İstanbul'da 19. yy'da inşa edilmiş büyük programlı yapıların 1900-1955 yılları arasında yeniden kullanım ve mimari dönüşümüne yönelik bir araştırma
A research on the reuse and architectural transformation of structures with advanced functions built in Istanbul in the 19th century between 1900-1955
- Tez No: 726750
- Danışmanlar: PROF. DR. CAN ŞAKİR BİNAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rölöve-Restorasyon Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 438
Özet
Osmanlı Devleti'nde 19. yy'da başlayan modernleşme ve yenilenme süreci Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla devam etmiştir. Yeni kurulan devlet farklı bir teşkilatlanma ve idari işleyiş oluşturmaya başlamıştır. Bu çağdaşlaşma hareketleri mimari ve kültürel ortamda da görülmüştür. Değişimin sonuçlarından biri yeni ihtiyaçlar çerçevesinde kentsel alanda bir dizi büyük programlı yapı gereksinimi duyulmasıdır. Devletin yeni yapı inşa etme programının bütçe sıkıntıları gibi durumlar ile sınırlı kaldığı ve inşa çalışmaları yapılamadığı durumlarda geçmiş dönemlerde inşa edilmiş yapıların yeniden kullanımları söz konusu olmuştur. Bazıları önceki yüzyıllarda bazıları da henüz yeni inşa edilmiş durumda olan bu yapıların Osmanlı Devleti'nin son yıllarında ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında yeni işlevler ile tekrar kullanılmalarının sebepleri; reform hareketleri sonucu ortaya çıkan ihtiyaçlara yönelik yeni yapı gereksinimi bulunması, bütçe sıkıntıları, inşaat yapılmaması ve gereksinimlerin karşılanması amacıyla mevcut durumda kullanılmayan ya da yeni işlevi ile kullanımına daha çok ihtiyaç duyulan yapı stoğunu değerlendirmek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yapıların tümü Tanzimat Fermanı'nın ilanından sonra inşa edilmiştir. Bu çalışma kapsamında 19. yy'da inşa edilerek özgün işlevi dışında bir işlevle yeniden kullanılan İstanbul genelindeki büyük programlı yapılar kurum arşivleri aracılığıyla tespit edilmiş ve yerinde incelenmiştir. Tahsis edildikleri dönemde henüz yeni inşa edilmiş durumda olan, günümüzde ise kültür varlığı olarak nitelendirilen yapıların yeniden işlevlendirilmesi ile sonuçlanan sürecin belgelere yansıdığı, bu durumun 1900'lerin başında başlayarak Cumhuriyet'in kurulmasıyla hız kazandığı; yapıların hem tahsis edilmelerinin hem de yeni işlevler ile kullanılmalarının 1955'lere kadar ki dönem aralığında yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Çalışmada 19. yy'dan Cumhuriyet'in kuruluşuna kadar Osmanlı Devleti'nin; Cumhuriyet'in ilk yıllarından 1950'lere değin Türkiye Cumhuriyeti'nin siyasi, toplumsal ve mimari ortamı bağlamında, bir yapının tahsisinin yapılması durumu araştırılmış; tahsisi yapılarak yeni işlev verilen büyük programlı yapılara değinilerek bu kapsamda yapılan müdahalelerin dönemin mimari yaklaşımları, günümüz koruma kuramı ve koruma tarihi bağlamında çerçevesi çizilmeye çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The modernization and renewal process that started in the Ottoman Empire in the 19th century continued with the establishment of the Republic of Turkey. The newly established state began to create a different organization and administrative functioning. These modernization movements had also been seen in the architectural and cultural environment. One of the results of the change was the need for a series of structures with advanced functions in the urban area within the framework of new needs. In cases where the state's new structure building program was limited by situations such as budgetary problems and where construction works could not be carried out, the reuse of the structures built in the past periods had been in question. The reasons for the reuse of these structures, some of which were built in previous centuries and some just recently, with new functions in the last years of the Ottoman Empire and the first years of the Turkish Republic were a need for a new structure for the needs arising as a result of the reform movements, budgetary problems, lack of construction, and evaluating the building stock that was not used in the current situation or that was needed more with its new function in order to meet the needs. All of these structures were built after the proclamation of the Tanzimat Edict. Within the scope of this study, structures with advanced functions throughout Istanbul, which were built in the 19th century and reused with a function other than their original function, were identified through the institutional archives and examined on site. It has been determined that the process that resulted in the re-functioning of the structures, which were newly built at the time they were allocated, and which are considered as cultural assets today, was reflected in the documents, and this situation started in the early 1900s and gained momentum with the establishment of the Republic, and both the allocation of the structures and their use with new functions intensified in the period until 1955. In the study, the case of the allocation of a building has been researched within the context of the political, social and architectural environment of the Ottoman Empire from the 19th century to the establishment of the Republic, and the Republic of Turkey from the first years of the Republic to the 1950s, the structures with advanced functions that have been allocated and given a new function have been mentioned, and the framework of the interventions made in this context has been tried to be drawn in the context of the architectural approaches of the period, today's conservation theory and conservation history.
Benzer Tezler
- İstanbul'da Art Nouveau stilinde inşa edilmiş yapıların ortak iç mekânlarının incelenmesi: Beyoğlu örneği
Research of the common interior spaces of Art Nouveau buildings in İstanbul: Beyoğlu as a case study
SEDEF YENİGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
İç Mimari ve DekorasyonMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesiİç Mimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OSMAN ARAYICI
- Burgaz Adası Kevencioğlu Köşkü restorasyon projesi
Restoration project for the Burgaz Island Kevencioğlu Kiosk
MÜGE ALSANCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. YEGAN KAHYA
- Davud Paşa Külliyesi yapıları ile yakın çevresinin tarihsel gelişimi ve koruma sorunları
Historical development and conservation issues of Davud Pasha complex buildings and their vicinity
ZEYNEP CERAN KEÇİCİ
- Bedesten yapılarının yeniden kullanım sorunlarınınincelenmesi ve Galata Bedesteni restorasyon önerisi
Investigation of restoration problems of Bedestan buildings and restoration proposal of Galata Bedestan
BETÜL FEYZA ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM NUMAN
- Ege bölgesindeki tarihi banka yapıları (1915-1930)
Historical bank buildings in Aegean zone (1915-1930)
UMUT DEVRİM GENÇ