Geri Dön

Yavuz Er Sinan Camii restorasyon projesi

Yavuz Er Sinan Mosque restoration project

PDF İndir

  1. Tez No: 935005
  2. Yazar: MÜBERRA ŞEN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ZEYNEP ERES ÖZDOĞAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Restorasyon Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 273

Özet

Bu tez çalışması kapsamında, İstanbul İli, Fatih İlçesi, Yavuz Sinan Mahallesi, 607 Ada 5 Parselde bulunan Yavuz Er Sinan Camii (Sağrıcılar Camii) konu alınmıştır. Çalışma mevcut durumunun belgelenmesi, tarihsel süreç içerisinde geçirdiği değişimlerin incelenmesi ve yapı için koruma ve restorasyon önerilerinin geliştirilmesini amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, yapının tarihî ve mimari özellikleri analiz edilerek geçirdiği onarımlar ve değişimler arşiv araştırmaları ve yerinde incelemelerle tespit edilmiştir. Yavuz Er Sinan Camii, erken dönem Osmanlı mimarisine üslubuna sahip olup, Fatih Sultan Mehmet'in sancaktarlarından Yavuz Er Sinan tarafından yaptırılmıştır. Kesin inşa yılı bilinmemekle birlikte, vakfiyesine göre 1484 (H.889) yılında inşa edildiği tahmin edilmektedir. Evliya Çelebi'nin Seyahatname'sinde de camiye dair bilgiler bulunmaktadır. Çelebi, Yavuz Er Sinan'ın torunu olarak cami hakkında bilgi vermekte ayrıca günümüzde cami bahçesinde medfun olan . Horos Dede'den de bahsetmektedir. Horos Dede'nin hayatı, İstanbul'a geldiğinde ordunun içinde yer aldığı, gazileri uyandırmak için horoz sesi çıkardığına dair bir efsane ile ilişkilendirilmiştir. Yol çalışmaları esnasında Horos Dede'nin mezarı Yavuz Er Sinan Camii haziresine nakledilmiştir. İstanbul'un Fethi (1453) sonrasında Osmanlı İmparatorluğu, şehri ticaret ve nüfus açısından yeniden canlandırmayı, Müslüman nüfusunu artırmayı ve fetih sonrası şehirden ayrılan gayrimüslimleri geri kazandırmayı amaçlayan gönüllü ve zorunlu yerleşim politikaları izlemiştir. Bu yerleşim politikaları sonucu İstanbul'a gelen nüfus, dini ve etnik özelliklerine göre gruplar halinde yerleşmiş ve bu gruplar mahalleler oluşturmuştur. Toplumun önde gelen şahsiyetleri tarafından kurulan vakıflar ve bu vakıflar aracılığıyla inşa edilen cami, mescit, medrese, çarşı gibi yapılar, mahallelerin temelini atmış ve yerleşim alanları bu merkezler etrafında şekillenmiştir. Yavuz Er Sinan, Fetih sonrası bir mescit inşa ettirip çevresine dükkanlar ve evler yaptırarak Yavuz Sinan Mahallesi'ni kurmuş ve bu isim günümüze kadar devam etmiştir. Unkapanı, Bizans döneminde de önemli bir ticaret merkezi olarak bilinmekte olup, Armatiu, Porta Platea ve Porta Messa gibi adlarla anılmıştır. İstanbul'un Osmanlı yönetimine geçişiyle birlikte bölge, un ticaretinin merkezi hâline gelmiş ve bu nedenle Unkapanı ismiyle anılmaya başlanmıştır. Osmanlı dönemi boyunca bölge, zahire ambarları, değirmenler ve fırınlar ile önemli bir ekonomik merkez olmuştur. 19. ve 20. yüzyıllarda ticari yapıların değişmesiyle birlikte bölgenin önemi kısmen azalmış, ancak sanayi yapıları ve ticaret merkezleri burada varlığını sürdürmüştür. 1956-1960 yılları arasında gerçekleştirilen geniş çaplı yol ve kentsel dönüşüm projeleri, Unkapanı'nın geleneksel yapısını büyük ölçüde değiştirmiş, birçok tarihî yapı ve mahalle ortadan kaldırılmıştır. Yavuz Er Sinan Camii de bu dönüşüm sürecinden etkilenmiş, çevresi tamamen değişmiş ve tarihî bağlamından koparılarak yeni bir kent dokusuna dahil olmuştur. Yavuz Er Sinan Camii, 15. yüzyılda İstanbul'un fethinden sonra inşa edilen ilk mescitlerden biri olup, erken dönem Osmanlı mimarisinin tek kubbeli cami tipolojisinin İstanbul'daki örneklerinden biri olarak önemli bir yer tutmaktadır. Yapı, tek kubbeli harim mekânına ve ek olarak son cemaat yerine sahiptir. Cami, Osmanlı döneminde ve Cumhuriyet döneminde çeşitli onarımlar geçirmiştir. Bunlardan en kapsamlıları 1862, 1905 ve 1960-1965 yıllarında gerçekleştirilmiştir. 1956 yılında, dönemin Başbakanı Adnan Menderes'in önderliğinde yürütülen imar faaliyetleri çerçevesinde Unkapanı-Eminönü yol genişletme çalışmaları kapsamında caminin çevresindeki yapı adaları büyük ölçüde yıkılmış ve bölgede büyük değişimler meydana gelmiştir. Bu süreçte, caminin komşu parselinde yer alan Yavuz Er Sinan Çeşmesi de yok edilmiştir. 1960-1965 yılları arasında gerçekleştirilen restorasyon kapsamında caminin kuzeybatı cephesine iki kubbeli son cemaat yeri eklenmiş ve bu bölüm daha sonra camekân ile kapatılmıştır. Ayrıca, zemin kat pencerelerinin sayısı ve boyutlarında değişiklikler yapılmış, cephe düzeni büyük ölçüde değiştirilmiştir. Sonraki yıllarda yol yapım ve altyapı faaliyetleri nedeniyle yol kotu yükselmiş ve cami kısmen gömülmüştür. Buna ek olarak caminin kuzeydoğu cephesinde yer alan ve 1784 tarihli olduğu tespit edilen duvar çeşmesi de bu süreçte ortadan kalkmıştır. Yapının rölöve çalışmaları kapsamında, geleneksel ölçüm teknikleri ile dijital teknolojiler bir arada kullanılmıştır. Üçgenleme yöntemi ve total station ölçümleri ile yapı detaylı olarak belgelenmiş, mevcut durumu çizimlere aktarılmıştır. Ayrıca, yapının geçirdiği değişimler arşiv belgeleri, eski haritalar ve fotoğraflar ışığında değerlendirilerek restitüsyon çalışmaları yapılmıştır. Dönem analizleri sonucunda yapının Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerindeki farklı restorasyon aşamaları incelenmiş ve yapının özgün hâline en yakın biçimde yeniden kurgulanması için öneriler geliştirilmiştir. Restitüsyon 3 dönem olarak çalışılmıştır. 1936 yılı 1. dönem, 1936-1958 yılları arası 2.dönem, 1958-1965 yılları arası 3.dönem olarak ele alınmış ve yapının bu dönemlerdeki durumu hakkında önerilerde bulunulmuştur. Restorasyon 3. Dönem olarak isimlendirilen 1958-1965 yıllarına ait restitüsyon önerisi esas alınarak çalışılmıştır. Çalışma, farklı dönemlerde gerçekleştirilen bilinçli ya da bilinçsiz müdahalelerin yapı üzerindeki etkilerini değerlendirerek koruma sorunlarını ele almıştır. Elde edilen bulgular doğrultusunda, yapının kaybolan mimari unsurları dikkate alınarak restorasyon önerileri geliştirilmiştir. Bu bağlamda, caminin orijinal karakterini koruyarak sürdürülebilir bir koruma modeli oluşturulması hedeflenmiştir. Restorasyon kapsamında önerilen müdahaleler dört temel başlık altında toplanmaktadır: temizlik, sağlamlaştırma, bütünleme ve yeniden yapım. Öncelikle, yapıda özgün olmayan ve niteliksiz eklemelerden arındırma çalışmaları önerilmiştir. Malzeme özellikleri bozulmuş taş yüzeylerin temizlenmesi, yüzeylerin mekanik ve kimyasal yöntemlerle iyileştirilmesi, onarımlarının yapılması planlanmıştır. Cephelerde yapılan yanlış müdahalelerin düzeltilmesi önerilmiştir. Ayrıca, caminin çevresindeki kot farkı nedeniyle zamanla gömülen alt bölümlerin korunarak görünürlüğünün artırılması ve drenaj sisteminin güçlendirilmesi amaçlanmaktadır. Yeniden yapım başlığı altında cami parselinde bulunan abdesthane ve tuvaletleri barındıran ıslak hacim kütleleri tekrar değerlendirilmiş, ihtiyac programına göre yeni bir öneride bulunulmuştur. Caminn hazire alanında bulunan mezar taşlarının da mevcut durumları belgelenmiş, onarımlarının yapılarak ait oldukları yerlerlere yerleştirilmesi önerilmiştir Buna ek olarak 15.yy'da inşa edilen ve Yavuz Er Sinan Camii'nin tipolojisine benzer olan tek kubbeli cami örnekleri incelenmiş. Caminin günümüze ulaşmayan mihrap, minber, kürsü ve pencere gibi mimari elenmanları araştırılan örneklerde de benzer elemanlar incelenerek analoji yöntemiyle yeni mimari elemanlar önerilmiştir. Sonuç olarak, Yavuz Er Sinan Camii'nin tarihî süreç içerisinde geçirdiği değişimler analiz edilmiş ve günümüz koruma ilkeleri doğrultusunda restorasyon önerileri geliştirilmiştir. Yapının mimari özgünlüğünün korunması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla, belgelenen veriler ışığında bir restorasyon stratejisi sunulmuştur. Bu çalışma ileride yapılacak olan araştırmalara ve restorasyon çalışmalarına katkı sağlaması umut edilerek hazırlanmıştır.

Özet (Çeviri)

This thesis focuses on the Yavuz Er Sinan Mosque (Sağrıcılar Mosque), located at Parcel 5, Block 607, Yavuz Sinan Neighborhood, Fatih District, Istanbul. The study aims to document the current condition of the building, analyze the changes it has undergone throughout its historical timeline, and develop conservation and restoration proposals for the building. Within the scope of the study, the historical and architectural features of the building were analyzed and the repairs and changes it underwent were determined through archive research and on-site examinations. Yavuz Er Sinan Mosque has the style of early Ottoman architecture and was built by Yavuz Er Sinan, one of the banner bearers of Fatih Sultan Mehmet. Although the exact year of construction is unknown, it is estimated that it was built in 889 AH (1484 AD) according to its foundation charter. There is also information about the mosque in Evliya Çelebi's Seyahatname. Çelebi, as a descendant of Yavuz Er Sinan, gives information about the mosque and also mentions Horos Dede, who is buried in the mosque graveyard currently. Horos Dede's life is associated with a legend that when he came to Istanbul, he was part of the army and made the sound of a rooster to wake up the veterans. During the road widening works, Horos Dede's grave was moved to the Yavuz Er Sinan Mosque graveyard. After the Conquest of Istanbul (1453 AD), the Ottoman Empire pursued voluntary and compulsory settlement policies aiming to revitalize the city in terms of trade and population, increase the Muslim population, and bring back non-Muslims who left the city after the conquest. As a result of these settlement policies, the population that came to Istanbul settled in groups according to their religious and ethnic characteristics, and these groups formed the neighborhoods of Istanbul. The foundations established by the leading figures of the society and the buildings such as mosques, masjids, madrasas and bazaars built through these foundations laid the foundations of the neighborhoods and the residential areas were shaped around these centers. Yavuz Er Sinan established the Yavuz Sinan Neighborhood by building a mosque after the Conquest and also built stores and houses built around it, and this name has continued to this day. The Unkapanı region, where the Yavuz Er Sinan Mosque is located, was known as an important trade center during the Byzantine period and was known by names such as Armatiu, Porta Platea and Porta Messa. With the transition of Istanbul to Ottoman rule, the region became the center of the flour trade and therefore began to be called Unkapanı. During the Ottoman period, the region was an important economic center with grain warehouses, mills and bakeries With the change in commercial structures in the 19th and 20th centuries, the importance of the region partially decreased, but industrial structures and trade centers continued to exist here. Large-scale road and urban transformation projects carried out between 1956 and 1960 greatly changed the traditional structure of Unkapanı, and many historical buildings and neighborhoods were eliminated. The Yavuz Er Sinan Mosque was also affected by this transformation process, its surroundings were completely changed and it was torn from its historical context and incorporated into a new urban texture. Yavuz Er Sinan Mosque is one of the first mosques built after the conquest of Istanbul in the 15th century and holds an important place as one of the examples of the single-domed mosque typology of early Ottoman architecture in Istanbul. The structure has a single-domed prayer room and an additional narthex. The mosque underwent various repairs during the Ottoman and Republican periods. The most comprehensive of these were carried out in 1862, 1905 and 1960-1965. In 1956, as part of the zoning activities carried out under the leadership of the Prime Minister of the period, Adnan Menderes, the Unkapanı-Eminönü road widening works were largely demolished and major changes took place in the region. During this process, the Yavuz Er Sinan Fountain, located on the adjacent parcel of land of the mosque, was also destroyed. Within the scope of the restoration carried out by the General Directorate of Foundations between 1960 and 1965, a two-domed narthex was added to the northwestern facade of the mosque and this section was later covered with glass. In addition, changes were made to the number and size of the ground floor windows and the façade layout was significantly altered. In the following years, the road level increased due to road construction and infrastructure activities and the mosque was partially buried. In addition, the wall fountain on the north-eastern facade of the mosque, which was determined to be dated 1784, was also removed during this process. Within the scope of the survey studies of the structure, traditional measurement techniques and digital technologies were used together. The structure was documented in detail with the triangulation method and total station measurements, and its current status was transferred to the drawings. In addition, the changes that the structure went through were evaluated in the light of archive documents, old maps and photographs and restitution studies were carried out. As a result of the period analyses, the different restoration stages of the structure during the Ottoman and Republican periods were examined and suggestions were developed for the reconstruction of the structure as close to its original state as possible. Restitution was studied in 3 periods. 1936 was taken as the 1st period, 1936-1958 as the 2nd period, and 1958-1965 as the 3rd period, and suggestions were made about the status of the structure in these periods. Restoration was studied based on the restitution proposal for the years 1958-1965, which is called the 3rd period. The study addressed conservation problems by evaluating the effects of conscious or unconscious interventions carried out in different periods on the structure. In line with the findings obtained, restoration proposals were developed by taking into account the lost architectural elements of the structure. In this context, it was aimed to create a sustainable conservation model by preserving the original character of the mosque. The interventions suggested within the scope of restoration are grouped under four main headings: cleaning, consolidation, integration and reconstruction. First of all, works were suggested to eliminate non-original and unqualified additions to the structure. It was planned to clean the stone surfaces with deteriorated material properties, improve the surfaces with mechanical and chemical methods and make repairs. It was suggested to correct the incorrect interventions made on the facades. In addition, it is aimed to protect the lower sections buried in time due to the elevation difference around the mosque, increase their visibility and strengthen the drainage system. Under the title of reconstruction, the wet volume masses containing the ablution facilities and toilets in the mosque parcel were re-evaluated and a new proposal was made according to the needs program. The current conditions of the gravestones in the mosque's graveyard area were also documented, and it was suggested that they be repaired and placed in their proper places. In addition, examples of single-domed mosques built in the 15th century and similar to the typology of the Yavuz Er Sinan Mosque were examined. Similar elements were examined in the examples of architectural elements of the mosque that did not survive to the present day, such as the mihrab, pulpit, pulpit and windows, and new architectural elements were suggested using the analogy method. As a result, the changes that Yavuz Er Sinan Mosque has gone through throughout its history have been analyzed and restoration proposals have been developed in line with current conservation principles. In order to preserve the architectural authenticity of the structure and to pass it on to future generations, a restoration strategy has been presented in light of the documented data. This study has been prepared with the hope that it will contribute to future research and restoration work.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    29195

    Kesintili çalışan büyük hacimli mahallelerin ısıtılmasında radyant ısıtıcıların avantajları

    Başlık çevirisi yok

    ALİ YAVUZ YAĞCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1993

    Makine MühendisliğiYıldız Teknik Üniversitesi

    PROF. DR. ÜMİT DOĞAY ARINÇ

    DOÇ. DR. İSMAİL TEKE

  2. Tez No

    441714

    Zal Mahmut Paşa Camii yapısal davranışı ve geçmiş hasarların incelenmesi

    Stuctural behaviour of Zal Mahmut Pasa Mosques and review of past damages

    MEHMET NURİ YAVUZER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Deprem Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. İHSAN ENGİN BAL

  3. Tez No

    190062

    Basketboldaki top hakimiyeti çalışmalarının el beceri gelişimine etkisi

    The effect of ballhandling workout on development of hand skill on mentally retarded children

    SİNAN AKIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    SporDumlupınar Üniversitesi

    Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. ARSLAN KALKAVAN

  4. Tez No

    62040

    MSÜ İstanbul Resim ve Heykel Müzesi heykel koleksiyonunun değerlendirilmesi ve öneriler (2 cilt)

    Başlık çevirisi yok

    HALENUR KATİPOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1997

    MüzecilikYıldız Teknik Üniversitesi

    Müzecilik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SEMRA GERMANER

  5. Tez No

    27653

    Üç farklı siman kullanılarak simante edilen döküm restorasyonların tutuculuğuna kavite verniklerinin etkisinin in vitro olarak araştırılması

    Başlık çevirisi yok

    MEHTAP ÜNGÖR (AKPEK)

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1993

    Diş HekimliğiSelçuk Üniversitesi

    Protetik Diş Tedavisi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. YAVUZ ERBAŞ

Geri Dön