Türkiye'de ekolojik ayak izi dinamiklerinin STIRPAT Modeli kapsamında analizi
Analysis of ecological footprint dynamics in Turkey within the scope of STIRPAT Model
- Tez No: 707530
- Danışmanlar: DOÇ. DR. EMRAH KOÇAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Ekolojik Ayak İzi, Çevre Kirliliği, STIRPAT, D-OLS, FMOLS, Ecological Footprint, Environmental Pollution, STIRPAT, D-OLS, FM-OLS
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Ülkelerin iktisadi büyümeyi öncelikle hedef olarak belirlemesi beraberinde kaynak kullanımını arttırmıştır. Üretim ve tüketim artarken ortaya çıkan atıklar ise çevre sorunlarının giderek artmasına neden olmuştur. Ekolojik ayak izi insanlığın doğa üzerindeki talep baskısını ölçmeye yarayan bir ölçüt olarak literatürde yer almaktadır. Dolayısıyla çalışmanın amacı, 1965-2015 tarih aralığında Türkiye'de ekolojik ayak izinin belirleyicilerini, çevre üzerindeki etkileri belirlemek için yaygın olarak tercih edilen STIRPAT modeli kapsamında araştırmaktır. Araştırmada nüfus, gelir seviyesi teknoloji ve enerji tüketimi değişkenlerinin ekolojik ayak izini hangi yönde ve büyüklükle etkilediği tespit edilmeye çalışılmıştır. Nüfus göstergesi olarak, kentsel nüfusun toplam nüfus içindeki payı, refah göstergesi olarak kişi başına düşen gelir, teknoloji değişkenini temsilen sanayi sektörünün GSYH içerisindeki payı ve kontrol değişkeni olarak toplam enerji tüketimi kullanılmıştır. Analiz yöntemi olarak değişkenler arasındaki ilişkilerin tespiti için Johansen-Jusellius ve Maki yapısal kırılmalı eşbütünleşme analizleri kullanılmıştır. Daha sonra değişkenler arasındaki ilişkiyi ortaya koymak ve esneklik katsayılarının tahmin edilmesi için Dinamik En Küçük Kareler Yöntemi (D-OLS), Modifiye Edilmiş Sıradan En Küçük Kareler Yöntemi (FM-OLS) ve Kanonik Eşbütünleşik Regresyon (CCR) tahmin yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, ekonomik büyümenin Türkiye'de ekolojik ayak izi üzerindeki uzun vadeli etkisinin U şeklinde olduğunu göstermektedir. Bu etkinin ilk olarak azalan sonra artan olduğunu, kentleşmenin ekolojik ayak izini arttırdığını, teknolojik gelişmenin ekolojik ayak izi üzerinde olumlu bir etkisi olduğunu ve enerji tüketimi ekolojik ayak izini arttırdığını ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The fact that countries set economic growth primarily as a target has increased the use of resources. While production and consumption have increased, the resulting wastes have led to an increase in environmental problems. Ecological footprint is included in the literature as a criterion for measuring the demand pressure of humanity on nature. Therefore, the aim of the study is to investigate the determinants of the ecological footprint in Turkey between 1965 and 2015 within the scope of the STIRPAT model, which is widely preferred to determine the effects on the environment. In the study, it was tried to determine in which direction and to what extent the variables of population, income level, technology and energy consumption affect the ecological footprint. As the population indicator, the share of the urban population in the total population, per capita income as the welfare indicator, the share of the industrial sector in GDP as the technology variable and total energy consumption as the control variable are used. For the econometric analysis part of the study, Johansen-Jusellius and Maki structural break cointegration analyzes were used to determine the relationships between the variables. Then, Dynamic OLS (D-OLS), Fully Modified OLS (FM-OLS) and Canonical Co-integrated Regression (CCR) estimation methods were used to reveal the relationship between the variables and to estimate the elasticity coefficients. The findings show that the long-term effect of economic growth on the ecological footprint in Turkey is U-shaped. It reveals that this effect first decreases and then increases, urbanization increases the ecological footprint, technological development has a positive effect on the ecological footprint, and energy consumption increases the ecological footprint.
Benzer Tezler
- İstanbul kentsel bölgesinde sürdürülebilir gelişme bağlamında havza planlama ve yönetim yaklaşımı:Küçükçekmece göl havzası örneği
The basin planning and management approach in context of sustainable development in istanbul urban region: Case of Küçükçekmece lake basin
HALE MAMUNLU
Doktora
Türkçe
2009
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYKUT KARAMAN
- Türkiye'de ekolojik ayak izi değerlendirmesi üzerine bir araştırma
A research on ecological footprint assessment in Turkey
PELİN KÜÇÜKKÖSE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Mimarlıkİstanbul Arel ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜLGER BULUT KARACA
- Türkiye'de ekolojik iktisat üzerine bir araştırma
A research on ecological economics in Turkey
SELMA KOCAKUŞAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
EkonomiNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURCU BERKE
- Ekolojik ayak izi ve enerji çeşitliliği açısından Çevresel Kuznets Eğrisinin geçerliliği: Türkiye örneği
The validity of the Environmental Kuznets Curve in terms of ecological footprint and energy diversity: The case of Turkey
HATİCE MELİSSA KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonomiEskişehir Osmangazi Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAKAN ACAROĞLU
- Sürdürülebilir alternatif yaşam toplulukları: Çanakkale ekoköyleri örneği
Sustainable alternative life communities: The case of Çanakkale ecovillages
MİHRİBAN AĞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Kamu YönetimiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞERMİN ATAK ÇOBANOĞLU