Yerleşik göçebe uzun zaman-mekanlarının gölgesinde İran'ın tarihsel seyri: Ahamenişlerden İran İslam Cumhuriyeti'ne
The historical progress of Iran in the shadow of the settled and nomadic time-space of long durée: From the Achaemenids to the Islamic Republic of Iran
- Tez No: 654792
- Danışmanlar: PROF. DR. BİLAL ERDEM DENK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, Uluslararası İlişkiler, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası İlişkiler Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 673
Özet
Bu çalışma, İran İslam Cumhuriyeti ifadesinin tarihsel anlamda sırasıyla İran, İslam ve Kapitalizm döngülerine gönderme yaptığını ileri sürmektedir. Bu belirlemeden hareketle tezde, İran'da Kapitalizm döngüsünün halen diğer iki döngüye tam anlamıyla egemen olamadığı savlanmakta; bunun yarattığı etkilerin ise, İran'da günümüzde de devam eden gerilimlerin ve kırılmaların temel nedeni olduğu iddia edilmektedir. Tez, bir olay ve olguyu anlamanın o yerin coğrafyasının, o coğrafyanın ürettiği yaşam biçimlerinin, kurumların, düşünce sistemlerinin ve insan tiplerinin tarihsel süreç içerisinde yaşadığı dönüşümler ve değişimler çerçevesinde mümkün olabileceğinden hareketle İran tarihini ele almayı hedeflemektedir. Belirtilen amaç doğrultusunda, Braudel'in üçlü zamanı, Haldun'un göçebe-yerleşik diyalektiği ve Hodgson'ın Afro-Avrasya Ekümenliği kavramsallaştırması bir arada kullanılmıştır. Bu bağlamda, İran coğrafyasının, Yakın Doğu ve Orta Asya mekanlarının ve de İran'ın doğu-batı ve kuzey-güney hatlarının tarihsel olarak İran'da yaşanan güç mücadelelerine rengini veren başat öğeler olduğu varsayılmıştır. Bu temelde, Yakın Doğu/Afro-Avrasya Ekümenliği yerleşik long duréesinin Orta Asya ise, göçebe long duréesinin mekanı kabul edilmiştir. İran coğrafyasının ise, tabiri caizse bu iki fay hattının sürekli olarak tetiklediği 'deprem' bölgelerinin başında geldiği belirtilmiştir. İfade edilen 'fay hatları'nın tarihsel süreçte İran coğrafyasındaki karşılığı olarak İran, İslam ve Cumhuriyet kavramları sırasıyla tezin üç ana başlığını oluşturmaktadır. İran Devrimi'nin İslamileşmesi sonucu ortaya çıkan İran İslam Cumhuriyeti'nin geleceğini ise, İran'ın Kapitalizm döngüsüne ne ölçüde değdiği, onunla ne düzeyde uyumlulaştığı, eş deyişle İran'ın uluslararası kapitalist sürece eklemlenme derecesiyle İran'daki toplumsal sınıfların içerideki güç mücadeleleri belirleyecektir. Bu nedenle, İran İslam Cumhuriyeti'nin, İslam döngüsünü Kapitalizm döngüsüne baskın kılacak bir yönelim ile Kapitalizm döngüsüyle uyumlu bir siyaset izlenmesi gerektiği konusunda gelgitler yaşaması, sosyo-ekonomik ve sosyo-politik olarak günümüzde dahi devam eden çatışmaların kökenine işaret etmekte; bunun ise, İran'da sosyo-ekonomik ve sosyo-politik değişim ve dönüşüm talepleri olanların reformist karşı mücadeleden iktidara karşı mücadeleye geçme kapasitesini hem diri tutttuğu hem de arttırtığı savlanmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study claims that the statement of the Islamic Republic of Iran historically refers to the cycles of Iran, Islam and Capitalism respectively. Based on this determination, the thesis asserts that the cycle of Capitalism in Iran has never fully dominate over the other two cycles and that the effects arising from this fact have been the main reason for the ongoing tensions and breakdowns in Iran. In order to understand an event and phenomenon one has to take into consideration the transformations and changes influenced by geography in any part of the world, the lifestyles produced by that geography, institutions, systems of thought and human types in the historical process. Based on this fact, the thesis aims to address the history of Iran. For that purpose, Braudel's conception of the plural temporality (triple time), the nomadic-settled dialectic of Haldun and the concept of Hodgson's Afro-Eurasian Ecumenicalism have been used together. In this context, it is hypothesized that the geography of Iran, the environment of the Near East and Central Asia and the east-west and north-south lines of Iran have been the fundamental component of struggle for power in Iran. On this basis, Near East/Afro-Eurasian Ecumenica is considered the space of settled long durée, while Central Asia is nomadic long durée. It is stated that the Iranian geography, so to speak, is one of the 'earthquake' zones triggered by aforementioned two fault lines continuously. The concepts of Iran, Islam and Republic as the equivalent of the 'fault lines' expressed in the historical process in the geography of Iran respectively has constituted the three main titles of the thesis. The future of the Islamic Republic of Iran, which emerged as a result of the Islamization of the Iranian Revolution, will be determined by the extent to which Iran overlaps with the cycle of Capitalism, the degree to which aligns itself with, in other words, the degree of articulation of Iran in the international capitalist process and power struggles' of social classes in Iran. For this reason, the Islamic Republic of Iran having the dilemma of keeping the Islamic cycle dominant over the Capitalism cycle on the one hand, and following a policy consistent with the Capitalism cycle on the other has been the main reason of the ongoing conflicts having both socio-economic and socio-political dimensions. In this thesis, it is asserted that this stated fact keeps those who demand socio-economic and socio-political change and transformation in Iran alive and increase the capacity of transition from the reformist counter-struggle to the struggle against the power.
Benzer Tezler
- İslami ibadet yapılarının Osmanlı Dönemi kentsel mekanı içindeki konumu: İzmir örneği ve günümüz yapısına yansımalar
Başlık çevirisi yok
FATMA SEDES
- Artuklu Dönemi tarihi yapılarındaki figürlü süslemeler ve Orta Asya kültürünün etkileri
Artuklu figurative decoration art and historical development of the effects of Central Asian culture
ÇİMEN TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Sanat TarihiBatman ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜSSELAM ULUÇAM
- Dogu Anadolu erken demir Çağı kültürü: Arkeolojik kazı ve yüzey araştırmaları bulgularının değerlendirilmesi
The Early İron Age culture in Eastern Anatolia evaluation of archaeological data from excavations and survery
ERKAN KONYAR
- Physical environment and settlement pattern in deliorman region (n.e. Bulgaria) in the Sixteenth Century
16. Yüzyıl Deliormanı'nda fiziki çevre ve yerleşim modelleri
AYŞEGÜL YAĞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Tarihİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EVGENIY RADOSLAVOV RADUSHEV