Türkiye'de yayılım gösteren kum sineği (dıptera: psychodıdae) türlerinin konak tercihleri
Host preferences of sand fly (diptera: psychodidae) species distributed in Turkey
- Tez No: 722776
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZGE ERİŞÖZ KASAP
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ekoloji ve Çevre Biyolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 84
Özet
Vektör kaynaklı hastalıkların bulaşma döngülerinin aydınlatılması ile ilgili çalışmalarda en önemli basamaklardan birisi vektörlerin konak tercihlerinin belirlenmesidir. Türkiye, vektörlüğü kum sineği türlerince yapılan visseral leishmaniasis ve kutanöz leishmaniasisin endemik olduğu ülkeler arasında yer almaktadır. Türkiye'de yayılım gösteren kum sineği türlerinin konak tercihleri ile ilgili az sayıda çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu tez çalışmasının amacı farklı coğrafi alanlardan örneklenmiş kum sineği türlerinin hangi omurgalı konaklar üzerinden beslendiğinin tespit edilmesidir. Kum sineği kaynaklı hastalıkların kaydedildiği alanlarla birlikte hastalığın şimdiye dek kaydedilmediği coğrafyaları da kapsayacak biçimde ayrıntılı konak tercihi analizi yapılmıştır. Konak tercihi analizi gerçekleştirilen kum sinekleri Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü Vektör Ekolojisi Araştırma Grubu'nun koleksiyonunda bulunan, 2006 – 2019 yılları arasında örneklenmiş, morfolojik ve/veya moleküler yöntemler kullanılarak teşhis edilmiş tam beslek ve yarı gravid dişi bireyler arasından seçilmiştir. Phlebotomus, Paraphlebotomus, Larroussius, Adlerius, Transphlebotomus ve Sergentomyia alt cinslerine ait 265 bireyin konak tercihleri mitokondrial cytochrome b ve 12S rRNA genlerinin Sanger dizi analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Kum sineklerinin beslenme örüntüleri Null model analizi ile belirlenmiş, farklı kum sineği taksonlarının konak tercihleri bakımından benzerlikleri Chao – Jaccard bolluk temelli benzerlik indeksi kullanılarak hesaplanmıştır. Sanger dizi analizi 224 birey için başarılı sonuç vermiş, 15 farklı kum sineği taksonu için dokuz farklı omurgalı konağın varlığı tespit edilmiştir. Konak tercihleri belirlenen kum sineği bireylerinin %80,35 (n=180) Bos taurus, % 8,48 (n=19) Gallus gallus, % 5,80 (n= 13) Capra hircus, % 2,67 (n=6) Mus musculus, % 0,89 (n=2) Homo sapiens, % 0,89 (n=2) Ovis aries, % 0,44 (n=1) Canis lupus familiaris, % 0,44 (n=1) Felis catus ve % 0,44 (n=1) Sitta spp. üzerinden beslendiği belirlenmiştir. Phlebotomus sergenti'nin beş; Phlebotomus papatasi, Phlebotomus major s.l. ve Phlebotomus perfiliewi s.l.'nin dört, Phlebotomus kandelakii s.l., Phlebotomus tobbi, Phlebotomus halepensis, Phlebotomus simici ve Adlerius sp.'nin iki farklı konak türü üzerinden beslendiği, Paraphlebotomus spp., Phlebotomus balcanicus, Phlebotomus kyreniae, Phlebotomus anatolicus, Phlebotomus killicki ve Sergentomyia dentata'nın ise bir omurgalı türünü konak olarak tercih ettiği tespit edilmiştir. Kum sineği taksonlarının kümeli bir beslenme örüntüsüne sahip oldukları ortaya konulmuş, benzerlik analizleri sonucunda kum sineklerinin konak tercihlerinde belirgin bir çakışma tespit edilse de Paraphlebotomus alt cinsine ait türlerin ağırlıklı olarak ornitofilik, Phlebotomus, Larroussius, Adlerius, Transphlebotomus ve Sergentomyia alt cinslerine ait türlerin ağırlıklı olarak mamofilik beslendiği görülmüştür. Elde edilen sonuçların kum sineği kaynaklı hastalıkların epidemiyolojisi ile ilgili çalışmalara sağlayacağı katkı değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
One of the most significant steps in studies on the transmission cycles of vector-borne diseases is to determine the host preferences of vectors. Turkey is among the countries where visceral leishmaniasis and cutaneous leishmaniasis, which are vectorized by sand fly species, are endemic. However, few studies have been conducted on the host preferences of sand fly species that are widespread in Turkey. The aim of this thesis study is to determine on which vertebrate hosts the sand fly species sampled from different geographical areas feed on. A detailed host preference analysis was conducted, including areas where sandfly-borne diseases have been recorded, as well as geographies where the disease has not been recorded so far. Sand flies for which host preference analysis carried out were selected from among bloodfed and halfgravid female individuals in the collection of Hacettepe University Department of Biology Vector Ecology Research Group, sampled between 2006-2019 and identified using morphological and/or molecular methods. The host preferences of 265 individuals belonging to the subgenus Phlebotomus, Paraphlebotomus, Larroussius, Adlerius, Transphlebotomus and Sergentomyia were evaluated by Sanger sequencing of mitochondrial cytochrome b and 12S rRNA genes. The feeding patterns of sandflies were determined by Null model analysis, and the similarities of different sandfly taxa in terms of host preferences were calculated using the Chao-Jaccard abundance-based similarity index. Sanger sequence analysis yielded prosperous results for 225 individuals and the presence of nine different vertebrate hosts was determined for 15 different sand fly taxa. Of the sand fly individuals whose host preferences were determined %80,35 (n=180) Bos taurus, % 8,48 (n=19) Gallus gallus, % 5,80 (n= 13) Capra hircus, % 2,67 (n=6) Mus musculus, % 0,89 (n=2) Homo sapiens, % 0,89 (n=2) Ovis aries, % 0,44 (n=1) Canis lupus familiaris, % 0,44 (n=1) Felis catus ve % 0,44 (n=1) Sitta spp. was found to be fed. Phlebotomus sergenti fed on five; Phlebotomus papatasi, Phlebotomus major s.l. and Phlebotomus perfiliewi s.l. fed on four, Phlebotomus kandelakii s.l., Phlebotomus tobbi, Phlebotomus halepensis, Phlebotomus simici and Adlerius sp. fed on two different host species, Paraphlebotomus spp., Phlebotomus balcanicus, Phlebotomus kyreniae, Phlebotomus anatolicus, Phlebotomus killicki and Sergentomyia dentata prefer a vertebrate species as their host. It has been revealed that sand fly taxa have a clustered feeding pattern. As a result of similarity analysis although a significant overlap was found in the host preferences of sand flies it was observed that species belonging to the subgenus Paraphlebotomus were predominantly ornithophilic while species belonging to the subgenus Phlebotomus, Larroussius, Adlerius, Transphlebotomus and Sergentomyia were predominantly mammophilic. The estimated contribution of the obtained results to the studies on the epidemiology of sand fly-borne diseases was evaluated.
Benzer Tezler
- Türkiye'de yayılım gösteren Phlebotomus neglectus Tonnoir, 1921 ve Phlebotomus syriacus Adler ve Theodor, 1931 (Diptera: Psychodidae) türlerinin taksonomik durumunun belirlenmesi
Taxonomic identification of Phlebotomus neglectus Tonnoir, 1921 and Phlebotomus syriacus Adler and Theodor, 1931 (Diptera: Psychodidae) in Turkey
ÖZGE ERİŞÖZ KASAP
- Phlebotomus tobbi Adler, Theodor & Lourie, 1930 (Diptera: Psychodidae)'ni̇n sıcaklığa bağlı gen ekspresyon seviyelerindeki değişimler
Temperature dependent gene expressiondifferences on Phlebotomus tobbi Adler, Theodor & Lourie, 1930 (Diptera: Psychodidae)
GİZEM OĞUZ
- Phlebotomus papatasi (Scopoli, 1786)'nin farklı Kairomonlara yönelimi
Orientation of Phlebotomus papatasi (Scopoli,1786) to different Kairomones
MERT OKBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BiyolojiHacettepe ÜniversitesiBiyoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGE ERİŞÖZ KASAP
- Türkiye'de andisol ordosuna girebilecek bazı toprakların özellikleri, genesisi ve sınıflandırılması
Soil properties, genesis and classification of probable andisol in Turkey
MAHMUT DİNGİL
- İstanbul Büyükçekmece Küçükçekmece gölleri arasındaki kütle hareketlerinin türü ve mekanizmasının incelenmesi
Investigation of mass movements type and mechanism between i̇stanbul Büyükçekmece and Küçükçekmece lakes
GÖKHAN ŞANS
Doktora
Türkçe
2023
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ KARAGÜZEL