Güneş ışınımının kentsel tasarım ve planlama sürecinin gelişimi ve yönelimi üzerindeki etkilerinin incelenmesi: Siirt örneği
Examination of the effects of solar radiation on the development and movement of the urban design and planning process: A case study on the city of Siirt
- Tez No: 727857
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEL YETGİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Şehircilik ve Bölge Planlama, Architecture, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Siirt Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
İnsan topluluklarının yerleşik hayata geçmesi ile beraber ortaya çıkan planlama ve kentsel tasarım kavramları, genellikle içerisinde yer alınan doğal ortamların referansları ile birlikte biçimlenen olgulardır. Doğal ortamların en baskın referans kaynaklarından birisi de güneş ve güneşe bağlı etkilerdir. Beşeri topluluklar, en temel enerji kaynağı olan güneşin verimli kullanım olanakları doğrultusunda yerleşimlerine yön vermişler ve çeşitli kentsel planlama kriterleri ortaya koymuşlardır. Kentsel alanların tanımlanmasında ve planlanmasında önemli bir rol oynayan güneş ışınımı, doğru kullanıldığında enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik açısından hayati bir faktördür. Geçmişte olduğu gibi günümüzde de, güneş enerjisinin doğru kullanımı ve enerji verimliliği konuları, mimari ve kentsel tasarımın önemli gündem maddeleri olmaya devam etmektedirler. Türkiye, sahip olduğu coğrafi konumun getirisi olan avantajlar neticesinde, güneş ışınım değerleri ve potansiyel verimlik açısından küresel çapta pozitif değer aralıklarına sahiptir. Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu bölgesinin, sahip olduğu güneş ışınım potansiyelinin, diğer bölgelere kıyasla çok daha yüksek olduğu yapılan önceki çalışmalarda değerlendirilmiştir. Bu bölgede yer alan Siirt şehri, değişken topoğrafyası dolayısıyla güneş ışınım olgusunu aynı kent ölçeği içerisinde farklı değerlerde alan bir yerleşim alanı olarak dikkat çekmektedir. Bu duruma karşın, Siirt'in güneş ışınım potansiyeline ilişkin yapılan bilimsel çalışmalar henüz yeterli seviyede değildir. Yapılan çalışmada Siirt şehrinin yıllar içerisinde biçimlenen kentsel tasarım ve planlama yöneliminin, güneş enerjisi etkin kentsel yönelim ve büyümeye uygun ilerleyip ilerlemediği araştırılmıştır. Çalışma kapsam açısından, Siirt merkez ilçe sınırlarında gerçekleştirilmiştir. Çalışmada yöntem olarak, CBS (Coğrafi Bilgi Sistemi) uygulamalarından ArcMap ve Meteoroloji Genel Müdürlüğü kentsel güneş verileri kullanılmıştır. ArcMap uygulaması üzerinden oluşturulan topoğrafya haritası ve güneş radyasyon verileri bir araya getirilerek merkez ilçeye ait ortalama güneş radyasyon haritaları hazırlanmıştır. Bu adımların ardından merkez ilçe özelinde topoğrafya verileri ve güneş radyasyonu verileri analiz edilerek, merkez ilçenin kentsel tasarım ve planlama yöneliminin uygunluğu değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda, merkez ilçe ölçeğindeki kentsel yönelim ile ortalama güneş ve topoğrafya verilerinin, büyük oranda uyumlu olmadığı tespit edilmiştir. Merkez ilçe için uygun yönelim güzergahının, mevcut gelişimin ilerlediği kuzeydoğu yönünün aksine, güneş ışınım potansiyelinin de daha yüksek olduğu doğu ve kuzeydoğu yönleri olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Human communities have shaped their settlements in line with the efficient use of the sun, which is the most basic energy source, and have introduced various urban planning criteria. Solar radiation, which plays an important role in the definition and planning of urban areas, is a vital factor in terms of energy efficiency and sustainability when used correctly. As in the past, the correct use of solar energy and energy efficiency continue to be important agenda items in architectural and urban design. As a result of the advantages of its geographical location, Turkey has positive value ranges globally in terms of solar radiation values and potential efficiency. It has been evaluated in previous studies that the solar radiation potential of the Southeastern Anatolia region of Turkey is much higher compared to other regions. The city of Siirt, located in this region, draws attention as a settlement area that receives the phenomenon of solar radiation at different values within the same city scale due to its variable topography. Despite this situation, scientific studies on the solar radiation potential of Siirt are not yet at a sufficient level. In the study, it was investigated whether the urban design and planning orientation of the city of Siirt, which has been shaped over the years, progresses in accordance with the solar energy efficient urban orientation and growth. In terms of scope, the study was carried out within the borders of the central district of Siirt. ArcMap, one of the GIS (Geographic Information System) applications and urban solar data of the General Directorate of Meteorology were used as a method in the study. The average solar radiation maps of the central district were prepared by combining the topography map and solar radiation data created through the ArcMap application. After these steps, the topography data and solar radiation data in the central district were analyzed and the suitability of the urban design and planning orientation of the central district was evaluated. As a result of the study, it has been determined that the urban orientation at the central district scale and the average sun and topography data are not compatible to a large extent. It has been determined that the appropriate orientation route for the central district is east and northeast directions where the solar radiation potential is higher, in contrast to the northeast direction where the current development is progressing.
Benzer Tezler
- Kentsel mekân tasarımında günışığının etkileri
Effects of daylight in urban space design
BERİL SEVİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLGÜN ÇOLPAN ERKAN
- Kentsel dönüşüm projeleri ile değişen kent dokusunda termal konfor etkisinin değerlendirilmesi
Evaluation of the thermal comfort effect on the changing urban pattern with urban transformation projects
YAĞMUR AKSU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HASAN SERDAR KAYA
- Kentsel tasarımda güneş enerjisinden optimum yararlanma konusunda bir araştırma ve İstanbul'da çeşitli uygulama örnekleri
Başlık çevirisi yok
MESTURE BULDURUR(AYSAN)
- Kent ikliminin geometrik indeksler ve termal konfor üzerinden değerlendirilmesi: Ankara kenti örneği
Evaluation of urban climate through geometric indexes and thermal comfort: The case of Ankara city
İDİL KANTER OTÇU
Doktora
Türkçe
2023
Peyzaj MimarlığıAnkara ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİCLE OĞUZ
- Investigation of the relationship between human thermal comfort and activity patterns within the outdoor spaces of Bilkent University's Main Campus
Bilkent Üniversitesi Merkez Kampüsünün dış mekanlarındaki insan termal konforu ve aktivite paternleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
HADI SEYEDNOURI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Mimarlıkİhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesiİç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ANDRE SANTOS NOURİ