Amasya ve çevresinin Orta Çağ boyunca tarihi coğrafyası
Historical geography of Amasya and its surroundings across Middle East
- Tez No: 731252
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ENSAR MACİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Tarih, Geography, History
- Anahtar Kelimeler: Amasya, Orta Çağ, Tarihi Coğrafya, Selçuklular, Danişmentliler, Amasya, Middle Age, Historical Geography, Seljuks, Danishmends
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Bilindiği üzere Karadeniz bölgesinin iç kesimlerinde yer alan ve etrafındaki dağlık oluşumlarla doğal bir kale görünümü çizen Amasya oldukça eski bir uygarlık şehridir ve tarih boyunca pek çok devletin hâkimiyetine girmiştir. Kentin bilinen tarihinin Anadolu'nun ilk sahipleri olan Hitit Devleti dönemine kadar uzandığı tahmin edilmektedir. Tarihsel süreçte Pontus krallığı, Roma İmparatorluğu Müslüman Araplar ve Bizans'ın bu müstahkem şehre sahip oldukları görülmüştür. Şehrin ne zaman Türklerin eline geçtiği tam olarak bilinmemekle birlikte 11. yüzyıl başlarında Danişmentli Beyliği'nin hâkimiyetine girdiği düşünülmektedir. Daha sonra Türkiye Selçuklu Devleti hükümdarı II. Kılıç Arslan 1115-1192 yılları arasında Amasya'ya hâkim olmuştur. Şehir bu dönemde“Dârü'l-izz”unvanıyla anılmıştır. II. Kılıç Arslan'ın saltanatının sonlarına doğru varisleri arasında yapılan paylaşımda Nizâmeddin Argunşah'ın payına düşmüştür. Daha sonra Argunşah ve kardeşi Tokat Beyi Rükneddin Süleyman arasında bölge hâkimiyeti için yapılan mücadeleyi Rükneddin Süleyman kazanmıştır. Şehir bu hadiseden sonra Baba İshak isyanına sahne olmuştur. Kösedağ Savaşı'ndan sonra Anadolu'yu etkisi altına alan Moğol istilasından nasibini Amasya da almıştır. Bu dönemde Amasya, Moğol valileri tarafından idare edilmiştir. Son zamanlarda II. Gıyaseddin Mesud'un varisi tarafından yönetilse de bu hâkimiyet kısa sürmüş daha sonra Eretna Devleti'nin hâkimiyetine girmiştir. Eretna Devleti ve Kadı Burhaneddin arasındaki siyasi çekişmelere sahne olan şehri Yıldırım Bayezid'in desteğini alan Eretnalılar bir müddet daha ellerinde tutmuşlardır. 1398'li yıllarda ise Osmanlı ve Kadı Burhaneddin çekişmesine sahne olan şehre Osmanlı, hâkimiyetini kabul ettirmiştir. Gerek coğrafi konumu gerekse şehirde hüküm süren devletlerin siyasi, kültürel ve mimari faaliyetleriyle burası daha da gelişmiştir.
Özet (Çeviri)
As it is known, Amasya, which is located in the inner parts of the Black Sea region and has the appearance of a natural castle with the mountainous formations around it, is a very old civilization city and has been under the domination of many states throughout history. It is estimated that the known history of the city goes back to the period of the Hittite State, the first owners of Anatolia. In the historical process, it has been observed that the Pontus kingdom, the Roman State, the Muslim Arabs and Byzantium owned this fortified city. It is not known exactly when the city was captured by the Turks. However, at the beginning of the 11th century, it was dominated by the Danişmentli Principality. Later, Turkey Seljuk Empire ruler II. Kılıç Arslan ruled Amasya between 1115-1192. The city was called“Dârü'l-izz”in this period. II. Towards the end of Kılıç Arslan's reign, Nizâmeddin Argunşah had the share of the sharing between his heirs. Later, Rükneddin Süleyman won the struggle between Argunşah and his brother Rükneddin Süleyman, Tokat Bey, for regional domination. After this event, the city witnessed the revolt of Baba İshak. After the Kösedağ war, Amasya was affected by the Mongol invasion that affected Anatolia. During this period, Amasya was governed by Mongolian governors. Recently II. Although it was ruled by the heir of Gıyaseddin Mesud, this domination lasted for a short time and then came under the rule of the Eretna State. The people of Eretna, who received the support of Yıldırım Bayezid, held the city, which was the scene of political conflicts between the Eretna State and Kadı Burhaneddin, for a while. In the 1398s, the city, which witnessed the conflict between the Ottomans and Kadi Burhaneddin, recognized the Ottoman sovereignty. The city has developed further with its geographical location and the political, cultural and architectural activities of the states ruling in the city.
Benzer Tezler
- Amasya ve çevresinin morfotektonik evrimi
The morphotectonic evolution of Amasya and surroundings
MEHMET KORHAN ERTURAÇ
Doktora
Türkçe
2009
Jeoloji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiYer Sistem Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OKAN TÜYSÜZ
- Amasya Ovası ve yakın çevresinin fiziki coğrafyası
The Geography of physical survey in Amasya plain and its environment
HALİL İBRAHİM ZEYBEK
- Zile (Tokat) batısında uzunköy çevresinin jeolojisi ve tektonik özellikleri
Tectonic features and geology of Uzunköy and its surroundings west of Zile (Tokat)
AYHAN ÜSTÜNTAŞ
Doktora
Türkçe
1997
Jeoloji MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT İNCEÖZ
- The transformation of the built environment in Amasya from the late Ottoman Empire to the early Turkish Cepublic
Amasya'da yapılı çevrenin geç Osmanlı Döneminden erken Cumhuriyet Dönemine dönüşümü
DUYGU KALKAN AÇIKKAPI
Doktora
İngilizce
2019
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TOMRİS ELVAN ALTAN