Geri Dön

Depresyon ve anksiyete için tanılar üstü faktörlerin incelenmesi: Nörotisizm, duygu düzenleme ve tekrarlayıcı düşünme arasındaki ilişkiler

The investigation of transdiagnostic factors for depression and anxiety: The relationships between neuroticism, emotion regulation and repetitive thinking

PDF İndir

  1. Tez No: 656611
  2. Yazar: CEREN GÖKDAĞ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HALUK ARKAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 224

Özet

Ruhsal sorunların altında ortak bazı yatkınlık faktörlerinin olduğunu savunan tanılar üstü yaklaşım, özellikle eş tanıyı anlamaya yönelik bilgi sağlamakta ve farklı ruhsal sorunlar için ortak tedavi yaklaşımları geliştirmeyi amaçlamaktadır. Benzer belirtileri ve ortak etiyolojik özellikleri olan depresyon ve anksiyete bozuklukları, bu yaklaşımla sıklıkla ele alınmış olsa da araştırmaların çok azında kapsamlı bir model öne sürülmüştür. Oysaki tanılar üstü keşifsel modele göre farklı bozuklukların altında uzak ve yakın faktörler olarak isimlendirilen ortak faktörler yatmaktadır. Uzak faktörler, yakın faktörlere zemin hazırlayan bazı gen özelliklerini ve kontrol edilmesi zor çevresel özellikleri, yakın faktörler ise psikopatoloji üzerinde doğrudan etkiye sahip bazı bireysel farklılıkları içermektedir. Bu tez çalışmasında depresyon ve anksiyete bozuklukları için söz konusu keşifsel modeli temel alan bir modelin test edilmesi amaçlanmıştır. Test edilen modelde, çocukluk çağı travmaları ve algılanan ebeveynliğin uzak faktörleri, nörotisizm, duygu düzenleme güçlüğü ve tekrarlayıcı düşünme eğiliminin ise yakın faktörleri temsil ettiği öne sürülmüştür. Ayrıca farklı tanı gruplarının bu özellikler bakımından karşılaştırılması amaçlanmıştır. Çalışmaya majör depresyon bozukluk (N=53), panik bozukluk (N=43), yaygın anksiyete bozukluğu (N=47), depresyon ve anksiyete bozukluğu eş tanısı (N=53) olan ve herhangi bir tanısı olmayan (N=47) toplam 243 kişi katılmıştır. Ölçüm araçları olarak Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği, Ana-Babaya Bağlanma Ölçeği, Beş Faktör Kişilik Envanteri, Duygu Düzenlemede Güçlükler Ölçeği, Tekrarlayıcı Düşünme Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri, Beck Anksiyete Envanteri ve Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri kullanılmıştır. Varyans analizi sonuçları, tanısı olmayan kişilerin tanısı olanlara göre ve tek tanısı olanların da eş tanısı olanlara göre ölçeklerden daha düşük puan aldığını göstermiştir. Korelasyon analizi bulguları, değişkenler arasında güçlü ilişkiler olduğunu, özellikle nörotisizm, duygu düzenleme güçlüğü ve tekrarlayıcı düşünmenin psikopatoloji belirtileriyle yüksek düzeyde ilişkili olduğunu göstermiştir. Yürütülen yapısal eşitlik modeli, önerilen modeli doğrulamış; uzak faktörlerin depresyon ve anksiyete belirtilerini yakın faktörler üzerinden açıkladığını, yakın faktörlerin bu belirtileri yordama gücünün daha yüksek olduğu göstermiştir. Bulgular, literatürle uyumlu olarak, duygusal belirtilerin altında bazı ortak tanılar üstü yatkınlık faktörleri olduğunu ortaya koymuştur. Bu bulguların psikopatolojiye ilişkin kuramsal anlayışa katkı sağlayıp farklı ruhsal sorunlar için ortak psikoterapi programlarının geliştirilmesine yol açabileceği düşünülmektedir.

Özet (Çeviri)

The transdiagnostic approach assumes that there are some common predisposition risk factors for different mental disorders and provides further insight for comorbidity. It also aims to develop mutual treatment programs for these disorders. Although depression and anxiety disorders sharing similar symptoms and common etiological features were frequently investigated, only a few studies have suggested a comprehensive model for both disorders. The heuristic transdiagnostic model asserts that two types of common factors underlie different disorders: distal and proximal risk factors. Distal factor, leading to proximal factor, comprises of some genetic features and uncontrollable environmental context. Proximal factor comprises of some individual differences which directly affects psychopathology. The present study aimed to test a comprehensive hierarchical model based on the heuristic transdiagnostic model for depression and anxiety disorders. In the model, the distal factors were childhood traumas and perceived parenting style represented and the proximal factors were neuroticism personality trait, emotion dysregulation and repetitive negative thinking. Furthermore, it was aimed to compare different disorder groups in terms of these proximal and distal factors. The research sample consisted of a total of 243 adults with major depression disorder (N=53), panic disorder (N=43), generalized anxiety disorder (N=47), comorbid of depression and anxiety (N=53) and without any disorders (N=47). Childhood Traumas Questionnaire, Parental Bonding Inventory, Five-Factor Personality Inventory, Difficulties in Emotion Regulation Scale, Repetitive Negative Thinking Scale, Beck Depression Inventory, Beck Anxiety Inventory and State-Trait Anxiety Inventory were used as measurement tools. The results of the variance analysis showed that healthy participants had lower scores than those with diagnosed. Moreover, the participants with a single diagnosis had lower scores than those with comorbid diagnoses. The correlation analysis revealed strong relationships among variables, particularly between neuroticism, emotion dysregulation, repetitive thinking, and the symptoms of psychopathology. The structural equation modelling confirmed the proposed model for depression and anxiety disorders. The proximal factor was a stronger predictor of depression and anxiety symptoms than distal factors which were explained these symptoms through proximal factors. The common vulnerability factors underlying emotional disorders was the key finding that was consistent with previous studies. These findings provide new insight into psychopathology and contribute to the development of mutual psychotherapy programs for depression and anxiety disorders.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    790765

    Gebelikte psikolojik dayanıklılık ve prenatal bağlanma arasındaki ilişkinin incelenmesi

    Investigation of the relationship between psychological resilience and prenatal attachment in pregnancy

    MELİKE ALTIN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    PsikiyatriSağlık Bilimleri Üniversitesi

    Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EROL GÖKA

    UZMAN KAZIM CİHAN CAN

  2. Tez No

    873876

    Yaygın kaygı ve depresyon belirtilerinin tanılar üstü yaklaşımçerçevesinde incelenmesi: Kaygı duyarlılığı, yaşantısal kaçınma, bilgece farkındalık ve duygu düzenleme güçlüğünün rolü

    Investigation of generalized anxiety and depression symptoms within the framework of a transdiagnostic approach: The Role of anxiety sensitivity, experiential avoidance, mindfulness and emotion regulation difficulties

    TOLUNAY ÜNAL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikolojiDokuz Eylül Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ADVİYE ESİN YILMAZ SAMANCI

  3. Tez No

    891041

    Obsesif kompulsif bozukluk ve majör depresyon bozukluğu arasındaki ilişkide sıkıntı toleransının, kaygı duyarlılığının ve anhedoninin rolleri: Tanılar üstü yaklaşım çerçevesinde kesitsel bir inceleme

    The roles of distress tolerance, anxiety sensitivity, and anhedonia in the relationship between obsessive compulsive disorder and major depressive disorder: A Cross-sectional analysis within the framework of a transdiagnostic approach

    FATMA TUĞÇE YALÇINKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Psikolojiİzmir Katip Çelebi Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ZÜMRÜT GEDİK

  4. Tez No

    163940

    Doğum sonrası depresyonun sıklığı, ortaya çıkartan risk faktörleri ve bebeğin anne sütü alımı, uykusu, büyümesi, gelişimi ve davranışı üzerine olan etkileri

    The prevalence of postpartum depression, risk factors causing postpartum depression, and the effects thereof on babies' breastfeeding, sleeping, growth, development, and behavior

    FİLİZ ŞİMŞEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıAnkara Üniversitesi

    Sosyal Pediatri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BETÜL ULUKOL

  5. Tez No

    819583

    Otizm spektrum bozukluğu tanısını kaybetmiş olguların otizm spektrum bozukluğu tanısı devam edenler ve sağlıklı kontrollerle karşılaştırılması ve geçmiş semptomlarının güncel psikopatolojiler ile ilişkisinin değerlendirilmesi

    Comparison of children who lost the diagnosis of autism spectrum disorder with children who has auti̇sm spectrum disorder and healthy controls: Evaluation of the relationship of past symptoms and current psychopathologies

    İLAYDA BARANKOGLU SEVİN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    PsikiyatriEge Üniversitesi

    Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NAZLI BURCU ÖZBARAN

Geri Dön