Işgücü piyasasındaki kalıcı ve geçici şokların analizi: Kırgızistan örneği
Эмгек рыногундагы убактылуу жана туруктуу шоктордун анализи: кыргызстан мисалында
- Tez No: 693237
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. DAMİRA BAYGONUŞOVA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: işgücü piyasası, işsizlik, işsizlik histerisi, yapısal kırılma, uzun hafıza modeli, panel veri analizi
- Yıl: 2021
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Sovyetler Birliği'nin bir parçası olan cumhuriyetler 1990'lı yıllardan sonra planlı ekonomiden piyasa ekonomisine geçmesi ile yeni politik, ulusal ve sosyal problemler ile karşı karşıya kalmışlardır. Ulusal ekonomiyi çok hızlı bir şekilde yeniden yapılandırmak, yeni iş olanakları sağlamak, işsizliği azaltmak ve yeni yoksulluğu hafifletmek için reformlar başlatmışlardır. Bu tür radikal reformlar sonrası uygulamaya başlanan sosyo-ekonomik ve siyasi süreçte meydana gelen sosyo-ekonomik istikrarsızlık, ulusal para biriminin istikrarsızlığı ve diğer süreçler, Kırgız Cumhuriyeti'nin bağımsızlık yıllarında ekonomik kalkınma dinamiklerini olumsuz etkiledi. Bağımsızlığın ilk dönemlerinde meydana gelen siyasi, ekonomik, sosyal sorunlar ve daha sonra meydana gelen kriz GSYİH'da keskin bir düşüşe yol açtı. Sovyet döneminde çalışan fabrikaların kapatılması, nüfus içindeki işsizlerin sayısını artırdı. Aynı zamanda yaşam standartlarının düşmesi nedeniyle nüfusun Rusya, Kazakistan ve diğer ülkelere doğru dış göç artmıştır. 1997'de, işgücü piyasasının istikrara kavuşması amacıyla ulusal bir program kabul edildi. Program, işgücü piyasasında yeni işyerlerinin oluşumu ile işsizliği azaltmayı amaçlıyordu. Ancak, bu ulusal programın da etkisiz olduğu ortaya çıktı. Çünkü Rusya'daki kriz, Kırgızistan'daki siyasi istikrarsızlık, küresel kriz gibi iç ve dış faktörler işgücü piyasasını olumsuz etkilemiştir. Kırgızistan'ın dış ekonomilere açık olması nedeniyle ve iç şoklar yanında dış şoklara karşı da çok duyarlıdır. Bu tez çalışması Kırgızistan'daki işgücü piyasasını işsizlik düzeyine göre incelemekte ve şokların işgücü piyasası üzerindeki etkisinin kalıcı mı yoksa geçici mi olduğunu belirlemeyi amaçlamaktadır. Amaca uygun olarak Kırgız Cumhuriyeti Ulusal İstatistik Komitesi web sitesi, Dünya Bankası web sitesinden alınan veriler yardımıyla şokların etkisini belirlemek için ampirik analiz yapılmıştır. Çalışmada Kırgızistan'daki işsizlik oranına ilişkin 1991-2019 dönemi yıllık veriler kullanılmıştır. Kırgızistan'ın 7 bölgesi ve Bişkek'in bölgesel işsizlik verileri yardımıyla da 2002-2019 dönemi için panel analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda, şokların Kırgızistan'daki genel işsizlik oranında, kadınlar arasındaki işsizlikte ve erkekler arasındaki işsizlik oranlarında kalıcı olduğu tespit edilmiştir. Panel analizi sonucunda Naryn bölgesi hariç tüm bölgelerde şokların etkisi kalıcıdır. Şokların kalıcı etkileri daha yüksek işsizliğe yol açacaktır. Tez üç bölümden oluşmaktadır: birinci bölümde işgücü piyasasının teorik altyapısı, ikinci bölümde Kırgız Cumhuriyeti işgücü piyasasının mevcut durumu incelenmiş, üçüncü bölümde de işgücü piyasasındaki geçici ve kalıcı şokların ekonometrik analiz sonuçlarına yer verilmiştir. İlk bölümde işgücü piyasası kavramı ve işleyiş mekanizmaları açıklanmaktadır. Ek olarak, ekonomik şok kavramı, sınıflandırılması ve işsizlik histerisi konularına da değinilmektedir. İkinci bölümde, Kırgızistan'ın demografik durumu ve işgücü piyasası üzerinde durulmaktadır. Son bölümde, şokların Kırgızistan işgücü piyasası üzerindeki etkileri analiz edilmekte ve elde edilen sonuçlar ışığında politika önerileri sunulmaktadır.
Özet (Çeviri)
Советтер Союзунун курамында болгон республикалар пландуу экономикадан эркин рыноктук экономикага өтүүсү менен бир катар экономикалык, саясий, улуттук жана социалдык көйгөйлөргө туш болушкан. Улуттук экономиканы түп тамырынан өзгөртүп кайра куруу, эмгекке жарамдуу калкты жумуш менен камсыз кылуу, жумушсуздукту азайтуу жана жакырчылыкты жоюу үчүн реформалоо иштери жүргүзүлгөн. Мындай радикалдуу социалдык-экономикалык жана саясий реформаларды жүргүзүүдө социалдык-экономикалык туруксуздук, улуттук валютанын туруксуздугу жана башка процесстер Кыргыз Республикасынын эгемендүүлүккө ээ болгон жылдары экономиканын өнүгүү динамикасына терс таасирин тийгизген. Эгемендүүлүккө ээ болгон жылдары Кыргызстан экономикалык- социалдык көйгөйлөр жана кризис ИДПнын кескин төмөндөшүнө алып келген. СССР убагында иштеп турган завод фабрикалардын жабылышы, калк арасында жумушсуздардын санын көбөйткөн. Аны менен бирге калктын жашоо деңгээлинин төмөндөшүнөн улам, калк жумуш табуу максатында, Россия, Казакстан жана башка өлкөлөргө кетүү тенденциясы байкалып, миграция күчөгөн. 1997-жылы эмгек рыногун турукташтыруу боюнча улуттук программа кабыл алынган. Ал программа эмгек рыногунда жаңы жумуш орундарын түзүүгө, жумушсуздукту азайтууга багытталган эле. Бирок, бул улуттук программа да натыйжасыз болуп чыккан. Себеби, Россиядагы финансылык кризис, Кыргызстанда саясий туруксуздук, дүйнөлүк кризис сыяктуу ички жана тышкы факторлор эмгек рыногуна терс таасирин тийгизген. Кыргызстандын экономикасы тышкы жана ички шокторго өтө сезимтал келет. Дал ушул ички жана тышкы шоктор жумушсуздук деңгээлин дагы да жогорулашына себеп болушу мүмкүн. Бул илимий эмгекте Кыргызстандын эмгек рыногунун изилдениши жумушсуздук деңгээлинин негизинде жасалып, эмгек рыногуна шоктордун таасири туруктуу же убактылуу экендигин табуу максаты коюлууда. Шоктордун таасирин аныктоодо, Кыргыз Республикасынын Улуттук Статистика Комитетинин интернет баракчасынан, Дүйнөлүк Банктын интернет булактарынан алынган маалыматтардын жардамы менен эмпирикалык анализ жүргүзүлгөн. Изилдөөдө, 1991-2019-жылдар арасындагы Кыргызстандын жумушсуздук деңгээлинин жылдык маалыматтары колдонулду. Ошондой эле, 1991-2019 жылдары аялдар жана эркектер арасындагы жумушсуздук деңгээлинин көрсөткүчтөрү колдонулду. Бул маалыматтар дүйнөлүк банктын официалдуу сайтынан жүктөлүп алынды. Ал эми, панелдик анализ үчүн Кыргызстандын 2002-2019 жылдар арасындагы 7 облустунун жана Бишкек шаарынын жумушсуздук деңгээлдери колдонулду. Анализдин жыйынтыгында, Кыргызстандын жалпы жумушсуздук деңгээлинде, аялдар жана эркектер арасындагы жумушсуздук деңгээлинде шоктор туруктуу экендиги аныкталган. Ал эми панелдик анализдин жыйынтыгында шоктордун Нарын облусунан башка облустарда таасири туруктуу деп табылды. Шоктордун туруктуу таасири жумушсуздуктун дагы да көбөйүшүнө себеп болот. Бул магистрдик иш үч бөлүмдөн турат: биринчи бөлүм - эмгек рыногунун теориялык аспектилери, экинчи бөлүм - Кыргыз Республикасынын эмгек рыногунун абалы, үчүнчү бөлүм- Кыргыз Республикасынын эмгек рыногундагы убактылуу жана туруктуу шоктордун эконометрикалык анализи. Биринчи бөлүмдө, эмгек рыногу жөнүндө түшүнүк, анын иштөө механизмдери көрсөтүлгөн. Ошондой эле, экономикалык шоктор түшүнүгү, классификациясы каралып, жумушсуздук гистерезиси жөнүндө да маалымат берилди. Экинчи бөлүмдө, Кыргыз Республикасынын демографиялык абалы жана эмгек рыногунун анализи жүргүзүлдү. Акыркы бөлүмдө, Кыргызстандын эмгек рыногуна шоктордун таасирин аныктоо үчүн анализ жүргүзүлүп, натыйжалуу саясат жүргүзүү боюнча сунуштар берилди. Ачкыч сөздөр: Эмгек рыногу, жумушсуздук, жумушсуздук гистерезиси, структуралык үзүлүү, узак эс тутум модели, панель анализи
Benzer Tezler
- Emek piyasasında geçici ve kalıcı şokların analizi ve işsizlik oranlarının genişleme ve daralma rejimlerine göre asimetrik tepkisi: Türkiye örneği
Analysis of temporary and permanent shocks in the labor market and asymmetric reaction according to expansion and contraction regimes of unemployment rates: The case of Turkey
ÖZDE ÖZYÜNSEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
EkonometriBülent Ecevit Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TEZCAN ABASIZ
- Türkiye'de işsizliğin Zincirleme Reaksiyon Teorisi çerçevesinde incelenmesi, 1965 - 2010
Examination of unemployment in Turkey within the frame of Chain Reaction Theory, 1965 - 2010
ANIL ERALP
- The impacts of the partial labor market reforms
Kısmi emek piyasası reformu etkileri
TUĞBA ZEYDANLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
Ekonomiİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİktisat Bölümü
PROF. DR. ERİNÇ YELDAN
- Bir yetişkin eğitimi kurumu olarak İŞKUR
İŞKUR as an adult education institution
AYSU ÖZÜSTÜN KIRAL
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET YILDIZ
- Türkiye'de marjinal emek dinamikleri, 1988-2017: İş bulma ümidi olmayanlar ve mevsimlik çalışanlar
Marginal labor dynamics in Turkey, 1988-2017: Discouraged and seasonal workers
AHMED K. A. ABUZAITER
Doktora
Türkçe
2020
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriEge Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALP YÜCEL KAYA