Postmodern dönemde bilimsel bilginin başkalaşımı ve Amerikan bilim kurgu sineması
The metamorphosis of scientific knowledge in the postmodern period and American science fiction cinema
- Tez No: 686545
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SABİRE SOYTOK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Film Tasarımı Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 294
Özet
İkinci Dünya Savaşı sonrasında Batı dünyasının içine girdiği yeni periyodu tanımlayan bir tabir olan postmodern dönem, toplumsal ve kültürel bağlamda pek çok değişime sahne olmuştur. Postmodern dönemin yeni bakış açısını niteleyen bir kavram olan postmodernite ise zamanla moderiteye tepki içeren her şeyi kapsar hale gelmiş ve moderniteye ait değerleri başkalaşıma uğratmıştır. Bu dönemde Aydınlanma felsefesinin ve modernitenin kurucu öğelerinden bilim ve bilimsel bilgi de dönüşüme uğramış; yöntemi, sermayeyle ve devletle olan ilişkisi ve nesnellik iddiası üzerinden yoğun bir şekilde eleştirilmiştir. Bunun sonucunda pek çok bilim felsefesi görüşü ve yönelimi ortaya çıkmış; bilim, modern dönemdeki anlamı ve değerinden bir hayli uzaklaşmış ve yeni tartışma alanları oluşturmuştur. Modernitenin kurucu öğelerinden olan bilimin edebiyattaki yansıması niteliğinde olan bilim kurgu türü ise 19. yüzyılda teknolojinin gelişimi ve yükselişinden kısa bir süre sonra sinemayla buluşmuştur. İlk örneklerini Avrupa'da veren sinemada bilim kurgu türü, ilerleyen dönemlerde çoğunlukla Amerikan sinemasında kendini göstermiştir. 1950'li yılların sonuna kadar benzer biçimsel ve içeriksel tercihlerle izleyici karşısına çıkan Amerikan sinemasında bilim kurgu türü, korku ve fantastik gibi türlerin arka planında kalmıştır. 1960'lı yıllarla birlikte Dünya Sineması'nda nitelikli bilim kurgu filmleri üretilmeye başlasa da türü adeta yeniden tanımlayan Stanley Kubrick'in 2001: A Space Odyssey isimli filmi olmuştur. Bu filmin ardından özellikle 1970'li yılların ikinci yarısından sonra ilk sinema filmini çeken genç yönetmenlerin elinde aktarım gücü, sanatsal değeri ve kâr marjı yüksek bir tür haline gelen bilim kurgu, her geçen gün artan bir üretim ve tüketim ivmesiyle sinema türleri arasında baskın bir hale gelmiştir. Bu çalışma bir tür olarak bilim kurgu ile bilim, bilimsel bilgi ve bunların düşünsel karşılığı olan bilim felsefesi arasındaki ilişkiyi ön plana çıkarmayı esas almaktadır. Çalışmanın amacı, bilim kurgu sinemasında 1960'lı yılların sonunda yaşanan dönüşümü, postmodern dönemde bilimsel bilginin geçirdiği başkalaşım üzerinden açıklamak ve daha da önemlisi; ortaya çıkan bilim felsefesi görüşlerinin ve yönelimlerinin Amerikan bilim kurgu sinemasına etkisini ifade etmeye çalışmaktır. Postmodern dönemde bilimde ve bilimsel bilgide yaşanan başkalaşımın Amerikan bilim kurgu sinemasını biçimsel ve içeriksel olarak etkilediği düşüncesi bu çalışmanın temel savını oluşturmaktadır. Bu anlamda postmodern dönemde bilim felsefesi alanının önemli düşünürlerinden ve oluşumlarından Karl Popper'in, Thomas Kuhn'un, Paul Feyerabend'ın ve Yeni Ateizm oluşumunun önemli çalışmalarını referans alan ve dörtlü bir izlek olarak kabul eden çalışmanın örneklem filmleri de bu yaklaşımlar üzerinden değerlendirilmiş ve sonuçlandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
The postmodern period, which defines the new period that the Western world went into after the Second World War, witnessed many changes in social and cultural context. Postmodernity, the concept that describes the new point of view of the postmodern period, has gradually become encompassing everything that reacts to modernity and transformed its values. In this period, science and scientific knowledge, which were the founding elements of Enlightenment philosophy and modernity, were also transformed; its method has been heavily criticized for its relation to capital and the state, and its claim to objectivity. As a result this, many views and orientations of philosophy of science has emerged; science has moved away from its meaning and value in the modern period and created new areas of discussion. Science fiction genre, which is a reflection of science, that is one of the founding elements of modernity, in literature, met with cinema shortly after the development and rise of technology in the 19th century. The science fiction genre in cinema, whose first examples were given in Europe, appeared in the later periods mostly in American cinema. The science fiction genre remained in the background of genres such as horror and fantasy in American cinema, which met audiences with similar formal and contextual preferences until the end of the 1950s. Although qualified science fiction films began to be produced in World Cinema in the 1960s, Stanley Kubrick's 2001: A Space Odyssey was the movie that redefined the genre, so to speak. After this film, science fiction, which became a genre with high transfer power, artistic value and profit margin in the hands of young directors who shot their first motion pictures especially after the second half of the 1970s, has become a dominant cinema genre with an increasing production and consumption acceleration day by day. This study is based on highlighting the relationship between science fiction as a genre and science, scientific knowledge and the philosophy of science which is their intellectual equivalent. The aim of the study is to explain the transformation of science fiction cinema at the end of the 1960s through the metamorphosis of scientific knowledge in the postmodern period and more importantly; to express the effect of emerging philosophy of science views and orientations on American science fiction cinema. The idea that the metamorphosis in science and scientific knowledge in the postmodern period affected American science fiction cinema formally and contextually constitutes the main argument of this study. In this sense, the sample films of the study, which takes as a reference to the significant works of Karl Popper, Thomas Kuhn, Paul Feyerabend, and the New Atheism formation, one of the important thinkers and formations of the field of philosophy of science in the postmodern period, were evaluated and concluded based on these approaches.
Benzer Tezler
- Büyülü gerçekçilik kavramı ve 1980 sonrası Türk romanındaki yansımaları
Magical realism in Turkish novel after 1980
HALİL İBRAHİM YÜCEL
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BEDİA KOÇAKOĞLU
PROF. DR. ALPAY DOĞAN YILDIZ
- Postmodern dönemde bilim ve sanatın nesnellik ve öznellik bağlamında dönüşümü
Transformation of art and science within the context of subjectivity and objectivity in postmodern period
ENİS ALİ YURTSEVER
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Bilim ve TeknolojiYıldız Teknik ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZERRİN İREN BOYNUDELİK
- Postmodernizm bağlamında elektronik dans müziği: Anatolıan sessıons örneği
Electronic dance music in the context of postmodernism: Anatolian Sessions
IRMAK TUNAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikDokuz Eylül ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYKUT BARIŞ ÇEREZCİOĞLU
- Temsilden simülasyona: mimarlıkta yapı enformasyon modelleme etkisi
From representation to simulation: Building information modelling effect on architecture
FUNDA TAN
Doktora
Türkçe
2019
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURBİN PAKER KAHVECİOĞLU
- Sinema anlatısında postmodernizm, akıl ve bellek bağlamında bulmaca filmler ve Charlie Kaufman
Postmodernism in cinema narrative in the context of mind and memory puzzle films and Charlie Kaufman
MUHAMMED ZAHİD ÇETİNKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarDokuz Eylül ÜniversitesiFilm Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. DR. SAVAŞ ARSLAN