürülebilir su kaynakları yönetimi açısından sorgulanmıştır. Bu irdeleme, tartışma ve sorgulama su kaynakları yönetimi genelinde yapılarak hipotetik bir havzada örneklenmiştir. Hidrojeolojik ilkeler temelinde yapılan irdeleme ve sorgulama sonucunda konum-zaman bağlamını dikkate almayan yeraltısuyu kütlesi yaklaşımı ile sürdürülebilir yeraltısuyu kaynakları yönetiminin sağlanamayacağı, bu nedenle de SÇD hedeflerine ulaşılamayacağı görülmüştür. Sürdürülebilir su kaynakları yönetiminin, konum-zaman bağlamını süreklilik temelinde dikkate alan“etkileşen sistemler”yaklaşımı ile başarılabileceği ve bu şekilde iyi su ve iyi ekolojik duruma ulaşılabileceği ortaya konmuştur. Bu çerçevede, Türkiye'de sürdürülebilir su kaynakları yönetiminde SÇD'nde önerilen kütle yaklaşımı yerine SÇD hedefleri doğrultusunda“etkileşen sistemler”yaklaşımının uygulanmasının daha doğru olacağı sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Ensuring and maintaining“good water status”and“good ecological status”as defined in the Water Framework Directive (WFD) require thorough understanding of groundwater system's response against pressures and its interaction with the adjacent systems. Based upon the fact that repsonse of the groundwater system to stresses may extend beyond, as well as within, the basin boundaries in time, the dynamics of the system should be considered in a context of spatio-temporal continuum. However, the Water Framework Directive, proposes the use of the“ water body”concept as a“management unit ”to achieve the good water/ecological status. For groundwater systems, the concept requires division systems into its sub-systems instead of“interacting systems”in continuum approach. This approach assumes that water bodies have integrity in terms of quality and quantity. But, it does not take into account the interaction of groundwater bodies with subsystems in terms of spatio-temporal continua. Besides WFD also states management techniques in such a way that ensuring good status of water resources. It is possible to achieve this goal by managing water resources in“continuum”and“interacting systems approach”. Therefore,“body”approach that ignores the impact against pressure in the context of spatio-temporal continua must be questioned. On the scope of thesis, the reasons of“groundwater body”approach were examined in historical process; the reasons of hydrogeological disharmony and uncertainties and problems in the frame of applications of various countries have been discussed and questioned with benefit of achieving the goals of WFD. This examination and discussion are conducted throughout the water resources management and hypothetical basin case study. As a result of the research depending on hydrogeological principles, groundwater body approach not forming spatio-temporal continua cannot provide sustainable groundwater resources management. Therefore, WFD aims cannot be achieved with this approach. It has been proved that sustainable water resources management can be achieved through“interacting systems”approach considering the spatio-temporal continua on continuum. By this, good water status and good ecological condition are achieved. It has been concluded that application of“interacting systems”approach, considering WFD objectives, rather than body approach in terms of sustainable water resource management in Turkey would be more accurate.
Benzer Tezler
- Assessment of groundwater potential using geographic information system based multi criteria decision analysis methods: Case study of Panj Amu River basin, Afghanistan
Çok kriterli karar analizi yöntemlerine dayanan coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak yeraltı suyu potansiyelinin değerlendirilmesi: Panj Amu Nehri havzası örneği, Afganistan
MOHAMMAD TARIQ ABHAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Çevre Mühendisliğiİzmir Yüksek Teknoloji EnstitüsüUluslararası Su Kaynakları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ CAN DEMİRKESEN
PROF. DR. ALPER BABA
- Ankara ili akyurt ilçesi ve civarının yeraltı su kirliliği açısından incelenmesi
Ankara province akyurt district and surroundings investigation in terms of groundwater pollution
EMRE ŞAHBUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Jeoloji MühendisliğiGazi ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAİL ÜNSAL
- Türkiye'de yeraltı suları yönetiminin yasal ve kurumsal görünümü
Legal and corporate governance in turkey view of groundwater
MUSTAFA YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RACİ KILAVUZ
- Evaluation of the variable infiltration capacity (VIC) model for hydrological simulation using remote sensing observations in the western Black Sea basin
Batı Karadeniz havzasında uzaktan algılama gözlemleri kullanarak hidrojik simülasyon için değişken sızma kapasitesi (VIC) modelinin kapsamlı değerlendirilmesi
MOTASEM E. A. ALFALOJI MOTASEM E. A. ALFALOJI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Jeodezi ve Fotogrametriİstanbul Teknik ÜniversitesiGeomatik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN ZAFER ŞEKER
- Urmiye Gölü İran kuzey batısındaki Kehriz Ovası'nın yer altı sularının hidrojeokimyasal ve bazı kirlilik parametrelerinin incelenmesi
Investigation of hydrogeochemical and some pollution parameters of Kahriz Plain underground waters in north west of Iran Urmia Lake
LEYLA MOSAYYEBI
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Çevre MühendisliğiGazi ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAİL ÜNSAL
DOÇ. DR. ESFANDYAR ABBAS NOVINPOUR