Muhitu't-Tevârih adlı Farsça eserin Türkçe'ye tercümesi ve tahlili (S. 98–210)
The translation and analysis of Mukhit at-Tawarikh in Persian to Turkish
- Tez No: 700509
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEDA YILMAZ VURGUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Tarih, Art History, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 243
Özet
Türkistan'da kurulan Buhara Hanlığı, Türk tarihi açısından önemli bir yere sahiptir. Şibanîler (1500-1599), Astrahanîler (1599-1785) ve Mangıtlar (1785-1920) olmak üzere üç hanedanlık mezkûr hanlığın yönetimini üstlenmiştir. Çalıştığımız Muhitu't-Tevârih adlı eser, Sübhan Kulu Han döneminde (1681-1702) Astrahanlı soylularına mensup İbrahim Koşbeği'nin isteğiyle Muhammed Emin Bin Mirza Muhammed Zaman Buhârî tarafından kaleme alınmıştır. Eser on bölümden oluşmaktadır. Müellif eserinde, Şibanîler ve Astrahanîler Hanedanı'nın hükümdarları, ilim adamları ve sanatçıları hakkında kıymetli bilgiler sunmaktadır. Özellikle dönemin siyasi olaylarının yanı sıra edebiyat, müzik ve o dönemde kullanılan çalgı aletleri hakkında bilgiler aktarmaktadır. Müellifin neşrettiği bilgilerden yola çıkarak hükümdarların yakınında bulunduğunu ve kültür seviyesinin yüksek olduğunu anlayabiliriz. Müellifin eseri kaleme aldığı tarihi bilmemekle birlikte 5 Mart 1699 yılında eseri tamamladığını görmekteyiz. Çalışmamız, tahlil ve tercüme olmak üzere iki kısımda ele alınmıştır. Tahlil kısmında, müellif ve eseri hakkında bilgiler verilmiştir. Tercüme edilen kısmın genel bir değerlendirilmesi yapılarak, yazarın kaleme aldığı eserde ismi geçen şeyhler ve ilim adamları hakkında kısa anekdotlar verilmiştir. Müellifin eserini oluştururken yararlandığı kaynaklar aktarılmıştır. Ayrıca Şibanîler ve Astrahanîler hakkında, dönemin iyi anlaşılabilmesi için genel bir değerlendirme yapılmıştır. Tercüme kısmında eser, Farsça lisanından Türkçe lisanına çevrilmiş, şiir kısımları basit bir şekilde aktarılmıştır. Mehrdad Fallahzadeh ve Forogh Hashabeiky tarafından orijinal metinler 2014 yılında matbu şekilde aktarılarak yayımlanmıştır. Eserin Farsça nüshası tezin son kısmına eklenmiştir. Türk dünyasında birçok vakayiname Türkçe diline kazandırılmayı beklemektedir. Bu çalışmamız diğer araştırmacıları yüreklendirmesi ümidiyle hazırlanmıştır.
Özet (Çeviri)
The Bukhara Khanate which is established in Turkestan, has an important place in Turkish history. Three dynasties, which are named the Shaybans (1500-1599), Astrakhanids (1599-1785) and Mangits (1785-1920) undertook the administration of the aforementioned khanate. The work called Muhitu't-Tevârih, which we are working on, was written by Muhammed Emin Bin Mirza Muhammed Zaman Buhârî as a request of İbrahim Koşbeği who ise a member of the Astrakhan nobles, during the reign of Sübhan Kulu Khan (1681-1702). The work consists of ten chapters. In his work, the author provides valuable information about the Shaybanli and the Astrakhan dynasty, scholars and artists. In addition to the political events of the period, it conveys information about literature, music and instruments used in that period. Based on the information published by the author, we can understand that he was close to the rulers and he was highly cultured. Although we do not know the date when the author wrote the work, we see that he completed the work in 5 Mart 1699. Our study is handled in two parts, analysis and translation. In the analysis part, information about the author and his work is given. A general evaluation of the translated part was made and short anecdotes were given about the sheikhs and scholars mentioned in the work written by the author. The sources that are used by the author while creating his work are shared. In addition, a general evaluation was made about the Shaybanli and Astrakhanids in order to understand that period much better. In the translation part, the work has been translated from Persian to Turkish, and the parts of the poem have been translated in a basic structure. Original texts by Mehrdad Fallahzadeh and Forogh Hashabeiky were published in print in 2014. The Persian copy of the work has been added to the last section of this study. Many chronicles in the Turkish world are waiting to be translated into Turkish language. This study has been prepared in the hope that it will encourage other researchers.
Benzer Tezler
- Buhara Özbek Hanlığı vakayinamesi 'Muhitü't-Tevarih' [Vr. 430a-489a] adlı eserin transkripsiyon ve değerlendirilmesi
Transcription and evaluation of the Bukhara Uzbek Khanate chronicle 'Muhitü't-Tevarih' [Vr. 430a-489a]
İSMAİL HULUSİ ŞENYIL
- Muhammed Salih Tanrıbuyruğu'nun Muhîtu't-Tecvîd isimli eseri (İnceleme-metin)
Muhîtu't-Tecvîd work of Muhammed Salih Tanribuyruğu(Review-text)
MUHAMMET MUSTAFA SERDAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET GÖKDEMİR
- Burhânüddîn Ibn Mâze'nin 'el-Muhîtu'l-Burhânî' adlı eserinde Furûk-u Fıkhiyye tahlili
The analysis of Furuq-u Fiqhiyya in the book of 'Al-Muhîtu'l-Burhânî' written by Burhânüddîn Ibn Mâze
FATİH BATDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İHSAN PALA
- İbn Side ve el-Muhkem ve'l-muhîtu'l-a'zam adlı sözlüğü
Ibn Sidah and his dictionary of al-Muhkam wa'l-muhit al-a'zam
CEYHUN ÜNLÜER
Doktora
Türkçe
2020
DilbilimHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURSUN HAZER
- El-Bâbûsü'l-Vasît fî Tercümeti'l-Kâmûsu'l-Muhît (27/b-52/b, 141/a-143/b, 246/b-277/a)
El-Bâbûsü'l-Vasît fî Tercümeti'l-Kâmûsu'l-Muhît (27/b-52/b, 141/a-143/b, 246/b-277/a)
HALİME GÖKNUR BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimGaziantep ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜLYA ARSLAN EROL