2000 sonrası Türk sinemasında değişen din adamı temsili
The representation of the religious changed in Turkish cinema after 2000
- Tez No: 724548
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEHER ŞEYLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Temsil Kuramı, Din Adamının Temsili, Tasavvufta İnisiyasyon, Eleştirel Söylem Analizi, Kahramanın Yolculuğu, Representation Theory, Representation of the religionary, Initiation in Sufism, Critical Discourse Analysis, The Hero's Journey
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Işık Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sinema Televizyon Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sinema Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
Türk Sineması doğup gelişmeye başladığından itibaren din adamı stereotipilerinde önemli değişiklikler göze çarpmaktadır. Türk Sinemasında din adamı stereotipilerinde özellikle Cumhuriyetin ilk yıllarında izlenen modernleşme politikası ile din adamları toplumsal hayat düzenlemesinde kendisine yer bulamamıştır. 1922 – 1960 yılları arası dinde yapılmak istenen reform hareketleri (hilafetin kaldırılması, tekke ve zaviyelerin kapatılması, ezanın Türkçeleştirilmesi) ile ortaya çıkan görüşler, Türk Sinemasındaki din adamları tiplemelerinde; isyancı, cahil, hurafeci, batıl inanç sahibi olarak yer edinmiştir. 1920-1960 yılları arasında Türk Sinemasında din adamı stereotipi dışlanmış din adamı olarak kabul edilir iken 1960-2000 yılları arasında kısıtlanmış din adamına dönüşmüştür. Çoklu partili sistemden sonra değişen siyasi iktidar ile birlikte Türk Sinemasında din adamları“üç kağıtçı, muskacı, büyücü, tüccar”gibi tiplemelerde kendisine yer bulmuştur. Bu dönemde din adamları şehrin dışında, köy ve köylü eksenli alarak yan karakter olarak görülmüştür. 2000 sonrası Adalet ve Kalkınma Partisi'nin iktidara gelmesi ile birlikte Türk Sinemasında din adamı temsili değişmiş, daha çok kabul gören din adamı stereotipileri görülmüştür. Sinemanın ortaya çıktığı ilk yıllardan bu yana toplum ile devamlı bir etkileşim içerisinde olduğu görülmektedir. Özellikle iktidarların sinemayı birer propaganda aracı olarak görmesi ile beraber sinemada yer alan karakterlerde temsil açısından belirli farklılar görülmüştür. Bundan yola çıkarak, bu çalışmada siyasi iktidar değiştikçe din adamlarının konumlandırılışlarının sinemaya yansımalarını analiz amaçlanmaktadır. Ayrıca çalışmada, Türk Sinemasında kahramanın yolculuğu döngüsünde din adamının nasıl konumlandırıldığını, din adamının konumlandırılışında tasavvufta yer alan inisiyasyon diğer bir adıyla süluk kavramıyla olan ilişkisini de eleştirel söylem analizi yöntemiyle ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Türk Sinemasında din adamı temsili üç dönemde incelenmektedir. Bunlar sırasıyla 1922-1960 yılları arasında“dışlanmış din adamı”, 1960-2000 yılları arasında“daraltılmış din adamı”son olarak ise 2000 yılı sonrası“kabullenilmiş din adamı”temsili şeklindedir. Bu üç dönemden bahsedilip asıl üstünde durulacak dönem ise 2000 yılı sonrası değişen din adamı stereotipidir. Bu bağlamda incelenen filmlerde; Serdar Akar, Kurtlar Vadisi Irak (2006), Zübeyir Şaşmaz, Açlığa Doymak (2012), Kürşat Kırbaz, Yunus Emre Aşkın Sesi (2014), değişen iktidar yapısına bağlı olarak din adamın temsil ediliş biçimlerinde benzerlikler ortaya çıkmıştır. Özellikle bu filmler gişe başarısına ulaşmış ve dönemin popüler filmleri arasında yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
Since the emergence of Turkish cinema, significant changes in the stereotypes of religionary have been taken into account. In the stereotypes of religionary in Turkish cinema, especially in the first years of the Republic, with the modernization policy, religionary could not find a place for themselves in the regulation of social life. Between 1922 to 1960 the opposite views that emerged with the reform movements (abolition of the caliphate, the closure of lodges and zawiyas, the Turkishization of the prayer) in the religionary typologies in Turkish cinema were rebelled, ignorant and superstitious. While the stereotype of religionary was accepted as excluded religionary in Turkish cinema between 1920-1960, it turned into restricted religionary between 1960-2000. With the changing political power after the multi-party system, the religionary found a place in Turkish cinema in characters such as“crook, magician, merchant”. In this period, the religionary is seen as a side character by taking the village and peasant axis outside the city. With the coming to power of Justice and Development Party (AKP) after 2000, the religionary stereotypes changed in Turkish cinema, and it was more accepted stereotypes of religionary were used. There is a reciprocal relationship between cinema and society. One of the purposes for which cinema was used in the early years was to be a propaganda tool. Based on this, in this study, it is aimed to explain the reflections of the positioning of the religionary on the cinema as the political power changes. In addition, in the study, it is aimed to reveal how the religionary is positioned in the cycle of the hero's journey in Turkish cinema, with the method of critical discourse analysis in the position of the religionary in his relationship with the concept of initiation in Sufism, in other words, the concept of süluk. Representation of religionary in Turkish cinema is studied in three perios. These are the religionary who were excluded between 1922-1960, the religionary who was narrowed between the years 1960-2000, and finally, the representation of the religionary who was accepted after 2000. These three periods are mentioned and the period to be focused on is the stereotype of the religionary that changed with the AKP government after 2000. In this context, the films to be examined below are the same representations of the religionary in Turkish cinema after rule. These films were successful at the box office and were selected among the popular films of the period. The table of the movies is detailed below. Thus, in the films reviewed, Serdar Akar, Kurtlar Vadisi Irak (2006), Kürşat Kırbaz, Yunus Emre Aşkın Sesi (2014), Zübeyir Şaşmaz, Açlığa Doymak (2012) depending on the changing power structure, similarities have emerged in the representation of the religionary. In particular, these films achieved box office success and are among the popular films of the period.
Benzer Tezler
- 2000 sonrası Türk sinemasında değişen din-toplum algısı
Changing the perception of religion and society post 2000 in the Turkish cinema
HAYRUNNİSA TUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
DinMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FATMA ODABAŞI
- 2000 sonrası Türk sinemasında millileşme hareketleri
Nationalization movements in Turkish cinema after 2000
EMRE ERTÜRK
Doktora
Türkçe
2023
Radyo-TelevizyonAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ ERDEMİR GÖZE
- 2000 sonrası Türk sinemasında mekan kullanımı
Space use in Turkish cinema after 2000
MAŞALLAH KİLİNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü SanatlarıBatman ÜniversitesiSinema Televizyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELMA KÖKSAL
- 2000 sonrası Türk sinemasında İstanbul imgeleri: İstanbul hatırası: Köprüyü Geçmek, anlat İstanbul ve Hayat Var
Images of Istanbul in post-2000 Turkish cinema: crossing the bridge: The Sound of Istanbul, Istanbul Tales and My only Sunshine
DİCLE ZEYCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Mimarlıkİstanbul Bilgi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HİKMET TANSEL BİLGİN
- Toplumsal travmaların izinde: 2000 sonrası Türk sinemasında gayrimüslim anlatıları
Tracing the social traumas: Non-muslim peoples representation in Turkish cinema after 2000
BAGER GÜLMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERPİL KIREL