Kültürel miras odaklı mahalle yenilemesi: Muhsine Hatun ve Şehsuvar Bey mahalleleri örneği
Cultural heritage focused neighborhood renovation: The case of Muhsine Hatun and Şehsuvar Bey neighborhoods
- Tez No: 719800
- Danışmanlar: PROF. DR. HATİCE ARZU KOCABAŞ DİREN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: İstanbul, Tarihi Yarımada, Kültürel Miras, Muhsine Hatun Mahallesi, Şehsuvar Bey Mahallesi, mahalle yenileme, Istanbul, Historical Peninsula, Cultural Heritage, Muhsine Hatun Neighbourhood, Şehsuvar Bey Neighbourhood, neighbourhood planning
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Koruma ve Yenileme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 208
Özet
Kültürel mirası kavramının kapsamı ve tanımı zaman içerisinde değişiklik göstermiş olup tek yapı ölçeğinden yapıların çevreleri ile korunması yaklaşımına evrilmiştir. İçinde bulunduğumuz 2021 yılı itibari ile ise kentsel koruma yaklaşımı bağlamında iklim değişikliği, risk yönetimi gibi konuların önem kazandığı görülmektedir. Kültürel mirasın korunması konusu için koruma ve yenileme arasındaki ilişkinin; artan nüfus ve ihtiyaçları sağlaması gereken kentsel gelişim ile somut ve somut olmayan kültürel miras değerlerinin korunması konularının bir arada işlenmesi gereklidir. Ayrıca kültürel miras korunurken alanda/yapıda yaşayan/bağı bulunan ya da dolaylı olarak etkilenen aktörlerin planlamaya katılımı, sürdürülebilir kentsel koruma ve kentsel gelişim için önem taşımaktadır. Günümüzde kültürel mirasın korunması çalışmalarında katılımın oynadığı rolün önemi kabul edilmiş olsa da ülkemizde pratikte koruma çalışmalarının ağırlıklı olarak fiziki mekâna indirgendiği ve ekonomik beklentiler çerçevesinde geliştiği, sosyal boyutun ve çevresel boyutun göz ardı edildiği, katılımın pasif olarak gerçekleştiği görülmektedir. Tez çalışması kapsamında 21. yüzyıl İstanbul'unun değişen ve hızla dönüşen kentsel ve mahalle mekânının hem sit alanı hem yenileme alanı hem de Dünya Miras Alanı niteliği taşıyan İstanbul, Tarihi Yarımada'daki Muhsine Hatun (Kumkapı) ve Şehsuvar Bey (Kadırga) Mahalleleri üzerinden irdelenmesine yer verilmektedir. Bu arazi tespit çalışması temelli çalışma kapsamında seçilen mahallelere ilişkin güncel fiziksel doku, sosyal ve ekonomik yapı verileri derlenmiştir. Saha çalışmasının temel gerekçesini ise tarihi bina stokuna ilişkin güncel veri bulunmadığından, parsel bazında özgün tescil fişlerinin hazırlanması oluşturmuştur. Bu özgün tespitler ve mahalle profili kullanılarak, bir eylem planı önerisi sunulmaktadır. Güncel analizler ve saha çalışması kapsamında, sistematik ikincil verilerin değerlendirilmesi ve 800 tarihi parsel ve binanın tespit ve yorumlarını içeren fişlerin hazırlanması ile veri bankası oluşturulması yöntemleri kullanılmıştır. Yenilikçi ve çok paydaşlı bu çalışma kapsamında öncelikle değişen ve dönüşen kent dokusu odaklı mahalle profili hazırlanmıştır. Mahalle mekânının güçlü-zayıf-fırsat-tehdit (GZTF) içeren niteliklerinin belirlenmesi esaslı, bu mevcut durum analizi için koruma odaklı stratejik plan analiz yöntemi kullanılmıştır. Bu temel analiz sonuçları esas alınarak, mahalle gelecek tahayyülünü ifade eden vizyon ve eylem planı temaları belirlenmiştir. Bu eylem plan temaları, mahallede ada ve parsel bazında yapılan tespitler doğrultusunda detaylandırılmıştır. Tez çalışması, ağırlıklı olarak mekânda yapılan özgün tespit çalışmaları ile paydaşların katılım ve katkıları kapsamında revize edilerek netleştirilen yaklaşımları esas almaktadır. Bu çok paydaşlı ve yenilikçi tez çalışması kapsamında mahallelerin sivil mimari bina stokuna ilişkin geliştirilen özgün yöntem ile elde edilen bulgular uygulamaya yönelik güncel ve öncü adım niteliği taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
The scope and definition of the concept of cultural heritage has changed over time and has evolved from a single building scale to the approach of protecting buildings with their surroundings. As of 2021, it is seen that issues such as climate change and risk management have gained importance in the context of the urban protection approach. The relationship between conservation and renewal for the protection of cultural heritage; Increasing population and urban development, which must meet the needs, and the protection of tangible and intangible cultural heritage values should be handled together. In addition, while the cultural heritage is protected, the participation of the actors who live in the area / structure or are indirectly affected by it, is important for sustainable urban conservation and urban development. Although the importance of participation in the protection of cultural heritage has been accepted today, it is seen that in practice in our country, conservation studies are mainly reduced to physical space and developed within the framework of economic expectations, social and environmental dimensions are ignored, and participation is passive. This thesis focusses on Muhsine Hatun (Kumkapı) and Şehsuvar Bey (Kadırga) Neighbourhoods of Historic Peninsula, Istanbul, both of which are designated Conservation Areas, Renewal Areas and World Heritage Sites. This field work-based research provides the basic evidence relating to the current state of the urban physical environment at the level of selected neighbourhoods on historic physical fabric, social and economic characteristics. The intention was to undertake surveying on the site to compile data related to the state of the historic building stock and generate registries on a plot-by-plot basis. An action plan proposal is presented using these unique determinations and the neighborhood profile. In undertaking this review and the fieldwork, a number of methods associated with systematic reviewing of secondary data and registering 800 historic building entries into our data-base were applied. This research was undertaken in the context of an innovative and multi-stakeholder atelier work, focusing primarily on the preparation of a neighbourhood profile with an emphasis on changing and transforming urban fabric. The conservation oriented strategic planning tool SWOT (strong-weak-opportunitythreat) analysis was employed to undertake the neighbourhood baselining. Based on these basic findings, themes of healthy neighbourhood vision and action plan was identified. Action plan proposal was detailed with the use of plot-by-plot and site-based findings. The thesis work consists of mainly first of its kind identification and recordings along with revisions of principles secured via feed-back sessions from the stakeholders In the context of this multi-stakeholder thesis work, the findings obtained by the original method developed for the civic architecture building stock of the neighbourhoods are up-todate and pioneering steps towards implementation.
Benzer Tezler
- Kültürel mirasın korunmasında belleğin önemi: Muhsine Hatun ve Şehsuvar Bey mahalleleri
The importance of memory in preservation of cultural heritage: Muhsine Hatun and Şehsuvar Bey neighborhoods
BERAT NUR ÖZCAN KARTAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE ARZU KOCABAŞ DİREN
- Bursa tarihi kent merkezinin kentsel dönüşümle değişimi: Doğanbey örneği
Change of Bursa historic city center with urban transformation: The case of Doğanbey
ONUR UZER
Doktora
Türkçe
2021
Kamu YönetimiSüleyman Demirel ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SONGÜL SALLAN GÜL
- Multiculturalism, division and planning: Lessons for urban integration and the case of Nicosia
Çok kültürlülük, bölünme ve planlama: Kentsel bütünleşme için dersler ve Lefkoşa örneği
GİZEM CANER
Doktora
İngilizce
2014
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FULİN BÖLEN
- İstanbul Tarihi Yarımada'da kentsel ölçekte deprem odaklı kentsel zarar görebilirlik değerlendirmesi
Seismic vulnerability assessment at urban scale in İstanbul Historical Peninsula
SELDA ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH TERZİ
- Kırsal mirasın korunmasının kırılganlığı üzerine: Dikili-Yahşibey Köyü örneği
On the fragility of rural heritage conservation: The case of Dikili-Yahşibey Village
TUĞÇE ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAKİNE YILDIZ SALMAN