Türk çini sanatında kullanılan ağaç motifleri ve sembolik anlamları ve kişisel uygulamalar
Symbolic meanings of tree motifs used in Turkish tile art and personal applications
- Tez No: 737054
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ ÇELİKER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Çini, Tasarım, Motif, Sembol, Ağaç, Tile, Design, Motif, Symbol
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
İnsanoğlunun yaşayış biçiminin şekillenmesini sağlayan en önemli unsur doğanın kendisi olmuştur. İlk çağlardan itibaren gerek korunma gerek beslenme için insanın doğadaki en yakın ve işlevsel aracı özellikle ağaçlardır. Bu durumun etkisi ve ağacın başlı başına ihtişamlı duruşu ile insan ve ağaç arasında ki bağ giderek daha fazla kuvvetlenmiştir. İnsanoğlu hayatının her alanında sürekli olarak karşılaştığı ve etkileşimde bulunduğu ağacı bu kuvvetli bağ sayesinde somut bir nesne olmaktan çıkartarak kutsaliyet atfetmiş günlük hayatına bir sembol olarak yer vermiştir. Öyle ki ağaç kimi zaman bir yaşam kaynağı kimi zamansa sonsuzluğun ve bereketin sembolü olmuştur. Tüm kültürlerde biçimsel olarak farklılıklar gösterse de, sembolik anlamları neredeyse ortaktır.“Kozmik Ağaç”,“Dünya Ağacı”,“Yakut Ağacı”,“Hayat Ağacı”,“Kutsal Ağaç”vb. birçok farklı isimler ile anılan hayat ağacı; bereket, doğurganlık, sağlık, uzun yaşam, sonsuzluk, mutlak gerçeklik, ölümsüzlük, kutsallık vb. sembolik anlamları ile ortak bir“iyi”düşüncesini/duygusunu temsil etmektedir. Türk kültüründe hayat ağacı Türk boylarına göre“Bay terek”ve“Baygaç- Bayağaç”gibi farklı isimlerle anılmış; doğumun, yaşamın ve ölümün sembolü olmuş önemli bir motiftir. Bu bağlamda hayat ağacı motifinin Türk çini sanatın da ki kullanımı ve sembolik anlam boyutunu gelecek nesillere ışık tutması ve toplu bir kaynak olması açısından ele alan“Türk Çini Sanatında Kullanılan Bitkisel Motifler ve Sembolik Anlamları”başlıklı bu tez çalışması üç bölümden oluşmaktadır. Kavramsal Temeller başlığı altında çalışmanın anahtar kelimelerini oluşturan motif ve sembol kavramları tanımlanarak, çini sanatının tarihçesi ve gelişimi hakkında bilgi verilmiştir. Tezin ikinci bölümünde; çini sanatında kullanılan bezeme teknikleri ve çini sanatında kullanılan bitkisel motifler tanıtılmıştır. Ağaç motiflerinin çini sanatındaki yeri, gelişimi ve sembolik anlamlarına bu bölümde yer almaktadır. Tezin üçüncü bölümünde farklı biçim ve sembolik anlamları ile hayat ağacı motiflerinden düzenlenen özgün çini tasarımları uygulamaları ve tanıtımlarına yer verilmiştir
Özet (Çeviri)
Nature itself has been the most important factor in shaping the way of life of human beings. Since the first ages, trees have been the closest and most functional tool of man in nature for both protection and nutrition. With the effect of this situation and the magnificent stance of the tree on its own, the bond between man and tree has been strengthened more and more. Thanks to this strong bond, man has removed the tree, which he constantly encounters and interacts with in all areas of his life, from being a concrete object, and has placed it as a symbol in his daily life, which has attributed holiness. So much so that the tree has sometimes been a source of life and sometimes a symbol of eternity and fertility. Although they differ in form in all cultures, their symbolic meanings are almost common.“Cosmic Tree”,“World Tree”,“Ruby Tree”,“Tree of Life”,“Sacred Tree”etc. the tree of life, known by many different names; abundance, fertility, health, long life, eternity, absolute truth, immortality, holiness, etc. It represents a common“good”thought/feeling with its symbolic meanings. In Turkish culture, the tree of life was called with different names such as“Mr. terek”and“Baygaç-Bayağaç”according to Turkish tribes; It is an important motif that has been the symbol of birth, life and death. In this context, this thesis study titled“Vegetable Motifs Used in Turkish Tile Art and Their Symbolic Meanings”, which deals with the use of the tree of life motif in Turkish tile art and its symbolic meaning in terms of shedding light on future generations and being a collective resource, consists of three parts. Under the title of Conceptual Foundations, the concepts of motifs and symbols, which are the keywords of the study, were defined and information was given about the history and development of tile art. In the second part of the thesis; Decoration techniques used in tile art and plant motifs used in tile art are introduced. The place, development and symbolic meanings of tree motifs in tile art are included in this section. In the third part of the thesis, the applications and presentations of original tile designs arranged from tree of life motifs with different forms and symbolic meanings are given.
Benzer Tezler
- Türk sanatında kullanılan Zümrüdüanka motifinin ahşap yüzeylerde yeni tasarımlarla uygulanması
Application of the Phoenix motif used in Turkish art on wooden surfaces with new designs
MERVE KAPILI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Ağaç İşleriSüleyman Demirel ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLKER ÖZTÜRK
- Türk mezar taşlarında bitki motifleri
Floral designs on Turkish grave stones
NAZLI GÜLGÜN ELİTEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiUygulamalı Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. BERİL ANILANMERT
- Anadolu coğrafyasında 'hayat ağacı' motifi, tasarım özellikleri ve özgün yorumlamalar
Tree of life motif', design features and unique interpretations in the geography of Anatolia
ZEHRA PALA YAVUZYİĞİT
- İstanbul anıtsal yapı gravürlerinin seramik yüzeye uygulanması
Applying the monumental building engravings in Istanbul onto the ceramic surface
SEMA KIRKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Güzel SanatlarSüleyman Demirel ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FİLİZ NURHAN ÖLMEZ
- Türk çini sanatında karanfil
Carnatıon in Turkish art of glazed tile
SERAP YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Güzel SanatlarSakarya ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Bölümü
YRD. DOÇ. DR. A. SACİT AÇIKGÖZOĞLU