Fıkıh ve toplumsal değişme: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi örneği
Fiqh and social change: religious foundation of Turkey Encyclopaedia of Islam Example
- Tez No: 652536
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ARİF KORKMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Hukuk, Sosyoloji, Religion, Law, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Toplumsal Değişim, Fıkıh, Hukuk, Hukuk Sosyolojisi, Fıkıh Sosyolojisi, Social Change, Social Reality, Fiqh, Law, Sociology of Law, Sociology of Fiqh
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Din Sosyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
İslam dininin hukuk sistemi olan fıkıh, ilk kez uygulanmaya başlandığı toplumlarda, İslam'ın değerler yelpazesine göre gerçekleşecek olan değişimin temel düzenleyici faktörüdür. Temel ilkeler açısından ilahi kaynaklı olan fıkıhta, hükümlerin toplumsal gerçekliğe uygun bir şekil alabilmesi için fakihlere maksatlı olarak geniş bir alan bırakılmıştır. Fıkhın bu beşeri yönü, onu toplumsal değişimle karşılıklı aktif bir etkileşim içerisine sokmuştur. Toplumsal değişimin fıkha, fıkhın toplumsal değişime etkisi, sosyolojik bağlamda ele alındığında, İslam'ın sosyal hayata yansımalarının anlaşılabilmesi, Müslümanların yaşam tarzlarının yorumlanabilmesi, fıkhî hükümlerin inşasında toplumsal gerçekliğin ne derece dikkate alındığının bilinmesi, toplumsal değişimde fıkhın etkilerinin neler olduğunun tespit edilmesi kolaylaşacaktır. Toplumsal değişim ve fıkhın birbirlerine etkilerini incelediğimiz çalışmamızda, günümüz akademisyenleri tarafından hazırlanan Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi örneklem olarak belirlenmiştir. Fıkha ilişkin tespit edilen 1372 maddenin eserler ve şahıslar dışında kalan 660 tanesi, aile, ekonomi, siyaset, suç ve tıp-sağlık ana başlıkları altında tasnif edilerek; belgesel gözlem yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Sonuç olarak fıkıh, toplumsal değişimin kimi zaman tetikleyici, kimi zaman yavaşlatıcı unsuru olmuş; kimi zaman da toplumsal değişimi engelleyen bir faktöre dönüşmüştür. Diğer yandan toplumsal gerçeklik, fıkhın inşa sürecinde dikkate alınmış; toplumsal değişim ve ihtiyaçlar çerçevesinde fıkhî hükümler tekrar yorumlanarak güncellenmiştir. Bu güncel yapısıyla fıkıh, günümüz cari hukuk sistemlerine referans olma özelliğini bünyesinde taşımaya devam etmektedir. Ayrıca fıkhın sosyolojik bir değerlendirmeye tabi tutulması, hem hukuk hem de fıkıh alanında yürütülen akademik çalışmalara yeni bir bakış açısı kazandıracaktır.
Özet (Çeviri)
Fiqh, which is the legal system of Islam, is the basic regulatory factor of the change that would take place according to the value range of Islam in the societies where it is applied for the first time. Faqihs were intentionally left a large field so that judgements might take shape in line with the social reality in the fiqh which is divine origin regarding its basic principles. This human aspect of the fiqh introduced it into an active interaction with social change. When dealing with the effect of social change on fiqh and the effect of fiqh on the social change in sociological respect, it will get easy to understand the reflections of Islam on social life, to interpret the life styles of Muslims, to recognise to what extent social reality is considered in constructing the judgements of fiqh, to detect the effects of fiqh on the social change. Islam Encyclopaedia of Turkish Religious Foundation prepared by the academicians of today was determined as the sample of this study investigating the effects of social change and fiqh on each other. 1372 items were detected related to fiqh and 660 of these items were examined using documentary observation after classifying them under the main titles of family, economy, politics, crime and medical-health excluding works and individuals. To conclude, fiqh has sometimes become trigger element and sometimes inhibitor factor of the social change; sometimes turned into a factor blocking the social change. On the other hand, the social reality has been taken into consideration in the construction process of fiqh; judgements of fiqh have been reinterpreted and revised in accordance with social change and needs. Fiqh continues to have the feature of becoming a reference to the current law systems with its revised structure. In addition, subjecting fiqh to a sociological evaluation will bring a new perspective to academic studies conducted in the fields of both law and fiqh.
Benzer Tezler
- Türk Sosyologları'nın bir toplumsal değişim projesi olarak Avrupa Birliği'ne yaklaşımı
The approach of Turkish sociologists to European Union (EU) as a social change project
RIFKI ÇELİK
- Türk aydınının din anlayışı (Sezai Karakoç ve İdris Küçükömer örneği)
Percept of religious of Turkish intellectual: The sample of Sezai Karakoç and İdris Küçükömer
SÜMEYYE BEYZANUR ERGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
FelsefeSakarya ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH İNCE
- Türk sinemasında nostalji: 2000 - 2011
Nostalgia in Turkish cinema: 2000 - 2011
SEZEN GÜRÜF BAŞEKİM
Doktora
Türkçe
2015
Radyo-TelevizyonGazi ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERDAR ÖZTÜRK
- Türkiye'de İslam ilmihallerine toplumsal cinsiyet algısındaki değişim çerçevesinde sosyolojik yaklaşım
A sociological approach to Muslim catechism (ilmihals) in Turkey through the changes in gender perceptions
SENEM GÜRKAN
Doktora
Türkçe
2021
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERKAN PERŞEMBE
- Türkiye'de kültürel değişmenin göstergesi olarak batılılaşma: Ziya Gökalp ve Niyazi Berkes örneği
Westernization as a indicator of cultural change in Turkey: The case of Ziya Gökalp and Niyazi Berkes
KENAN TAZEFİDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
SosyolojiKırıkkale ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM MAZMAN