Libya tarihinde kabilecilik (1911-2011)
Tribalism in Libyan history (1911-2011)
- Tez No: 697232
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET AKİF FİDAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 220
Özet
Osmanlı Devleti'nin Kuzey Afrika'daki Trablusgarp Eyaleti, 20. yüzyılda Libya ismini almıştır. Bölgenin en kadim ictimai müesselerini kabileler oluşturmaktadır. 20. yüzyılda meydana gelen tüm tarihi olaylar“kabilecilik”saikiyle hareket eden bu kabileler tarafından şekillendirilmiştir. 7. asırda İslam orduları vesilesiyle İslamiyet'le tanışan Berberî kabileler, 11. yüzyılda Arap kabilelerin Kuzey Afrika göçüyle Araplaşmıştır. 16. asırda İspanyol tehdidine maruz kalan Kuzey Afrika, Osmanlı Devleti himayesine girmiştir. Bu dönemden itibaren bölgede Türk kökenli kabileler de oluşmaya başlamıştır. Tarihte, günümüz Libya'nın Fizan, Berka ve Trablus bölgelerinin tek bir idare altında birleşmesi ve devlet-kabile ilişkilerinin kurumsallaşması; ilk defa Osmanlı Devleti döneminde gerçekleşmiştir. Osmanlı Devleti vergilerin toplanması ve ticaret yollarının asayişinin sağlanması amacıyla kabilelerden istifade etmiştir. Trablusgarp Eyaleti'nin 1911'de maruz kaldığı işgalde Osmanlı subaylarının teşkilatlandırdığı kabileler, İtalyanlara büyük bir hezimet yaşatmıştır. 1912 yılının Ekim ayında imzalanan Uşi Antlaşması'yla, Osmanlı'dan sonra oluşan siyasi boşluk Osmanlı bürokrasisinde ve Meclis-i Mebusân'ında görev alan nüfuz sahibi şahsiyetler tarafından kurulan mahalli kabile hükümetleriyle doldurulmaya çalışılmıştır. Osmanlı döneminde ortaya çıkan Senûsîlik Tarikatı, zaviyeleri aracılığıyla Berka-Sirenayka, Fizan ve Sahra bölgelerindeki kabileleri etkilemiş; kendisine bağladığı kabileleri siyasi ve askeri olarak teşkilatlandırmıştır. Osmanlı Devleti'nin destekleriyle bölgesel bir harekete dönüşen Senûsî Hareketi İtalyan işgaliyle Ömer Muhtar'ın Eylül 1931 yılındaki idamına kadar mücadele etmiştir. İdris es-Senûsî liderliğinde Berka'da kurulan Senûsî Emirliği 1951 yılında bağımsız Libya Krallığı'na dönüşmüştür. Doğu (Berka) bölgesi kabileleri ile nüfuz sahibi elit aileler tarafından desteklenen İdris es- Senûsî'nin 1969 yılına kadar süren iktidarı, Arap coğrafyasında hâkim olan sosyalizmin de etkisiyle Trablus bölgesi kabileleri başta olmak üzere toplumun bazı kesimleri tarafından memnuniyetsizlikle karşılanmıştır. Monarşi döneminde (1951-1969) oluşan seçkin zümrelere ve nüfuz sahibi kabile reislerine karşı; sosyal adalet ve eşitlik sloganlarıyla Albay Muammer Kaddafi liderliğinde bedevi kabilelere mensup askerlerin organize ettiği darbe, Libya tarihinde yeni bir sayfa açmıştır. Kaddafi'nin, kendi kabilesi ile müttefik kabilelerin desteğiyle sürdürdüğü 42 yıllık hâkimiyetinde, toplumda“kabilecilik”aidiyeti daha da güçlenmiş ve“kabilecilik”iktidar açısından en önemli toplum yönetim aracı haline gelmiştir. Bir birey açısından da kabilecilik birey-devlet ve birey-toplum ilişkilerinde en güvenilir sosyal güvence kurumu haline gelmiştir. 2010 yılında Ortadoğu'yu etkisi altına alan Arap Baharından Libya kabileleri de etkilenmiştir. Kaddafi'nin devrilmesiyle sonuçlanan çatışmalar, Libya kabilelerinin başat rol oynağı ve Türkiye'nin aktif bir şekilde müdahil olduğu yeni bir süreci başlatmıştır.
Özet (Çeviri)
Trablusgarp Province of the Ottoman Empire in North Africa was named Libya in the 20'th century. The tribes are the oldest social institutions of the region. All the historical events that took place in the 20th century were shaped by these tribes who acted with the motive of“tribalism”. The Berber tribes, to whom Islam was introduced in the 7th century by the Islamic armies, became subject to Arabization with the migration of Arab tribes to North Africa in the 11th century. Being exposed to Spanish threat in the 16th century, North Africa came under the patronage of the Ottoman Empire. From this period, tribes of Turkish origin started to appear in the region. Historically, unification of today's Libyan lands under a single administration and institutionalization of state-tribal relations was for the first time realized in the Ottoman Empire period. The Ottoman Empire made use of the tribal leaders in order to collect taxes and ensure the security of trade routes and caravans. During İtalian's invasion of the Tripoli Province in October 1911, the Libyan tribes organized by Ottoman officers caused great losses to invaders. With Ouchy Treaty signed in October 1912, the political vacuum that emerged after the Ottoman Empire's withdrawal was tried to be filled by the local tribal governments established by influential figures of the Ottoman bureaucracy and Parliament. The Republic of Tripoli which was announced by an alliance of approximately 30 tribal representatives from Misurata, Tripoli and Jabal regions in the West, was doomed to failure at the establishment stage. This was due to the eternal rivalries, conflicts, intrigues among tribal chieftains and the Italians use of this situation to their advantage. The resistance of the Tripoli region in the west had great successes against the Italian forces with the military and financial aid that the Ottoman Empire delivered to the region via German submarines. As a result of the Ottoman officers' departure from the region and the Continent completely after the Mondros Armistice signed on October 30, 1918, the cessation of aids, the deaths of the resistance leaders and the conflicts between the tribes the resistance in the Tripoli region was weakened to become completely suppressed in 1923, finally. The Order of Senusi, which emerged in the Ottoman period, influenced the tribes in the Barqa-Cyrenaica, Fezzan and Sahara regions through its lodges. In addition, the Order organized the tribes politically and militarily. Under the leadership of the Senûsî Movement, which turned into a regional and national movement with the support of the Ottoman Empire and was led by Ahmad Sharif as-Sanusi; Cyrenaica tribes of the eastern region fought against the Italian occupation until 1932. As a result of the capture and execution of Omar Mukhtar in September 1931, the resistance movement became leaderless and the Barqa-wing of the resistance was suppressed, too. After that, the Sanusi Emirate was established in Barqa under the leadership of Idris as-Sanusi with whom the British and Italians tried to reconcile on the condition that Ahmad Sharif as-Sanusi and Turkish officers were liquidated. This Emirate turned into an independent Libyan Kingdom in 1951. The Idris as-Sanusi rule, which was supported by the Saadi Tribes of the Eastern (Barqa) region and the influential elite families, lasted until 1969. It faced dissatisfaction of tribes of the Tripoli region, low classes, especially those groups influenced by the socialist movements prevailing in the Arab geography. The military coup organized by soldiers from poor and bedouin tribes against the rule of the monarchy (1951-1969), the elite figures and influential tribal chiefs who further increased their own power, has opened a new page in the history of Libya, with the slogans of social justice and equality. Colonel Muammar Gaddafi led the coup. During Gaddafi's 42-year rule with support of his own tribe and allied tribes, the phenomenon of“tribalism”became stronger in the society and“tribalism”became the most important state and community governing tool, contrary to his initial statements. For an individual, tribalism became the most reliable social security institution for relations of individual-state and individual-society. Similar to other Arab countries Libya and Libyan tribes were influenced by the Arab Spring, which started in 2010. The process shaped by the opposition and tribes led to the“17 February Revolution”and Gaddafi lost his power and life.
Benzer Tezler
- The role of endowment architecture in Qurmanli era in the period 1711-1835
1711-1835 Dönemi Kuranliyet döneminde bağış mimarisinin rolü
AMAL FARRSI S. TARHUNİ
- Türkiye, ABD ve Rusya'nın Libya iç savaşına yönelik politikalarının karşılaştırmalı analizi
Comparative analysis of Turkey, USA and Russia's policies towards the Libyan civil war
MUHAMMED EBRAR UZUNÖNER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Uluslararası İlişkilerGiresun ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TOLGA ÇIKRIKÇI
- Türkiye'nin deniz yetki alanlarındaki ulusal güvenlik doktrini: Mavi Vatan
Türkiye's national security doctrine in maritime jurisdiction: Blue Homeland
MUSTAFA KAAN SAYGILI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Uluslararası İlişkilerTrakya ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEDEF ZEYREKLİ YAŞ
- Historical background of Libyan mosque architecture: Assessment and criticism of mosques in Ajdabiya city
Libya'da cami mimarlığının tarihsel arkaplanı ve Ajdabiya şehrindeki camiler üzerine bir değerlendirme ve eleştiri
SAEİD ALİ BUHLFAİA
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ALİ CENGİZKAN
- Türk dış politikasında süreklilik ve değişim: Şubat devrimi sonrasında Türkiye-Libya ilişkileri üzerine bir değerlendirme
Continuity and change in Turkish foreign policy: An assessment on Turkey-Libya relations after the February revolution
BAHRİCAN HALATÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Siyasal Bilimlerİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NECMETTİN ACAR