Examining the role of early adversity and temperament in cognitive development and hair cortisol levels of infants
Erken dönem yaşam stresinin ve mizacın bebeklerin kortizol düzeyleri ve bilişsel gelişimleri üzerindeki etkisi
- Tez No: 655412
- Danışmanlar: PROF. DR. SİBEL KAZAK BERUMENT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
Erken dönem yaşam stresi, çocukların gelişimini olumsuz etkilese de, her çocuk aynı düzeyde etkilenmiyor. Bu tez, erken dönem yaşam stresinin (korunma altında büyümek ve düşük sosyo-ekonomik çevre), ve mizacın, bebeklerin bilişsel becerileri ve stres düzenleme sistemleri üzerindeki rolünü incelemeyi amaçlamaktadır. Birinci çalışmada, kurum bakımda büyüyen (N = 75) 3-15 aylık bebeklerin bilişsel becerileri boylamsal olarak incelenmiştir, ve aile yanında büyüyen bebeklerin (N = 65) gelişimleri ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca, mizacın düzenleyici rolü de farklılaşan hassasiyet teorisi çerçevesinde incelenmiştir. İkinci çalışmada ise kurum bakımındaki bebeklerin bilişsel becerileri (N = 63), düşük SED aile yanında büyüyen bebeklerin (N = 60) gelişimleri ile karşılaştırılmıştır. Yine mizacın düzenleyici rolü de incelenmiştir. Çalışma III'te ise, bebeklerin kortizol düzeylerinin, ailenin ekonomik düzeyi ve bilişsel gelişim arasında aracı rolü incelenmiştir. Mizacın SED ve kortizol seviyesi arasındaki düzenleyici rolüne de bakılmıştır. Birinci çalışmanın bulgularına bakıldığında, kurum bakımında büyüyen bebeklerin bilişsel gelişimlerinin aile yanında büyüyen bebeklere göre daha düşük olduğu, ve zaman içinde bu bebeklerin hala aile yanında büyüyen bebekleri yakalayamadığı bulunmuştur. İkinci çalışmada ise mizacın düzenleyici etkisi bulunmuştur. Mizaç olarak sıkıntılı durumlardan kolay toparlanan bebeklerde gruplar arası fark bulunmazken, kendini toparlamakta sıkıntı yaşayan bebekler eğer kurum bakımında ise bilişsel gelişim puanlarının düşük SED aile yanındaki bebeklere göre daha düşük olduğu bulunmuştur. Çalışma III'te, bebeklerin kortizol seviyesinin, ailenin SED ve bilişsel gelişimleri arasındaki aracı rolü anlamlı çıkmamıştır. Fakat, olumsuz duygulanım düzeyi yüksek olan bebeklerin kortizol düzeyleri, düşük SED ortamında düşükken, aynı bebeklerin sosyo-ekonomik düzeyi daha iyi olan aile yanında kortizol seviyelerinin yüksek olduğu bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
Although early adversity, including being reared in institutional care or a low socioeconomic environment, influences children's development negatively, not all children are affected at the same level. This thesis aims to examine the role of early adversity and temperament in infants' cognitive development and their stress regulation systems. Study I longitudinally examined the cognitive development of infants 3 to 15 months old reared in institutional care (N = 75). Their development was compared with that of infants in a biological family group (N = 65). In Study II, infants' cognitive development in institutional care (N = 63) was compared with that of infants reared in low-socioeconomic status (SES) family environments (N = 60) at one-time point. The moderating role of temperament was also examined in both Study I and Study II. Study III examined the association between hair cortisol levels of the infants, SES levels of their families, cognitive development, and temperament. Findings from Study I showed that infants in institutional care had lower cognitive development in wave 1, and they could not catch up with their age-mates in family groups in wave 3. Study II showed that infants with low levels of falling reactivity had lower attention skills than infants in the low-SES family group. However, there was no group difference for infants with high levels of falling reactivity. According to the findings in Study III, a mediating role of hair cortisol was not found, but infants' temperament significantly moderated the effects of SES on infants' hair cortisol levels.
Benzer Tezler
- Kuraklık indislerinin hidroklimatolojik verilere dayalı tahmini
Prediction of drought indices based on hydroclimatological data
BUĞRAYHAN BİÇKİCİ ARIKAN
Doktora
Türkçe
2018
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERCAN KAHYA
- The use of metabarcoding approach to determine the diatom composition of mucilage in the sea of Marmara
Marmara denizindeki musilajın diatom bileşiminin belirlenmesi için metabarcodlama yaklaşımının kullanılması
ANIL DOĞAN ÖRÜN
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Deniz BilimleriBoğaziçi ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM RAŞİT BİLGİN
- Doğumsal kalp hastalığı nedeniyle açık kalp ameliyatına alınan hastalarda vücut dışı kan dolaşımının plazma, eritrosit ve kalp dokusu eser element düzeylerine etkisinin incelenmesi
Doğumsal kalp hastaliği nedeni̇yle açik kalp ameli̇yatina alinan hastalarda vücut dişi kan dolaşiminin plazma, eri̇trosi̇t ve kalp dokusu eser element düzeyleri̇ne etki̇si̇ni̇n i̇ncelenmesi̇
MUSTAFA CANİKOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2011
Biyofizikİstanbul ÜniversitesiKalp ve Damar Cerrahisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜRKAN ÇETİN
- Erken dönem uyumsuz şemalar ve duygusal zorlanmaya tolerans ilişkisinde algılanan sosyal destek ve savunma mekanizmalarının aracı rolü
The mediating roles of defense mechanisms and perceived social support in the relationshi̇p between early maladapti̇ve schemas and emotional distress tolerance
SÜMEYYE HAMRA KOTAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiBursa Teknik ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURAY MUSTAFAOĞLU ÇİÇEK
- Erken çocukluk çağı çürüğü risk değerlendirmesindestreptococcus mutans, streptococcus sobrınus, actınomycesnaeslundıı, lactobacıllus spp., bıfıdobacterıum spp. ve scardovıawıggsıae'nın etkinliğinin klinik olarak incelenmesi
Clinical investigation of the effectiveness of streptococcusmutans, streptococcus sobrinus, actinomyces naeslundii,lactobacillus spp., bifidobacterium spp., and scardovia wiggsiaein the risk assessment of early childhood caries
HİLAL NİYAZOĞLU
Diş Hekimliği Uzmanlık
Türkçe
2024
Diş HekimliğiMarmara ÜniversitesiPedodonti Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SERTAÇ PEKER