Türkiye'de iller bazında ulaşım faaliyetlerinin gelişim durumunun kümeleme analizi ile belirlenmesi
Determination of development status of transportation facilities in Turkey on the basis of cities by using clustering analysis
- Tez No: 662386
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYNUR İNCEKIRIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonometri, Econometrics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ekonometri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ekonometri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
Ulaştırma kavramı geçmişten günümüze insanlar arasında bağlantıyı ve yer değiştirmeyi sağlayarak eğitim, sağlık, ekonomi, savunma gibi bir uygarlıktaki olmazsa olmaz nitelikteki hayati konuları doğrudan etkileyen en önemli kavramlardan birisidir. Ulaştırma sistemleri gelişmiş devletler, tarih boyunca hep daha avantajlı konumda yer almıştır. En müreffeh toplumların ulaşım imkânları ve altyapılarının güçlü olması tesadüf değildir. İnsanlık tarihinde karayolu ulaşımı ile başlayan ulaşımdaki bu gelişim süreci günümüze kadar denizyolu, demiryolu, boru hatları ve havayolu hatlarıyla giderek farklı dallarda çeşitlenmiştir. 2004-2018 yıllarında ulaşım faaliyetlerini oluşturan 40 adet göstergenin göz önüne alınarak yapıldığı bu çalışmada Türkiye'nin iller bazında ulaşım konusunda içinde bulunduğu durumu analiz etmek ve izleyeceği ulaşım politikasında bir ışık tutabilmesi için kümeleme analizi yöntemleri kullanılmıştır. Burada ulaşım konusunda illerin birbirlerine göre benzerliği ve illerin gelişim durumları hakkında bir çıkarım yapılabilmesi amaçlanmıştır. Kümeleme analizi bir grup gözlemi içlerinde benzer (homojen) ve aralarında benzer olmayan (heterojen) belirlenen sayıda kümelere ayrılıp çeşitli yöntemlerle incelenmesini amaçlayan çok değişkenli istatistik tekniğidir. Veri setinde min-maks standartlaştırması ve öklid uzaklık ölçüsü kullanılarak altı adet hiyerarşik kümeleme yöntemi (tek bağlantı, tam bağlantı, ortalama bağlantı, ward, medyan, ağırlık merkezi) ve iki adet hiyerarşik olmayan kümeleme yöntemi (k-ortalamalar, k-medoid) belirlendikten sonra R 3.5.1 ve SPSS 16.0 programları kullanılmıştır. Küme sayısını belirlemek amacıyla alt limiti 5 ve üst limiti 12 küme olmak üzere 14 adet küme geçerlilik indeksi kullanılmış ve en uygun küme sayısının 5 olmasına karar verilmiştir. Uygulanan analizler sonucunda tüm kümeleme analizi yöntemlerinde İstanbul ili tek bir aykırı gözlem şeklinde büyük bir farkla öne çıkmıştır. Hiyerarşik yöntemler arasında kümeleme analizi yöntemlerinin başarısını ölçmek amacıyla kullanılan kofenetik korelasyon katsayısının en iyi değeri gösteren yöntemi tek bağlantı yöntemi olmuştur. Bu yöntemin sonucuna göre de İstanbul, İzmir, Ankara ve Antalya diğer illerden ayrılmıştır. Hiyerarşik olmayan yöntemlerde de genel itibariyle Marmara, Ege bölgesi ve Akdeniz bölgesi illeri birbirine yakın karakterde il grupları olarak öne çıkmış, Doğu Karadeniz, birçok Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi illeri de birbirine yakın benzerlikte çıkmışlardır. Karadeniz bölgesinde Samsun ve Trabzon illeri bir nebze farklı görünmektedir. Analiz sonuçları, en büyük nüfusa sahip büyükşehir illerinin kalan illere göre ulaşım bakımından farklı durumda olduklarına işaret etmektedir.
Özet (Çeviri)
The concept of transportation is one of the most important concepts that directly affects vital issues that are indispensable in a civilization such as education, health, economy, defense by providing connection and relocation between people from past to present. For this reason, developed states have always been in a more advantageous position throughout history. It is no coincidence that the transport facilities and infrastructure of the most prosperous societies are strong. This development process in transportation, which started with road transportation in human history, has increasingly diversified in different branches with seaways, railways, pipelines and airlines until present times. Forming the transportation activities between 2004-2018 year, 40 transportation indicator of Turkey in this study was made considering 81 provinces to analyze the situation in terms of transportation basis and will follow clustering analysis methods to help the transport policy are used. Here, it is aimed to draw an inference about the similarity of provinces relative to each other in terms of transport and the development status of provinces. Clustering analysis is a multivariate statistical technique that aims to divide a group of observations into a set number of clusters that are similar (homogeneous) and not similar (heterogeneous) between them and study them by various methods. Min-max standardization and Euclidean distance measure were used with R 3.5.1 and SPSS 16.0 programs in the data set. Among the cluster analysis methods, six hierarchical clustering methods (single linkage, complete linkage, average linkage, ward method, median linkage, centroid method) and two non-hierarchical clustering methods (k-means, k-medoid) were used. In addition, 14 cluster validity indexes were used, with the lower limit 5 and the upper limit 12 sets, to determine the number of clusters and the most appropriate cluster number was decided to be 5. As a result of the applied analyzes, Istanbul came to the fore with a big difference in the form of a single outlier in all cluster analysis methods. Among the hierarchical methods, the method that shows the best value of the cophenetic correlation coefficient used to measure the success of cluster analysis methods was the single connection method. According to the result of this method, Istanbul, Izmir, Ankara and Antalya were separated from other provinces. In non-hierarchical methods, Marmara, Aegean Region and Mediterranean Region came to the fore as provincial groups, and Eastern Black Sea, many Eastern Anatolia and Southeast Anatolian provinces emerged closely. Samsun and Trabzon provinces looks some what different in the Black Sea Region. The results of the analysis indicate that metropolitan provinces (provinces with a large population) are different in terms of transportation compared to the remaining provinces.
Benzer Tezler
- Avrupa Topluluğu'nda ulaştırma sektöründe yaşanan sıkıntılar ve üçüncü dünya ülkelerinin uyum sorunları, Türkiye örneği
Başlık çevirisi yok
ÖMER CAN KURTULDU
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Ulaşımİstanbul ÜniversitesiAvrupa Topluluğunun Ekonomik Yapısı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLTEN KAZGAN
- Erzurum ilindeki akaryakıt istasyonları ve otoparkların elektrikli araç şarj istasyonlarına dönüşümünde güneş enerjisinden elektrik üretim potansiyellerinin araştırılması
Investigation of the electricity generation potentials from solar energy in the conversion of fuel stations and parking lots into electric vehicle charging stations in the Erzurum province
ABDULLAH TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiGümüşhane ÜniversitesiEnerji Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RECEP ÇAKMAK
- Türkiye'de ulaşım göstergelerinin iller bazında çok değişkenli analiz teknikleri yardımı ile karşılaştırılması
Comparison of cities' transportation indicators in Turkey with multivariate data analysis
MURAT DARÇIN
Doktora
Türkçe
2006
KazalarGazi ÜniversitesiKazaların Çevresel ve Teknik Araştırması Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADNAN SÖZEN
- Solar yolların Türkiye'de uygulanabilirliği
Applicability of solar roadways in Turkey
SERNAZ ENGİN ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Ulaşımİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH HİLMİ LAV
- Ulaşım sistemilerinin fraktal analizi: Türkiye örneği
Fractal analysis of transportation systems: The case of Turkey
RANA ABID