Maden Ergani Bakır İşletmesi yerleşkesi mekansal analizi
The spatial analysis of Maden Ergani Copper Settlement
- Tez No: 673190
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET UYSAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Ergani Bakır İşletmesi, İşçi Yerleşkeleri, Maden, Mekânsal Analiz, Mekânsal Standartlar, Sanayi Devrimi, Ergani Copper Plant, Workers' Settlements, Mining, Spatial Analysis, Spatial Standards, Industrial Revolution
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Necmettin Erbakan Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 211
Özet
18. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan Endüstri Devrimi, teknolojik gelişmelerle birlikte başta üretim sistemi olmak üzere toplum yapısı ve kentlerde de önemli değişikliklere neden olmuştur. Sanayi Devrimiyle birlikte üretim sistemi, toplumsal yapı ve kentlerde yaşanan değişim sürecini kapsayan“Sanayileşme”ve modern kentlerin ortaya çıkışını ifade eden“Kentleşme”olgusu doğmuştur. Osmanlı İmparatorluğu, savaşlar ve ekonomik yetersizliklerden dolayı sanayileşme sürecine ayak uyduramasa da Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin ekonomik kararlarının başında sanayileşme politikaları yer almıştır. Cumhuriyetin ilanıyla birlikte sanayinin gelişmesine yönelik birçok kurum oluşturulmuş, kanun ve kalkınma planı hazırlanmıştır. Özellikle 1950 yılına kadarki süreçte devlet destekli oluşturulan sanayi tesisleri, ülkenin sanayileşme sürecinde önemli rol oynamıştır. 1934'te yürürlüğe giren I. Beş Yıllık Kalkınma Planının ardından Sümerbank, Etibank gibi kurumlar oluşturulmuş ve bu kurumlar aracılığıyla birçok fabrika kurulmuştur. Fabrikalar, çalışanları ve aileleri için barınma, eğitim, sağlık ve sosyal ihtiyaçlarına yönelik konut, hastane, okul, spor alanları, sinema vb. içeren yerleşke düzenlemelerini de beraberinde getirmiştir. Çoğu, modern tasarım ilkelerine göre yapılan bu işçi yerleşkeleri, kentlerin modernleşme sürecini hızlandırmıştır. Maden'deki bakır rezervinin varlığı M.Ö.7000-8000 yıllarında tespit edilmiş ve ilk kez Romalılar döneminde işlenmiştir. Osmanlılar döneminde yöreye yerleştirilen Rumlar tarafından ilkel yöntemlerle çıkarılan bakır, 5. Sultan Mehmet zamanında Alman uzmanlar tarafından gelişmiş yöntemlerle üretilmeye başlanmış, I. Dünya Savaşıyla birlikte ise bakır havzası tamamen kapatılmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra Etibank tarafından kurulan“Ergani Bakır İşletmesi”ile 1939'da tekrar bakır üretimine başlanmıştır. İlçeye birçok hizmet ve yenilik Ergani Bakır İşletmesi ile gelmiştir. Etibank- Humboldt-Deutz Alman firması ortaklığıyla işletilen tesis ve tesise ait yerleşkeler, bölgesel ölçekte birçok ilki barındırması, kentsel standartlardaki yaşama mekânlarının varlığı ve modern Cumhuriyet kentlerinin Anadolu'daki birer temsilcisi olmasıyla önem kazanmış ve çalışma alanı olarak seçilmeye uygun görülmüştür. Çalışmada Ergani Bakır İşletmesine ait işçi yerleşkelerinin mekânsal analizleri (plan ve cephe analizleri) başta olmak üzere fabrika-yerleşke-kent ilişkisi ile genel yerleşime ilişkin analizleri yapılmış analiz bulguları, kanun ve yönetmeliklerde yer alan standartlar dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda elde edilen değerlendirmelerden bazıları şunlardır: • Ergani Bakır İşletmesi ve işçi yerleşkelerinin yer seçimindeki temel etken maden yataklarına yakınlık iken yapıların arazi üzerindeki konumlanışlarında topoğrafya(eğim) yönlendirici etkiye sahiptir. • Modernleşmenin mimarideki ilk yansımalarını içeren bu yerleşkelerde az katlı ve esnek tasarımla planlanan yapılar; ihtiyaca yönelik mekânların bir araya geldiği sade, yalın ve asal prizmatik kütlelerden oluşmaktadır. • Yapıların plan şemalarında geleneksel ve modern tasarım anlayışının harmanlandığı Erken Cumhuriyet Dönemi mimari yaklaşımından tamamen modernizm ilkeleriyle kurgulanmış plan şemalarına bir gelişim ve değişimin yaşandığı tespit edilmiştir. • Rasyonalist yaklaşımıyla ön plana çıkan konutlar; kullanıcı sayısı, medeni durumu ve statülerine göre biçimsel, işlevsel ve boyutsal farklılıklar göstermektedir. Bu farklılıklar ise fonksiyon çeşitliliği, mekân büyüklüğü ve sayısına yansımıştır.
Özet (Çeviri)
The Industrial Revolution that emerged at the end of the 18th century, along with technological developments, caused significant changes in the social structure and cities, especially the production system. With the Industrial Revolution, the phenomenon of“Industrialization”, which includes the production system, social structure and the transformation process in cities, and“Urbanization”, which expresses the emergence of modern cities, emerged. The Ottoman Empire, war and industrialization process in the foot uyduramas the Republic of Turkey due to the economic weakness of state took place at the beginning of the industrialization policy of economic decisions. With the declaration of the Republic, many institutions have been established for the development of the industry, and a law and a development plan have been prepared. Especially in the period until 1950, state-sponsored industrial facilities played an important role in the industrialization process of the country. Following the First Five-Year Development Plan, which entered into force in 1934, institutions such as Sümerbank and Etibank were established and many factories were established through these institutions. Factories, housing, education, health and social needs for their employees and their families, housing, hospital, school, sports areas, cinema, etc. has brought along the campus arrangements. These workers' settlements, most of which are built according to modern design principles, have accelerated the modernization process of the cities. The existence of the copper reserve in the mine was determined between 7000-8000 BC and it was first processed during the Roman period. The copper, which was extracted with primitive methods by the Greeks who were settled in the region during the Ottoman period, was started to be produced by German experts in the time of Sultan Mehmet the 5th with advanced methods. With the First World War, the copper basin was completely closed. After the proclamation of the Republic, copper production started again in 1939 with the“Ergani Copper Enterprise”established by Etibank. Many services and innovations came to the district with Ergani Copper Enterprise. The premises of the facility and the facility, which are operated by the partnership of Etibank-Humboldt-Deutz German company, have gained importance with the fact that they host many firsts on a regional scale, the existence of living spaces in urban standards, and they are representatives of modern Republic cities in Anatolia and have been deemed suitable to be selected as a working area. In the study, the spatial analysis (plan and facade analyzes) of the workers' premises belonging to the Ergani Copper Enterprise, especially the analysis findings of the factory-campus-city relationship and the general settlement were evaluated by taking into account the standards included in the laws and regulations. Some of the evaluations obtained as a result of the study are as follows: • While the main factor in the location selection of Ergani Copper Mine and worker camps is proximity to mine deposits, the topography (slope) has a guiding effect on the positioning of the buildings on the land. • Low-rise and flexible structures planned in these campuses, which contain the first reflections of modernization in architecture; It consists of simple, plain and noble prismatic masses where the spaces for need come together. • It has been determined that there has been a development and change from the architectural approach of the Early Republic Period, in which traditional and modern design concepts are blended in the plan schemes of the buildings, to the plan schemes designed entirely with the principles of modernism.. • Houses that stand out with their rationalist approach; There are formal, functional and dimensional differences according to the number of users, marital status and status. These differences are reflected in the variety of functions, size and number of spaces.
Benzer Tezler
- Ergani-Maden yöresindeki düşük tenörlü hammaddelerden bakırın çözeltiye alınması ve çözeltiden kazanılması
Başlık çevirisi yok
YAKUP CEBECİ
Doktora
Türkçe
1992
Jeoloji MühendisliğiCumhuriyet ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AHMET GÖKÇE
- Asidik maden sızıntı sularının yer altı suyu kalitesine etkisi: Ergani-Maden Bakır İşletmesi örneği
Effect of acid mine drainage on groundwater quality: A case study from Ergani-Maden Copper Facility
ZEKİYE KADİRAĞAGİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Çevre MühendisliğiHarran ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. M. İRFAN YEŞİLNACAR
- Ergani Bakır İşletmesi flotasyon atısularının Maden Çayı'ndaki kirlilik potansiyeli
Pollution potential of flotation wastewaters of Ergani Copper plants on Maden Brook
FARUK GÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Kimya MühendisliğiFırat ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEMNUNE BİLDİK
- Cumhuriyet Dönemi madencilik politikaları ve Ergani Bakır Madenleri İşletmesi (1923-1960)
Mining policies of the Republican Period and Ergani Copper Mines Enterprise (1923-1960)
SOHRAB MUSTAFAYEV