Anadolu Selçuklu çağı mimarisinde Moğol istilası sonrası değişim dönüşüm ve süreklilik
Change transformation and continuity in Anatolian Seljuk architecture after Mongol invasion
- Tez No: 651853
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLSEN BAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 695
Özet
Anadolu bulunduğu coğrafi konum nedeniyle her dönem göçlerin odak noktası olmuştur. 1071'den sonra Türkler Anadolu'ya yerleşmiş ve yaklaşık 100 sonra mimari faaliyetlere başlamışlardır. Anadolu'daki inşa geleneği, Türklerin beraberinde getirdiği mimari gelenekle bir araya gelince ortaya yeni bir üslup çıkmıştır. 13. yüzyılın başında tüm Ortaçağ dünyasını etkisi altına alan Moğol İstilası Anadolu'yu da etkilemiştir. Bu tez Moğol İstilasından sonra Anadolu'da mimari faaliyetlerin ve üslubun yaşadığı değişim, dönüşüm ve sürekliliği ortaya koymaya çalışmaktadır. Çalışmanın ilk aşamasında bu kavramların ortaya çıkışı ve etkileşimlerinin doğru anlaşılması için siyasi toplumsal ve kültürel ortam 1243 öncesi ve sonrası karşılaştırılarak incelenmektedir. İkinci bölümde ise mimari üslubun ortaya çıkmasında rol oynayan etkenler yine karşılaştırmalı bir şekilde ele alınmaktadır. Bu kısımdaki başlıklar; yapı türleri, yapıların inşa edildiği kentler, yapım organizasyonu ve vakfiyelerdir. Yapı türleri başlığında 1243 öncesi ve sonrasında inşa edilen cami, mescit, medrese, zaviye-tekke-hankâh, türbe, han, darüşşifa, kale, hamam, köprü, çeşme, sarnıç- buzhane-sebil namazgâh gibi yapı türleri üzerinden iki dönem arasındaki değişimler ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır. Yapıların inşa edildiği kentler başlığında Afyonkarahisar, Amasya, Ankara, Antalya, Bayburt, Bitlis, Denizli, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Iğdır, Isparta, Karaman, Kastamonu, Kayseri, Kırşehir, Konya, Kütahya, Malatya, Mardin, Nevşehir, Niğde Sinop, Sivas, Tokat, Tunceli ve Uşak'ta 1243 öncesi ve sonrasında imar faaliyetleri ve bu şehirlerde istiladan sonra yaşanan değişimler incelenmektedir. Yapım organizasyonu başlığında bânîler, yapı yöneticileri ve sanatçılar karşılaştırmalı bir şekilde ele alınmaktadır. Tezin üçüncü kısmında 1243 öncesi ve sonrasında inşa edilen yapıların inşa kitabeleri, plan, malzeme ve süsleme özellikleriyle Moğol istilasından nasıl etkilendiği ortaya konulmaktadır. Sonuç kısmında ise ortaya çıkan bütün bulgular değişim, dönüşüm ve süreklilik kavramlarıyla değerlendirilmektedir.
Özet (Çeviri)
Due to its geographical location, Anatolia has always been the focus point of migrations. After 1071, Turks settled in Anatolia and started architectural activities about 100 years later. When the construction tradition in Anatolia came together with the architectural tradition brought by the Turks, a new style emerged. At the beginning of the 13th century, the Mongolian Invasion, which affected the entire medieval world, also affected Anatolia. This research aims to reveal the change, transformation and continuity of architectural activities and style in Anatolia after the Mongolian Invasion. In the first phase of the study, the political, social and cultural environment is examined by comparing before and after 1243 in order to understand the emergence and interactions of these concepts correctly. In the second part, the factors that play a role in the emergence of the architectural style are discussed again in a comparative way. Headings in this section; building types, the cities where the buildings are built, the construction organization and the endowments. Under the title of building types, the changes between the two periods are to be revealed through the types of buildings built before and after 1243 such as mosques, madrasas, lodges, dervish lodges, khankah, tomb, hospital, castle, hammam, bridge, fountain, cistern, icehouse and public fountain is being studied. Under the title of cities where the buildings were built; the development activities in Afyonkarahisar, Amasya, Ankara, Antalya, Bayburt, Bitlis, Denizli, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Iğdır, Isparta, Karaman, Kastamonu, Kayseri, Kırşehir, Konya, Kütahya, Malatya, Mardin, Nevşehir, Niğde Sinop, Sivas, Tokat, Tunceli ve Uşak before and after 1243 and the changes in these cities after the invasion are examined. In the title of production organization; Constructors, patrons and artists are dealt with in a comparative way. In the third part of the study, it is revealed how the buildings built before and after 1243 were affected by the Mongolian invasion with their building inscriptions, plan, material and decoration features. In the conclusion part, all findings are evaluated with the concepts of change, transformation and continuity.
Benzer Tezler
- Anadolu Selçuklu Çağı mimarisinde bir yapı ile bağlantılı türbeler
Tombs connected with a structure in Anatolian Seljuk Age architecture
GÜLSÜN EBİRİ
Doktora
Türkçe
2021
MimarlıkVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLSEN BAŞ
- Selçuklu Çağı Anadolu mimarisinde malzeme ve teknik(Doğu ve Güneydoğu Anadolu)
Material and technique in Seljuk Age Anatolian architecture (Eastern and Southeastern Anatolia)
RESUL YELEN
Doktora
Türkçe
2019
MimarlıkVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLSEN BAŞ
- Büyük Selçuklu cami mimarisinde alçı süsleme
Stucco ornaments in great Seljuk mosque architecture
KAMRAN SOKHANPARDAZ
Doktora
Türkçe
2020
Sanat TarihiOndokuz Mayıs Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YILMAZ CAN
- Erken Osmanlı mimarisinde cephe biçim düzenleri ve Bizans etkilerinin niteliği
Early Ottoman facade designs and the nature of the Byzantine influence
AHMET ERSEN
- Aydın yöresi halk kültürünün incelenmesi
Başlık çevirisi yok
K. ZÜMRÜT HASBEK ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Halk Oyunları Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. FİKRET DEĞERLİ