Kültürel peyzaj ve yöresel mimarinin bütüncül analizi: Kandovan, İran örneği
Evaluation of cultural landscapes and vernacular architecture: the case of Kandovan, Iran
- Tez No: 736169
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NİLÜFER KART AKTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Kültürel Peyzaj, Yörese, Cultural Landscape, Vernacular Architecture, Sustainability, Kandovan, Iran
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Günümüz mimarisinin, içinde bulunduğumuz yüzyılın değişimleri nedeniyle geçmişe ait izleri, kökleri olmamakla birlikte, yerli kültürle etkileşime girememiş ve ondan uzaklaşmıştır. Kültürel peyzaj, kültürden etkilenen ve zamanla insan ve doğa arasındaki etkileşimden kaynaklanan bir peyzajdır. Bunda kültür fail, doğa ise aracılık rolüne sahiptir ve kültürel bakış açısı her ikisinin de ürünüdür. İran kabilelerinin kültürel peyzajı çok çeşitlidir; Bu nedenle coğrafi açıdan benzer yerlerde derin ve bazen çeşitli farklılıklar görülmektedir. Unutulmamalıdır ki, son yıllarda kültürel peyzaj unsurlarına yeterince dikkat edilmemesi, bazı yerli özelliklerin kaybolmasına ve kültürel peyzajın tahribine yol açmıştır. Bu faktörlerin belirlenmesi, bu zengin mirasın yaşamını sürdürmesine ve bu peyzajların yeniden canlandırılmasına yardımcı olacaktır. Köyler, etnik grupların ve yöresel bilginin çevresel değerlerinin ve kültürünün korunmasında önemli roller oynamaktadır. Geçen yüzyılın enerji krizi, birçok insan faaliyetini etkileyen çevre sorunlarından biri olmuştur. Yüksek enerji tüketiminde etkili faktörlerden biri olan mimari tasarım, zorlu bir mücadele ile karşı karşıyadır. Dolayısıyla çevre koruma konusu, nesillerin ihtiyacı enerjinin geleceği ve kullanımı, mimari de dahil olmak üzere çeşitli bilimlerde sürdürülebilirlik adı verilen yeni bir kavramı ortaya çıkarmıştır. Ülkemizde sürdürülebilir mimari son zamanlarda gündeme gelen ve üzerinde düşünülen konulardan biridir. Sürdürülebilir mimari ilkeleri, birçok yöresel bina ve konutta nispeten gözlemlenir. Yöresel mimari, güzellik konularına ve çevrenin korunmasına dikkat etmenin yanı sıra, iklimin ihtiyaçlarını da karşılaması gereken benzersiz özelliklere sahiptir. İran köyleri uzun zamandan beri doğal faktörlerin yardımıyla özel mekanlarda kurulmuş ve doğal ortamın beden ve yatağı arasındaki etkileşim bu yerleşimlerin organik ve müstakil yapılaşmalarına yol açmıştır. İran köy mimarisi, özel bir vizyon ve kültürden esinlenmiştir. Benzersiz kaya mimarisi, insan ve doğa arasında bir çatışma ortamı yaratan doğal kayaların kullanılması, sıradan mimariden çok daha önemlidir. Kandovan Kayalık Köyü, Osko'nun 22 km güneydoğusunda ve Tebriz'den 62 km uzaklıktadır. Kandovan Kaya Köyü, yüzyıllar geçmesine rağmen dünyadaki birkaç yaşayan kaya köyünden biridir. İnsanların doğal yaşamı orada devam etmektedir. Bu çalışmanın amacı, farklı medeniyetlere ev sahipliği yapmış, kültürel peyzaj özelliklerine ve özgün yöresel mimari ögelere sahip olan Kandovan'ın tarihi dokusunun yerel mimari ve özgün peyzaj özellikleriyle bir bütün olarak ele alınarak bu alanların korunması ve yaşatılmasına yönelik öneriler geliştirmektir. Bu çalışmada betimsel-analitik yöntem ve saha çalışmaları kullanılarak Kandovan kaya mimarisinin oluşumunda etkili olan faktörler araştırılmıştır. Tüm analizler SPSS 25.0 istatistik yazılımı ile yapılmış ve veriler Chi-square ve t-test testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinden elde edilen sonuçlar, güvenliğin kaya mimarisini şekillendiren en önemli faktör olduğunu göstermektedir. Coğrafi faktörlerin kaya mimarisini şekillendiren en önemli unsurlar olduğu sonucuna varılabilir. Kandovan'da kaya evlerde enerji tüketimi azdır çünkü evler yazın serin ve kışın sıcak olmaktadır, bu da yöresel mimarinin enerji tüketimini azaltmak konusunda önemli olduğunu göstermektedir. Ama kaya evlerin doğru düzgün korunmaması nedeniyle kayalar zamanla yalıtım özelliklerini kısmen kayb etmiş ve kışın yakıt yakmaya ihtiyaç artmıştır. Sonuç olarak, bu çalışmada Kandovanın kaya mimarisini ve peyzajını korunmak için önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Due to the changes of the current century, today's architecture has not been able to interact with the local culture and has moved away from it, although the traces of the past have no roots. A cultural landscape is a landscape influenced by culture and resulting from the interaction between man and nature over time. In this, culture plays the role of the agent, nature the mediator, and the cultural point of view is the product of both. The cultural landscape of the Iranian tribes is very diverse, so there are deep and sometimes diverse differences in geographically similar places. It should be noted that the lack of attention to cultural landscape elements in recent years has led to the loss of some native features and the destruction of the cultural landscape. Identifying these factors will help this rich heritage survive and revitalize these landscapes. Villages play an important role in preserving the environmental values and culture of ethnic groups and local knowledge. The energy crisis of the last century has been one of the environmental problems affecting many human activities. Architectural design, which is one of the effective factors in high energy consumption, faces a tough challenge. Therefore, the issue of environmental protection, the need of generations, the future and use of energy, has revealed a new concept called sustainability in various sciences, including architecture. Sustainable architecture in our country is one of the issues that have come to the fore and considered recently. Sustainable architectural principles are relatively observed in many local buildings and residences. The vernacular architecture has unique features that must meet the needs of the climate as well as paying attention to the issues of beauty and environmental protection. Iranian villages have been established in special places with the help of natural factors for a long time, and the interaction between the body and bed of the natural environment has led to the organic and detached structures of these settlements. Iranian village architecture is inspired by a particular vision and culture. Unique rock architecture is much more important than ordinary architecture, using natural rocks that create an atmosphere of conflict between man and nature. Kandovan Rocky Village is 22 km southeast of Osko and 62 km from Tabriz. Kandovan Rocky Village is one of the few living rock villages in the world after centuries. The natural life of people continues there. The aim of this study is to develop suggestions for the preservation and survival of Kandovan, which has hosted different civilizations, has cultural landscape features and unique local architectural elements, by considering the historical texture of Kandovan as a whole with local architecture and original landscape features. In this study, the factors affecting the formation of Kandovan rock architecture were investigated by using descriptive-analytical method and field studies. All analyzes were performed with SPSS 25.0 statistical software and data were analyzed using Chi-square and t-test tests. The results obtained from the analysis of the data show that safety is the most important factor shaping the rock architecture. It can be concluded that geographical factors are the most important factors shaping the rock architecture. The energy consumption in rock houses in Kandovan is low because the houses are cool in summer and warm in winter, which shows that local architecture is important in reducing energy consumption. However, due to the fact that the rock houses were not properly protected, the rocks lost their insulation properties over time and the need to burn fuel in winter increased. As a result, in this study, suggestions were made to protect the rock architecture and landscape of Kandovan.
Benzer Tezler
- Yöresel mimari ve kültürel peyzaj analizi: Antalya Elmalı örneği
Vernacular architecture and cultural landscape analysis: Antalya Elmalı example
HACER MUTLU DANACI
- Yöresel mimarinin ve kırsal dokunun korunması: Konya Emen mahallesi örneği
Preservation of rural landscape and vernacular architecture: The case of Emen neighbourhood, Konya
MERVE AYDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM NUMAN
- Anadolu avlularının özellik ve düzenleme ilkeleri üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma. 2 cilt.
A Comparative research on the features and planning principles of anatolian patios
ELMAS ERDOĞAN
Doktora
Türkçe
1996
Peyzaj MimarlığıAnkara ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. NUR SÖZEN
- Erzurum ve Tebriz kırsal peyzajlarında ekolojik mimarlık ve sürdürülebilir turizm yaklaşımlarının karşılaştırılması
Comparison of ecological architecture and sustainable tourism approaches in Erzurum and Tabriz rural landscapes
SANAZ DAVARDOUST
Doktora
Türkçe
2019
Peyzaj MimarlığıAtatürk ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARİS KARAHAN
- Bursa-Keles ilçesi Gelemiç kırsal yerleşmesi geleneksel mimari dokusunun incelenmesi ve koruma amaçlı değerlendirilmesi
Investigation of the traditional architecture of Bursa-Keles district Gelemic rural settlement and evaluation of protection purpose
FADİME YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TÜLAY ÇOBANCAOĞLU