Osmanlı Döneminde Firavun'un imanı meselesi,literatürü ve Kutbüddînzâde el-İznîkî'nin (Ö.885/1480) risalesi
The issue and the literature of the faith of the pharaoh in the Ottoman Period and Qutb al-Dīn Zāda's (D. 885/1480) treatise
- Tez No: 737854
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KADİR GÖMBEYAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 246
Özet
Kur'an, Hz. Musa'ya ve inananlara karşı büyük bir mücadele veren Firavun'un bir mucize olarak yarılan Kızıldeniz'i geçen Hz. Mûsa önderliğindeki İsrailoğullarının peşinden gittiğini ancak daha sonra kapanan suların altında kaldığını ve tam canını teslim edeceği sırada 'İsrailoğullarının inandığı Tanrı'ya inanıp Müslümanlardan olduğunu' ifade ettiğini haber verir. Ancak arkasından“Şimdi mi! Halbuki daha önce isyan etmiş ve bozgunculardan olmuştun.”(Yûnus 10/91) buyurulur. Bunun üzerine genel olarak İslam âlimleri Firavun'un son andaki bu imanının Allah tarafından geçerli kabul edilmediği kanaatine sahip olmuşlardır. Ancak felsefî tasavvufun öncü ismi Muhyiddin İbnü'l-Arabî (ö. 638/1240) konuya çok farklı bir yorum getirmiş ve Firavun'un“mümin”ve“mutahhar”bir şekilde öldüğünü söylemiştir. Onun birçok görüşü gibi bu görüşü de kendisinden sonra tartışmalara yol açmış, konuya dair müstakil eserler bile kaleme alınarak bir literatür oluşmuştur. İbnü'l-Arabî'nin çizgisini takip eden Ekberî âlimler onun Firavun konusundaki görüşlerine açıklama getirmek zorunda kalmışlar, bazısı olduğu gibi benimserken bazısı aslında öyle demek istemediğini ifade ederek birtakım yorumlar geliştirmişlerdir. Bazı âlimler ise bu ve benzeri görüşleri sebebiyle İbnü'l-Arabî'yi tekfir etmişlerdir. İbnü'l-Arabî'nin görüşü ve Firavun'un imanı meselesinin Osmanlı ulemasının da gündemini meşgul ettiği görülmektedir. Bu tartışmaların Osmanlı'da ne zaman başladığı tam olarak bilinmemekle beraber Fatih Sultan Mehmed döneminin önemli âlimlerinden Kutbüddinzâde el-İznîkî (ö. 885/1480) küçük hacimli bir risalesi ile Osmanlı döneminde Firavun'un imanı meselesine eğilen en erken isimlerden biri olmuştur. O, Ekberî geleneğe mensup olmasına rağmen Firavun'un mümin oluşunu kabul etmemekle birlikte İbnü'l-Arabî aleyhine de konuşmamakta, meselenin izahına dair geniş açıklamalar yapmaktan kaçınmaktadır. İşte bu tezde Kutbüddinzâde'nin meseleye dair risalesi özelinde Firavun'un imanı konusunda ileri sürülen görüşler ve bunların kimler tarafından benimsendiği, Osmanlı döneminde tartışmanın seyri ve tarafları ele alınmış, bir Osmanlı âlimi olarak Kutbüddinzâde'nin hayatı, ilmî kişiliği ve konuya dair görüşü ortaya konmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
The Qur'ān reports us that Pharaoh (Fir'awn), who had a great struggle against Moses and the believers and he went after the Israelites under the leadership of Moses who crossed the Red Sea as a miracle, but was then submerged under the closed waters and just when he was about to die, he stated that“he believed in the God that the Israelites believe in and he is one of the Muslims.”But then,“What! Now! When hitherto thou hast rebelled and been of the wrong doers?”Now! However, you had rebelled before and became one of the corrupters.“ (Yūnus 10/91) is addressed. Thereupon, Islamic scholars generally came to the conclusion that this belief of the Pharaoh at the last moment was not accepted by Allah as valid. However, Muḥy al-Dīn Ibn al-'Arabī (d. 638/1240), the pioneer of philosophical sufism, brought a very different interpretation to the subject and said that the Pharaoh died as ”mu'min“ and ”muṭaḥḥar". Like many of his views, this view also caused controversy after him, and a literature was formed by writing even independent works on the subject. Akbarī scholars who followed the line of Ibn al-'Arabī had to explain his views on the Pharaoh, some of them adopted it as it is, while some of them developed some interpretations by expressing that they did not mean it that way. Some scholars, on the other hand, declared Ibn al-'Arabī a kāfir because of these and similar views. It is seen that the opinion of Ibn al-'Arabī and the issue of the faith of the Pharaoh occupied the agenda of the Ottoman scholars as well. Although it is not known exactly when these discussions started in the Ottoman State, Qutb al-Dīn Zāda al-Izniqī (d. 885/1480), one of the important scholars of the period of Meḥmed II, was one of the earliest names to deal with the issue of the Pharaoh's faith in the Ottoman period with a small treatise. Although he is a member of the Akbarī tradition, he does not accept that the Pharaoh is a believer, however, he does not speak against Ibn al-'Arabī, and avoids making extensive explanations about the explanation of the issue. In this thesis, the views put forward about the faith of the Pharaoh and the course and sides of the debate in the Ottoman period, in particular in an Ottoman scholar Qutb al-Dīn Zāda al-Izniqī's treatise on the issue have been studied and, Qutb al-Dīn Zāda al-Izniqī's life, scientific personality and his view on the subject were tried to be revealed.
Benzer Tezler
- Türk romanında yönetim olgusunun temsili: Tarık Buğra romanları üzerinden bir değerlendirme
Representation of the management phenomenon in Turkish novel: An evaluation on Tarık Buğra romans
AHMET MELİH KARAUĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kamu YönetimiKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERCAN OKTAY
- Dinler arası tasvirin osmanlı resim sanatındaki peygamber öyküleri analizi ve öznel yansıması
The analysis of prophet stories and subjective reflections of the interfaith depiction on Ottoman art of painting
BARIŞ ÖBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarAfyon Kocatepe ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ŞEYDA ALGAÇ
- Tarık Buğra'nın matbu romanları üzerine bir inceleme
An investigation about the pressed novels of Tarık Buğra
JALE ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. İBRAHİM ŞAHİN
- Osmanlı döneminde Musul ve Şehrizor (Kuzey Irak) vilayetlerinin sosyal ve iktisadi durumu (1831-1914)
Başlık çevirisi yok
SİNAN MARUF