Enverî Dîvânı [Tenkitli metin-tahlîl]
Enverî's Dîvân [Critical text-analysis]
- Tez No: 657471
- Danışmanlar: PROF. DR. SAİT OKUMUŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Dîvân, Enverî, Klasik Türk Edebiyatı, tahlîl, tenkitli metin, Dîvân, Enverî, Classical Turkish Literature, Analysis, Critical Text
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 612
Özet
Dîvânlar, Türk edebiyatı tarihinin önemli bir dönemi olan“Klasik Türk Edebiyatı”nı oluşturan kıymetli eserlerdendir. Bu eserlerden birisi XVI. yüzyılın sonu ile XVII. yüzyılın ilk yarısı arasında kaleme alınan Enverî Dîvânı'dır. Çalışmamızda Dîvân'ın elde bulunan iki nüshası karşılaştırılarak tenkitli metin oluşturulmuştur. Ayrıca Dîvân'da yer alan şiirler irdelenerek şairin zihin yapısı ve düşünce dünyası ile birlikte dönemin sosyal, siyasi ve kültürel özelliklerine ayna tutulması amacıyla Dîvân'ın tahlîli yapılmıştır. Dîvân'ın iki nüshası tespit edilebilmiştir. Nüshalardan biri“07 Tekeli 750”katalog numarasıyla İstanbul Süleymaniye Kütüphanesinde yer alır. Başında ve ortasında kopukluklar bulunan bu nüsha, 74 varak ve 478 manzumeden oluşur. Dîvân'ın diğer nüshası Medîne-i Münevvere'de Ârif Hikmet Bey Kütüphanesindedir. Eksiksiz olduğu düşünülen bu nüsha ise 103 varaktan oluşup 572 manzume ihtiva eder. Çalışma üç ana bölümden oluşur. İlk bölümde, Enverî'nin hayatı, edebî şahsiyeti ve Dîvân'ı hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde Dîvân, şekil ve muhteva yönünden bir incelemeye tabi tutulmuştur. Bu bölümde Dîvân'daki nazım şekilleri incelenmiş, vezin, kafiye ve redif kullanımlarına dikkat çekilmiştir. Aynı zamanda eser, dil özellikleri bakımından da mercek altına alınmıştır. Ayrıca manzumelerin içeriği detaylandırılıp tasnif edilerek şairin düşünce ve kültürel altyapısı ortaya konmuştur. Çalışmanın son ana bölümü olan üçüncü bölümde tenkitli metin yer alır. Bu bölümün devamında sonuç, kaynakça, dizin ve nüshalardan örnek sayfalar bulunur. Çalışma neticesinde Dîvân metninin bir kasîde, iki terkîb-bend, 26 müseddes, 11 tahmîs, dört muhammes, yedi murabba', biri müstezâd 400 gazel, 11 rubâ'î, 30 kıt'a, altı nazm, 13 müfred ve 61 matla' ile toplam 572 manzumeden teşekkül ettiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Dîvâns are among the valuable works that constitute“Classical Turkish Literature”, which is an important period in the history of Turkish literature. One of these works is Enverî's Dîvân, penned between the end of the 16th century and the first half of the 17th century. In the present study, the criticized text was created by comparing the two copies of the given Dîvân. In addition, by examining the poems in Dîvân, Dîvân was analysed in order to reflect the social, political and cultural characteristics of the period as well as the mind structure of the poet and his world of thought. Only two copies of the Dîvân could be detected. One of the copies is present in Istanbul Süleymaniye Library with the catalogue number“07 Tekeli 750”. This copy, with deficiencies in the beginning and middle of it, consists of 74 leaves and 478 poems. The other copy of the Dîvân is present in the Library of Ârif Hikmet Bey in Medîne-i Münevvere. This copy, which is thought to be complete, consists of 103 leaves and 572 poems. This study consists of three main parts. In the first part, information about Enverî's life, his literary personality and his Dîvân was given. In the second part, the Dîvân's form was examined. In this part, poetry forms in the Dîvân were examined and attention were drawn to their usage of meter, rhyme and redif (repeated voice). At the same time, it was examined in terms of linguistic features. Besides, the content of the poems was detailed and classified, and the thought and cultural background of the poet were revealed. In the third part, which is the last part of the study, there is a critical text. The rest of this part includes conclusion, bibliography, index and sample pages from copies. As a result of the study, it is concluded that the text of the Divan consists of 572 poems in total including 1 ode, 2 'terkîb-bend', 26 'müseddes', 11 'tahmîs', 4 'muhammes', 7 'murabba', 399 ghazals, 1 'müstezâd', 11 'rubâ'î', 30 verses, 6 'nazm', 13 'müfred' and 61 'matla'.
Benzer Tezler
- Nef'i, sanatı ve Türkçe Divanı
Başlık çevirisi yok
METİN AKKUŞ
Doktora
Türkçe
1991
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK İPEKTEN
- Erken dönem Osmanlı kroniklerinde coğrafi terimlerin art ve eş zamanlı dil incelemesi
Diachronic and synchronous analysis of geographical terms in the early period of Ottoman chronics
SEHER ERENBAŞ PEHLİVAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıEge ÜniversitesiTürk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM ŞAHİN
- Nef'î' dîvânındaki kasidelerle Enverî' dîvânındaki kasidelerin karşılaştırılması
Comparison of the odes in the divan of Nef'i and the odes in the divan of Enveri
METİN CEYLAN
Doktora
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıPamukkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAADET KARAKÖSE
- Şeyh Galib Divanı'nın kelime grupları ve dizinli sözlüğü
Word groups and dictionary with index of Şeyh Gâlib?s divan
ENVER URAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. M. MEHDİ ERGÜZEL