Uygulama örneklerine dayalı olarak İmâm Ebû Yûsuf'un istihsân anlayışının tespiti
Determination of Imâm Abū Yûsuf's understanding of istiḥsân based on application examples
- Tez No: 658022
- Danışmanlar: DOÇ. DR. OĞUZHAN TAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Hukuku Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 410
Özet
Bu tez, bir Giriş ve iki Bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Ebû Yûsuf'un nesebi, ilmî yönü, hocaları, öğrencileri ve eserleri hakkında bilgiler yer almaktadır. Tezin birinci bölümü, istihsânın genel anlamda usûl-i fıkıhtaki yeri hakkında bilgi vermektedir. İstihsânın lügavî ve ıstılâhî anlamları ele alınırken Hanefî mezhebi yanında Şâfi'î, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerinin görüşlerine de yer verilmiştir. Bu bölümde ayrıca Ebû Yûsuf'un istihsânın meşruiyeti konusundaki görüşleri aktarılmıştır. İkinci bölüm, Hanefî literatürü esas alınarak Ebû Yûsuf'un yaptığı istihsânların dayanakları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu literatür incelemesinde ẓāhiru'r-rivāye eserler temel alınmıştır. Nitekim ẓāhiru'r-rivāye eserlerde Ebû Yûsuf'un istihsânla ilgili görüşleri veciz bir şekilde yer almaktadır. Bu eserlerde Ebû Yusuf tarafından gerçekleştirilen istihsânların vechi, yani hangi sebepten dolayı olduğu ise net olarak belirtilmemektedir. Bundan ötürü literatür incelemesi, daha sonra yazılan eserlere de uzanmıştır. Nitekim bu eserlerde Ebû Yûsuf'un yaptığı istihsânlarla ilgili daha açıklayıcı bilgi verilmektedir. Bu istihsânların hangi sebebten veya dayanaktan dolayı olduğu açık bir şekilde izah edilerek nass, örf, maslahat, zaruret, icmâ' veyahut hâfî kıyâs olduğuna dair bilgi verilmektedir. İkinci bölümde nass, icmâ', örf, zaruret gibi bilinen istihsân sebeblerinin yanı sıra Ebû Yûsuf'un kolaylık (tevessu'), toplumsal ihtiyaç, ihtiyât, muhafaza (sıyâne), zorluğu kaldırma (ref'u'l-harâc), bireysel ve kamusal yarar sağlama (celbu'l-menfa'a) ve bireysel ve kamusal zararı bertaraf etme (def'u'd-darar) kavramları esas alarak gerçekleştirmiş olduğu istihsân örnekleri geniş bir şekilde ele alınmıştır. Ayrıca Ebû Yûsuf'un istihsân ile amel etmesi mümkünken kıyâsı tercih ettiği durumlar ile ilgili pek çok örneğe yer verilmiştir. Bu bölümde Ebû Yûsuf'un esas aldığı istihsân dayanakları ile klasik Hanefî kaynaklarındaki belirtilen çeşitli istihsân dayanakları arasındaki farklılaşma üzerinde durulmuş ve bunun nedenlerine dair çeşitli değerlendirmeler yapılmıştır. Böylece Ebû Hanîfe, İmam Muhammed ve Ebû Yûsuf'un istihsân anlayışlarının farklı olmasına etkileyen sebepler ortaya konmuştur. Son olarak da üç imamın müşterek bir şekilde gerçekleştirdiği bazı istihsân örnekleri zikredilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis consists of an Introduction and two Chapters. In the introduction section, there is information about Imām Abū Yūsuf's lineage, teachers, students, books and his influences on Islamic jurisprudence thinking. The first part of the thesis provides general information about the istiḥsān in Islamic law. While discussing the lexical and term meanings of the istiḥsān, the views of the Shāfiʿi, Mālikī and Ḥanbalī sects are also included in addition to the Ḥanafī sect. In this section, the views of Imām Abū Yūsuf on istiḥsān are also given. In the second chapter, based on the Ḥanafī literature, it was tried to determine the basis of istiḥsān of Imām Abū Yūsuf. In this process, the books of ẓāhiru'r-rivāye were taken as a basis, in which, as a matter of fact, the views of Imām Abū Yūsuf on istiḥsān are substantially included. However, in these books, the circumstances and reasons of istiḥsān performed by Abū Yūsuf are not clearly stated. For this reason, our scope of investigation extended to the books written in later periods, in which more explanatory informations are given about istiḥsān made by Imām Abū Yūsuf. In the second chapter, besides the known reasons of istiḥsān, which are naṣṣ, ijmāʿ, ʿurf and ḍarūrah, the other concepts taken in consideration by Abū Yūsuf such as easiness (tawassuʿ), social need, safeguard, protection (ṣiyāna), removal of difficulties (rafʿu'l-harāj), providing for individual and public benefit (jalbu'l-manfaʿa) and elimination of individual and public harm (dafʿu'ḍ-ḍarar) were discussed extensively. Furthermore, many examples were given about the situations in which Imām Abū Yūsuf chose qiyās, even though it was possible to act with istiḥsān. In this section, the differentiation between the sources on which Abū Yūsuf based his understanding of istiḥsān and the other sources mentioned in classical Ḥanafī sources were emphasized and various evaluations were made regarding this differentiation. Thus, the reasons affecting Abū Ḥanīfa's, Imām Muḥammad's and Abū Yūsuf's understanding of istiḥsān to be different were revealed. Finally, some examples of istiḥsān performed jointly by the three imams were mentioned.
Benzer Tezler
- Öğretmenlerin ve ebeveynlerin evde eğitim hizmetine yönelik görüşlerinin ve uygulama sürecinin incelenmesi
Examination of teachers' and parents' views on homeschooling service and implementation process
GÖKAY ATILGAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiEğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN GÜNER BERKANT
- Teknopedagojik ders planına uygun tasarlanmış 5E öğrenme modelinin öğrencilerin Türkçe dersi başarı ve tutumlarına etkisi
Effect of 5E learning model which is designed according to technopedagogic lesson plan on students' success and attitude at Turkish lessons
HARUN KADIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULLAH ÇETİN
- Endüstri 4.0 bağlamında şehirlerin sürdürülebilirliğinde inovasyona dayalı güvenlik stratejilerinin önemi: Gölcük örneği
The importance of innovation-based security strategies in achieving urban sustainability in the context of industry 4.0: The case of Gölcük
BURAK KAPLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiMarmara ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İMAM BAKIR KANLI
- Hemşirelerin çoklu ilaca dirençli enfeksiyonlarda kullanılan antibiyotikler konusunda bilgi düzeylerinin ve uygulama durumlarının incelenmesi
Examining of knowledge levels and the potantial of nurses on antibiotics used in multidrug-resistant infections
SENEM ANDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
HemşirelikKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiHastane Enfeksiyonları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHTAP SÖNMEZ
- İmam-hatip lisesi meslek dersleri öğretmenlerinin mesleki problemleri
Başlık çevirisi yok
SALİM KONAL
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MEVLÜT KAYA