Hâfız-ı Ebrû'nun Zübdetü't-Tevârîh adlı eserinde Timur'un Suriye seferine dair kayıtlar
Records on Timur's Syrian expedition in Hafız-i Ebru's 'Zubdetu't-Tevârîh'
- Tez No: 696156
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA ÇIPLAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muş Alparslan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Hâfız-ı Ebrû'nun eserleri İlhanlıların son zamanları ve 830/1427 yılına kadarki Timurlular ve İran tarihi için büyük önem taşır. Hâfız Ebrû olarak meşhur olan Şihabüddin Abdullah b. Lütfullah Hâfî (ö. 833/1430) tarafından telif olunan ve Mecma'ü't-Tevârîh veya Zubdetu't-Tevârîh olarak tanınan eserler Ortaçağ tarihinin önemli Farsça kaynaklarındandır. Bu eserleri tarih ilmi için önemli kılan kısmı ise müellifin yaşadığı dönemin müşahidi olmasından ileri gelmektedir. Eserin orijinal kısmı olarak nitelendirilen“Zübdetü't-Tevârîh-i Baysungur”adını taşıyan dördüncü ve son kısmı iki kısma ayrılır. Birinci kısımda Timur tarihinden, ikinci kısımda 830/1427 yılına kadar ki Şahruh tarihinden bahsedilir. Eserin bu kısmı, Seyyid Kemal Cevadî tarafından 1380'de Zübdetü't-Tevârîh adıyla dört cilt halinde Tahran'da neşredilmiştir. XIV. yüzyılın ikinci yarısı ve XV. yüzyılın ilk dönemi için nüfuzlu ve güçlü devletlerin aynı perdede sahne aldıklarını görüyoruz. Bunlardan tarihin seyrine etki eden hükümdarlardan olan Timur'un 1400 yılı yazında Sivas, Malatya, Behinsi, Ayıntab'ı alarak güneye doğru hareket etmesi ile başlayan Suriye Seferi, 1400 yılının Aralık ayında Şam önünde Memlûk Sultanı'nı mağlup etmesiyle son bulmuştur. Kendisini Cengiz İmparatorluğunun doğal mirasçısı olarak gören Timur,“Beş Yıllık Sefer”olarak adlandırılan (1392-1397) seferinin ilk bölümünde; Hazar denizinin güneyinden başlayarak Mâzenderân, Esterâbâd, Fars üzerinde Şiraz ve Kirman bölgelerini ele geçirerek devam etmiş ve Sultaniye, Bağdad, Tekrit, Erbil ve Musul, Cizre, Mardin, Irak-ı Arap bölgesinin zaptıyla tamamlamıştır. Timur, Türkiye sınırlarına ulaştığında gücünü kabul ettirmek amacıyla Erzincan Emirliği, Karamanoğulları, Dulkadıroğulları, Karakoyunlu Devleti, Kadı Burhaneddin Devleti'nden kendisine itaat etmelerini istemiş Memlûk Devleti'ne de kalabalık bir elçilik heyeti göndermişti. Timur'un Anadolu topraklarındaki ilerleyişi devam ederken buradaki harekâtını tamamlamadan Suriye'ye yönelişi ilginç bir olaydır. Fakat durumu iyi tahlil eden Timur'un, Memlûk-Moğol mücadelesinde dönemin diğer önemli gücü olan Osmanlı Devleti'nden önce Suriye'ye yönelmesi durumu daha iyi anlaşılacaktır. Bu çalışmada, Farsça kaleme alınan bir dönem kaynağı incelenerek hazırlanacak ve bununla birlikte dönemin diğer kaynakları ve tedkikler de kullanılarak çalışma tamamlanacaktır. Bu bağlamda çalışmamızın sonucunda Ortaçağ Farsça kaynaklarından birinin daha araştırmacıların hizmetine sunulmuş olacaktır.
Özet (Çeviri)
The works of Hafız-ıEbru are of great significance for the Ilkhanids, the Timurians up to 830/1427 and the history of Iran. The famous Sihabuddin Abdullah b. The work, which has been copyrighted by LutfullahHafii (d. 833/1430) and known as Mecma'u't-Tevarih, is one of the important Persian sources of medieval history.The part that makes this work important for the science of history is that it was the observation of the author's time. The fourth and last part of the work, named as“Zubdetu't-Tevarih-iBaysungur”, which is described as the original part of the work, is divided into two parts.In the first part, the history of Timurian is mentioned, and in the second part, the date of Sahruh until 830/1427. This part of the work was published by Seyyid Kemal Cevadi in Tehran in four volumes under the name of Zubdetu't-Tevarih in 1380.XIV. second half of the century and XV. We see that the influential and powerful states performed on the same screen for the first period of the century.Syria Campaign, which was one of the rulers who influenced the course of history, started in the summer of 1400 with Sivas, Malatya, Behinsi and Ayıntab, and ended with the defeat of the Mamluk Sultan in December 1400.Timur, who sees himself as the natural heir of the Genghis Empire, started from the south of the Caspian Sea in the first part of the expedition (1392--1397), continued by capturing the Shiraz and Kirman regions on the Mazenderan, Esterabad, Persian and Sultaniye, Baghdad, Tekrit. Erbil and Mosul completed with the capture of Cizre, Mardin and the Iraqi Arab region.When Timur reached the Anatolian borders, he sent a crowded delegation to the Mameluk State, who asked the Erzincan Emirate, Karamanogullari, Dulkadirogullari, Karakoyunlu State, KadiBurhaneddin State to obey him.Timur's progress while continuing to Syria where he completed the orientation of operations in the territory of Turkey is an interesting event. However, it would be better understood that Timur, who analyzed the situation well, turned to Syria before the Ottoman Empire, another important power of the period in the Mamluk-Mongolian struggle. This study will be prepared by examining a Persian term source and the study will be completed by using other sources and examinations of the period. In this context, it is aimed to present one of the medieval Persian sources to our researchers.
Benzer Tezler
- Hâfız-ı Ebrû'nun Mecma'u't-tevârîh isimli eserinin İsmâilîler kısmı (Giriş-tercüme-değerlendirme)
The Isma'ilis section of Hâfiz-i Abrû's Work Mecma'u't-tevârîh (Introduction-translation-evaluation)
OĞUZ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GAZİ OSMAN ÖZGÜDENLİ
- Hafız-ı Ebru'nun Zeyl-i Cami'üt-Tevârîh-i Reşîdî'sinde Sultan Olcâytû ve Ebû Sa'îd dönemlerine dair kayıtlar
Records related to periods of Sultan Oljaitu and Abu Said in Hafiz Abru's Zail al Cami'al-Tawarikhi Reşidi.
ABDULCELİL IŞIK
- Resimli tarih geleneğinin önemli bir örneği: Hâfız-ı Ebrû, Külliyat-ı Tarih
A significant example of illustrated history: Kulliyat-i Tarikhi by Hafiz-i Abru
GULZODA MAKHMUDJONOVA
Doktora
Türkçe
2021
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL BAĞCI
- Geleneksel Türk ebru sanatı
Başlık çevirisi yok
GÜLŞEN GÜZEL
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
El SanatlarıGazi ÜniversitesiEl Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEDİHA GÜLER
- Gebelikte demir eksikliği anemisi sıklığı, tedavi uyum durumu ve depresif belirtiler arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Prevalance of iron defficiency anemia in pregnancy, treatment compliance, assesment of relationship between depressive symptoms and anemia
EBRU ESRA YALÇIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF ÇETİN DOĞANER