Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmaları ve travma sonrası stres belirtileri arasındaki ilişkide belirsizliğe tahammülsüzlüğün düzenleyici rolünün incelenmesi

Investigation of the moderating role of intolerance of uncertainty in the relationship between childhood trauma and post traumatic stress symptoms in university students

PDF İndir

Tez No: 671086
Yazar: DUYGU TÜZÜN
Danışmanlar: DOÇ. DR. SEDAT İŞIKLI
Tez Türü: Yüksek Lisans
Konular: Psikoloji, Psychology
Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
Yıl: 2021
Dil: Türkçe
Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
Sayfa Sayısı: 163

Özet

Bu tez çalışması kapsamında iki çalışma yürütülmüştür. İlk olarak Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği – 5'in Türkçe uyarlama ve geçerlik güvenirlik çalışması gerçekleştirilmiştir. İkinci çalışmada ise çocukluk çağı travmatik yaşantıları ile travma sonrası stres belirtileri ilişkisinde endişe ve kaygı duyarlılığı istatistiki olarak kontrol edildiğinde belirsizliğe tahammülsüzlüğün düzenleyici rolü araştırılmıştır. Ölçek uyarlama çalışmasında hayatlarında herhangi bir travmatik yaşantıya maruz kalmış 530 katılımcıdan Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği – 5, DSM-5 için Travma Sonrası Stres Bozukluğu Kontrol Listesi, Olay Etkisi Ölçeği-R, Durumluk-Sürekli Kaygı Envanteri ve Beck Depresyon Envanteri kullanılarak çevrimiçi yolla veri toplanmıştır. Temel eksenler faktör analizi sonucunda ölçeğin“girici düşünce”,“kaçınma”,“duygudurum ve bilişlerde değişim”ve“aşırı uyarılmışlık ve aşırı tepkisellik”olmak üzere dört faktörden oluştuğu tespit edilmiştir. Cronbach Alfa katsayıları tüm ölçek için .84 ve faktörler için .72 ile .89 arasında değişen katsayılar elde edilmiştir. Ölçeğin test-tekrar test güvenirliği için elde edilen korelasyon katsayılarının .67 ile .83 arasında değiştiği gözlenmiştir. Uyuşma ve ayrışma geçerliği için ölçeklerin korelasyon katsayıları Steiger'in Z-puanı hesaplanarak karşılaştırılmış ve elde edilen sonuç ölçeğin yapı geçerliğine yönelik kanıt olarak kullanılmıştır. Son olarak İşlem Karakteristik Eğrisi (ROC) analizi yapılarak en uygun kesme noktası 25.5 puan olarak belirtilenmiştir. Ölçeğin özgüllüğü .79, duyarlılığı ise .95 olarak bulunmuştur. İkinci çalışma kapsamında 475 üniversite öğrencisinden Belirsizliğe Tahammülsüzlük Ölçeği, Çocukluk Çağı Ruhsal Travma Ölçeği, Travma Sonrası Stres Tanı Ölçeği – 5, Penn Eyalet Endişe Ölçeği ve Anksiyete Duyarlılığı İndeksi-3 kullanılarak çevrimiçi yolla veri toplanmıştır. Değişkenlerin travma sonrası stres belirtileri üzerinde yordayıcı rolleri hiyerarşik regresyon analizleri ile araştırılmıştır. Buna göre“ileriye yönelik kaygı”nın“girici düşünce”alt boyutunu;“engelleyici kaygı”nın ise“duygudurum ve bilişlerde değişim”ve“aşırı uyarılmışlık ve aşırı tepkisellik”alt boyutlarını yordadığı bulunmuştur.“Kaçınma”alt boyutunun ise yordanmadığı tespit edilmiştir. Son olarak düzenleyici değişken analizi kullanılarak çocukluk çağı travmatik yaşantıları ile travma sonrası stres belirtileri ilişkisinde endişe ve kaygı duyarlılığı sabit tutulduğunda belirsizliğe tahammülsüzlüğün rolü incelenmiş ve model anlamlı bulunmuştur. Anahtar Sözcükler TSSTÖ-5, Travma sonrası stres belirtileri, belirsizliğe tahammülsüzlük, çocukluk çağı travmatik yaşantıları, endişe, kaygı duyarlılığı

Özet (Çeviri)

Two seperate studies were conducted in this thesis. First, Posttraumatic Stress Diagnostic Scale- 5 was adapted to Turkish and it's psychometric properties were investigated. Second, the moderating role of intolerance of uncertainty was examined in the relationship between childhood trauma and post traumatic stress symptoms when worry and anxiety sensitivity was kept constant. In the scale adaptation study, data collected online from 530 participants who were exposed to some traumatic event in their life using Posttraumatic Stress Diagnostic Scale-5, PTSD Checklist for DSM-5, Impact of Event Scale-Revised, State-Trait Anxiety Scale, Beck Depression Inventory. Principal axis factoring resulted in four factors:“intrusion”,“avoidance”,“changes in mood and cognition”and“arousal and hyperreactivity”. Cronbach alpha coefficients for the whole scale is .84 and ranged between .72 and .89 for the factors. Correlation coefficients for test- retest reliability changed between .67 and .83. Proof for construct validity gathered by calculating Steiger's Z for the correlation coefficients between scales measuring convergent and discriminant validity. Lastly ROC analysis was conducted and the optimal cut-off point was determined to be 25.5 with .79 specificity and .95 sensitivity. In the second study, data was collected online from 475 university students using Childhood Trauma Questionnaire, Posttraumatic Stress Diagnostic Scale-5, Intolerance of Unceertainty Scale-12, Penn State Worry Questionnaire and Anxiety Sensitivty Index-3. Predictive roles of the variables was investigated using hierarchical regression analyses. Results showed that“prospective uncertainty”predicted“intrusion”subscale while“inhibitory uncertainty”predicted“changes in mood and cognition”and“arousal and hyperreactivity”subscales.“Avoidance”was not predicted by either. Lastly, moderation analyses were conducted to examine the role of intolerance of uncertainty in the relationship between childhood trauma and post traumatic stress symptoms and the model was found significant. Keywords TSSTO-5, Posttraumatic stress symptoms, intolerance of uncertainty, childhood trauma, worry, anxiety sensitivity

Benzer Tezler

Tez No
631402
Çocukluk çağı travmalarının psikolojik belirtiler ile travma sonrası stres bozukluğu belirtileri arasındaki ilişkide psikolojik dayanıklılık ve özyeterliliğin aracı rolü
The mediating role of psychological resilience and self-efficacy in the relationship between psychological symptoms of childhood trauma and symptoms of stress disorder after trauma
ÖZGE YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikoloji İstanbul Arel Üniversitesi
Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP BELMA GÖLGE
Tez No
685601
EMDR odaklı çevrimiçi grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinde psikolojik ihtiyaç doyumu, psikolojik sağlamlık, psikolojik iyi oluş ve küçük 't' travma üzerindeki etkisi
The effect of psychological counseling on need satisfaction, resilience, psychological well-being and small 't' trauma with the EMDR focused online group applied to university students
SAFİYE YILMAZ DİNÇ
Doktora
Türkçe
2021
Psikoloji Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA SAPMAZ
Tez No
748145
Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travması ile bağlanma, saldırganlık ve mental iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between childhood trauma and attachment, aggression and mental well-being among university students
ARDA TUTKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikoloji İstanbul Gelişim Üniversitesi
Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA SAVAŞ
Tez No
675626
Çocukluk çağı ruhsal travmaları ile depresyon, anksiyete, stres arasındaki ilişkide bilişsel esnekliğin aracı rolü ve bilişsel esneklik eğitim programının etkililiğinin sınanması
The mediating role of cognitive flexibility in the relationship between psychological traumas in the childhood period and depression, anxiety and stress and testing the effectiveness of the cognitive flexibility training programme
İLKNUR YENİÇERİ
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve Öğretim Trabzon Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE ODACI
Tez No
895033
Üniversite öğrencilerinde çocukluk çağı travmaları, öz yeterlilik inancı ve travma sonrası büyüme arasındaki ilişkiler
Relationships between childhood trauma level, self-efficacy belief and post-traumatic growth in university students
NİLSU IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikoloji Nişantaşı Üniversitesi
Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELÇUK ASLAN

Geri Dön