Zihin farklı bireyler için bağımsız yaşam merkezi tasarım yaklaşımları ve tasarım rehberi önerisi
Independent living center design aproaches and design guide suggestions for mentally different individuals
- Tez No: 664046
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SAADET AYTIS
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, İç Mimari ve Dekorasyon, Architecture, Interior Design and Decoration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İç Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İç Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 245
Özet
Engelli olarak tanımlanan bireylerin hem özel eğitime hem aile içinde eksik kalmayan ama aşırıya da kaçmayan özel muameleye ihtiyaçları vardır. Hayatları boyunca yardıma ihtiyaç duymaları ve ebeveynlerinin kendilerinden önce dünyadan ayrılacağı gerçeğiyle, bu bireyler için yabancılık çekmeden, mutlu bir şekilde hayatlarını sürdürebilmelerini sağlayacak ve ebeveynlerinin yaşamları sırasında alışık hale geldikleri yaşam standart ve alışkanlıklarını sürdürebilecek bir yaşam merkezinin varlığı önem taşımaktadır. Çalışma kapsamında zihin farklı bireyler için tasarlanması düşünülen Bağımsız Yaşam Merkezi (BYM) tasarım rehberi önerisi oluşturulması hedeflenmiş ve“Mekânlar tasarlanırken nelere dikkat edilmelidir?”,“Nasıl bir mekânsal ihtiyaç programı ve kurgu oluşturulmalıdır?”,“Zihin farklı bireylerin bağımsız yaşama katılımları için ne tür mekânlar olmalıdır?”,“Bağımsız yaşam için bireylere ve yakınlarına nasıl destek verilmelidir?”ve“Toplum nasıl bilinçlendirilmelidir?”gibi sorulara cevaplar aranmıştır. Zihin farklı bireyler için bağımsız yaşam merkezi tasarımlarında rehber olması hedeflenen bu çalışmanın amaç, kapsam ve yönteminin anlatıldığı giriş/birinci bölümünü izleyen ikinci bölümünde, öncelikle engellilik kavramı literatürde araştırılmış, birçok alanda, inanışta, toplumda var olan tanımları üzerinde durulmuştur. Literatürde kabul görmüş engelliliğe ilişkin modellerden bahsedilmiş ve engelli gruplarından zihinsel engelliler ele alınarak çalışmaya devam edilmiştir. Bu bağlamda zihinsel engelli tanımı ve sınıflandırılma yaklaşımları ile konuya ışık tutulmuştur. Toplumda engellilik olarak ifade edilen bu özel durumun bir engel değil farklılık durumu olduğu vurgulanmış, onları olağandan farklı kılan bazı gelişimsel ve davranış özellikleri anlatılırken; okuyucuya konuyla ilgili bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde elde edilen bilgilerden yola çıkılarak ve bu bilgiler bir süzgeçten geçirilerek mekân tasarımına etki edecek olanlar özellikle dikkate alınıp, üçüncü bölümde bu girdiler başlıklar haline getirilerek sunulmuştur. Aynı zamanda üçüncü bölümde,“fonksiyonel kalite”yi oluşturan temel tasarım prensipleri ve“herkes için tasarım”mantığıyla oluşturulmuş olan“evrensel tasarım ilkeleri”birleştirilerek çalışmanın mekân kurgusu parametreleri belirlenmiş, görsellerle desteklenmiş; metinlerde ifade etmeyi ve algılamayı kolaylaştırmak adına bu parametrelerin alt göstergeleri oluşturulmuş, isimlendirilmiş ve tablo haline getirilmiştir. Üçüncü bölümün ilk yarısında belirlenen ve başlık haline getirilen bu girdiler BYM kapsamında ihtiyaç duyulan mekânları, üçüncü bölümün ikinci yarısında oluşturulan mekân kurgusu parametreleri ise mekânların hangi kriterlere göre tasarlanacağını ortaya çıkarmıştır. Mekânların içerikleri, işlevleri, ilişkileri, genel yaklaşımlar ve bahsi geçen parametrelerin nasıl uygulanacağı çalışmanın dördüncü bölümünde daha da netlik kazanmış ve detaylandırılmıştır. Dördüncü bölüm sonunda elde edilen tasarım rehberi önerisinin verileri, değerlendirme ve sonuç bölümünde ele alınmış, değerlendirilmiş ve çizelgeler halinde sunulmuştur. Bu anlayışla çalışma kapsamında hazırlanan rehber, özel koşullara göre; temel olan fonksiyonlar baz alınarak, bazı fonksiyonlar sadeleştirilerek/değiştirilerek ve/veya farklı fonksiyonlar eklenerek uyarlanabilmesi açısından önem taşımakta, genel yerleşim yaklaşımı ve tasarlanma amacı doğrultusunda benzer bir konuda hazırlanacak bir merkez için yol gösterici olması hedeflenmektedir. Sonuç olarak, olağan/normal diye adlandırılan her şeyin çoğunluğa hitap ettiği için“normal”olarak algılandığı, engelliliğin toplumun/çevrenin/mekânın ortaya çıkardığı sanal bir yanılgı hali ve görece bir kavram olduğu, ortadan kaldırılmasının karmaşık ve zor olmadığı sonuçlarına varılmıştır. Bu yanılgı halinin/durumunun ortaya çıkmaması/engellenmesi için başta toplumun bilinçlendirilmesi ve sonrasında çevre/şehir/yapı/bina/mekân/ürün tasarımlarının“herkes için tasarım”anlayışıyla oluşturulması önem taşımaktadır. Yaşama erişebilmek, güvenli bir şekilde toplum içinde var olmak sonucunda“engel”söz konusu olmayacaktır. Önemli olan, söz konusu azınlık için çoğunluk varsayımında bulunulması ve aynı özenin gösteriliyor olmasıdır. Engellilik olarak ifade edilen kavram, engellerin varlığından kaynaklanmakta; bu engelleri ortadan kaldırma hedefi engellilik kavramının da yok olması ve tüm bireyler için yaşam hakkının var olması anlamına gelmektedir.
Özet (Çeviri)
Individuals who are defined as disabled need both special education and special treatment within the family, which is not incomplete but not excessive. With the fact that they need help throughout their lives and that their parents will probably pass away before them, it is important for these individuals to have a life center that will enable them to live happily without feeling stranger and to maintain the living standards and habits that their parents provided during their lives. Within the scope of the study, it was aimed to create an Independent Living Center (ILC) design guide proposal, which is thought to be designed for different individuals, and“What should be taken into consideration when designing spaces?”,“What spatial needs program and fiction should be created?”,“What kind of spaces should be designed for different individuals to participate in independent life?”,“What kind of support should be given to individuals and their relatives for independent living? ”and“How can public awareness be increased?”answers were sought. This is an important guide for designing this type of center and it can be adapted to specific conditions. This study aims to be a guide in the designs of independent living centers for mentally different individuals. The first (introduction) part consists of aim, scope and method of the study. In the second part concept of disability is first investigated in the literature, and its definitions in various disciplines, beliefs and society are emphasized. Disability model approaches are mentioned and the study continued by examining the mentally retarded from the disabled groups. In this context, the subject is enlightened with the definition and classification approaches of the mentally retarded. It is emphasized that this special condition, which is expressed as disability in the society, is not an obstacle but a state of difference, while some developmental and behavioral characteristics that make them different from the usual are explained; the reader is given information on the subject. Based on the information obtained in the second part and by filtering this information, the ones that will affect the space design are especially taken into consideration, and these inputs are presented under titles in the third chapter. In the third part also, as the result of combining the basic design principles that constitute the“functional quality”and the“universal design principles”created with the logic of“design for everyone”the spatial design parameters of this study are determined. These inputs, which were determined and headlined in the first half of the third chapter, revealed the spaces needed within the scope of ILC, the spatial design parameters created in the second half of the third chapter revealed the criteria by which the spaces would be designed. In the fourth part of the study, the contents, functions, relationships, general approaches and how to apply the aforementioned parameters of the spaces become clearer and detailed. The data of the design guide proposal obtained at the end of the fourth chapter is discussed, evaluated and presented in tables in the evaluation and conclusion section. As a result, it was concluded that everything called usual or normal is perceived as“normal”because it appeals to the majority. Disability is a virtual delusion and a relative concept created by the society / environment / space, and it is not that complicated and difficult to correct. In order to prevent this situation, it is important to increase the awareness of the society and then to create the environment/city/construction/building/space/product designs with the understanding of“design for everyone”. There will be no“obstacle”as a result of being able to access life and being in the community safely. What matters is that the majority assumption is also made for the minority in question and the same care is taken. The concept expressed as disability stems from the existence of barriers; The goal of removing these barriers means the disappearance of the concept of disability and the existence of the right to life for all individuals.
Benzer Tezler
- Zihinsel engelliler için matbaa eğitim programı oluşturulması
Planinga printing education program for the mentally disabled students
SÜLEYMAN DERNEKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiMatbaa Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ŞİMŞEKER
- Tedavi ve rehabilitasyon sürecindeki madde bağımlılarının karşılaştığı toplumsal engeller: Damgalanma ve dışlanma
Social barriers encountered by substance-addicteds in the process of treatment and rehabilitation: Stigmatization and exclusion
NAZAN YILMAZ
- WISC-IV sonuçlarına göre normal ve üstün yetenekli olarak değerlendirilen altı-on yaş arasındaki çocukların sosyal uyum ve beceri düzeylerinin aile hayatı ve çocuk yetiştirme tutumları ile ilişkisi
The relationship between the social compliance and skill level, family life and child breeding attitudes children between six-ten years evaluated as normal and superior talent according to WISC-IV results
TUBA EKER ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ YILDIZ
- Investigating sense of community through blended space
Topluluk hissinin harmanlanmış uzam üzerinden incelenmesi
BESTE SOYBİLGE
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiOyun ve Etkileşim Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEMA ALAÇAM
- Zihin yetersizliği olan çocuklarda cinsel gelişime yönelik aile eğitim programının etkililiği
Effectiveness of family education program for sexual development in children with mental disability
FULYA MERSİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAFİYE SUNAY YILDIRIM DOĞRU