Geri Dön

Propiyonik asit çözeltilerinde kolemanit cevherinin çözünme kinetiği ve optimizasyonu

Dissolution kinetics of colemanite ore in propionic acid solutions and optimization

PDF İndir

  1. Tez No: 739738
  2. Yazar: MÜCAHİT UĞUR
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET MUHTAR KOCAKERİM, PROF. DR. AHMET YARTAŞI
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Kimya Mühendisliği, Chemical Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Çankırı Karatekin Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 214

Özet

Kolemanit, ticari olarak önemli bor minerallerinden biridir ve genellikle endüstride borik asit üretiminde kullanılır. Mevcut metotta borik asit, kolemanitin sülfürik asitle reaksiyonundan elde edilmekte ve sülfat iyonları kristalize borik aside safsızlık olarak geçmektedir. Bu çalışmada özellikle sülfürik asit kaynaklı kolemanitin propiyonik asit çözeltilerinde çözünmesinin kinetiği ve optimizasyonu incelenmiştir. Böylece propiyonik asitte çözmenin sülfürik aside bir alternatif olup olamayacağı belirlenmeye çalışılmıştır. Üç aşamalı bu çalışmanın ilk aşamasında propiyonik asit çözeltilerinde kolemanitin çözünme kinetiği incelenmiştir. Çözünme parametreleri olarak reaksiyon sıcaklığı (T) 293-333 K, katı/sıvı oranı (K/S) 20-80 g/L, propiyonik asit (CH3CH2COOH) konsantrasyonu (C) 4,05-8,1 M, karıştırma hızı (KH) 300-500 dev/dk ve partikül boyutu (D) 100-600 µm olarak seçilmiştir. Kolemanitin propiyonik asit çözeltilerinde çözünmesinde sıcaklığın artması çözünme hızını artırıcı, katı/sıvı oranının, asit konsantrasyonunun ve tane boyutunun artması ise çözünme hızını azaltıcı etki yapmıştır. Karıştırma hızının çözünme hızı üzerinde belirgin bir etkisi gözlenmemiştir. Kolemanit cevherinin propiyonik asit çözeltilerinde çözünme ve Ca+2 safsızlık kinetiği, homojen ve heterojen reaksiyon modelleri Statistica 10.0 paket programı kullanılarak deney sonuçlarının doğrusal regrasyon ile ilişkilendirilmiştir. Reaksiyon hızları 'sabit boyutlu taneler için kül film difüzyon kontrollü küre' modeline uyum gösterdiği tespit edilmiş ve parametrelerin etkileri dikkate alınarak prosesi temsil eden bir kinetik eşitlikler türetilmiştir. Proseste çözeltiye geçen B2O3 ve Ca+2 safsızlık kinetiğinin aktivasyon enerjileri (A.E.) sırasıyla 37,54 ve 36,56 ki/mol ve Arrhenius sabitleri (A) 8,06*105 ve 2,82*105 olarak belirlenmiştir. 1 - 3(1-X_(B_2 O_3 ))2/3 + 2(1-X_(B_2 O_3 )) = 8,06*105 (KS)-1,10. (C)-1,40 .(TB)-1,350. e (-37,54)/(R*T) *t 1 - 3(1-X_(〖Ca〗^(+2) ))2/3 + 2(1-X_(〖Ca〗^(+2) )) = 2,82*105 (KS)-1,573. (C)-0,185.(TB)-0,903. e (-36,56)/(R*T) *t İkinci aşamada, kolemanit cevherlerinin propiyonik asit varlığında çözünmesinin optimizasyonu, Topsis tabanlı Taguchi yöntemi ile incelenmiştir. Bu metotla çözelti içerindeki Ca+2 ve Mg+2 safsızlıklarının en az olduğu ve %B2O3 çözünmesini ise en yüksek olduğu optimum reaksiyon koşulları belirlenmiştir. Bu koşullar; asit konsantrasyonu %60, reaksiyon sıcaklığı 90°C, reaksiyon süresi 120 dk ve tane boyutu -90 µm olarak bulundu. Belirlenen optimum şartlarda ve doğrulama deneylerinde %100'e yakın B2O3 çözünmesi sağlanmıştır. Son aşamada ise ikinci aşamada belirlenen optimum çalışma koşullarında 6 deneyden oluşan seri (döngülü) deneyler yapılmıştır. Üretilen borik asit kristallerinin SEM, FTIR ve XRD analizleri yapılarak borik asit (H3BO3) olduğu kanıtlanmıştır. Elde edilen borik asitin safsızlık değerleri Eti Maden işletmeleri tarafından üretilen borik asitin safsızlık değerleriyle kıyaslanmış ve safsızlık oranının düşük oranda olduğu belirlenmiştir. Bu şekilde yüksek safsızlığa sahip borik asit üretimi için alternatif bir proses geliştirilmesi hedeflenmiştir.

Özet (Çeviri)

Colemanite is one of the commercially important boron minerals and is often used in industry for the production of boric acid. In the present method, boric acid is obtained from the reaction of colemanite with sulfuric acid and sulfate ions pass into crystallized boric acid as impurities. In this study, the kinetics and optimization of the dissolution of sulfuric acid-derived colemanite in propionic acid solutions were investigated. Thus, it was tried to determine whether dissolving in propionic acid could be an alternative to sulfuric acid. In the first phase of this three-stage study, propionic acid The dissolution kinetics of colemanite in solutions were investigated. As dissolution parameters, reaction temperature(T) 293-333 K, solid/liquid ratio (S/L) 20-80 g/L, propionic acid (CH3CH2COOH) concentration (C) 4.05-8.1 M, stirring speed 300-500 (KH) dev/dk and particle size (D) were chosen as 100-600 µm. In the dissolution of colemanite in propionic acid solutions, the increase in temperature increased the dissolution rate, while the increase in the solid/liquid ratio, acid concentration, and grain size decreased the dissolution rate. No significant effect of mixing speed on dissolution rate was observed. The dissolution and Ca+2 impurity kinetics of colemanite ore in propionic acid solutions, homogeneous and heterogeneous reaction models were correlated with linear regression of the experiment results using the Statistica 10.0 package program. It has been determined that the dissolution and impurity kinetic reaction rates comply with the 'ash film diffusion-controlled sphere for fixed-size grains' model, and kinetic equations representing the process are derived respectively, taking into account the effects of the parameters. The activation energies (A.E.) of the dissolution and Ca+2 impurity kinetics of the process were determined as 37.54 and 36.56 kj/mol, and the Arrhenius constants (A) were determined as 8,06*105 and 2,82*105 respectively. 1 - 3(1-X_(B_2 O_3 ))2/3 + 2(1-X_(B_2 O_3 )) = 8,06*105 (KS)-1.10. (C)-1.40.(TB)1.351. e (-37.54)/(R*T) *t 1 - 3(1-X_(〖Ca〗^(+2) ))2/3 + 2(1-X_(〖Ca〗^(+2) )) = 2,82*105 (KS)-1.573. (C)-0.185.(TB)-0.9033. e (-36.56)/(R*T) *t In the second step, the optimization of dissolution of colemanite ores in the presence of propionic acid was investigated by the Topsis-based Taguchi method. With this method, optimum reaction conditions were determined where the Ca+2 and Mg+2 impurities in the solution were the least and the %B2O3 dissolution was the highest. These conditions were found to be an acid concentration 60%, a reaction temperature 90°C, the reaction time 120 min and a particle size -90 µm. In the determined optimum conditions and verification, experiments are provided close to dissolution 100%B2O3. In the last stage, serial (cyclic) experiments consisting of 6 experiments were carried out under the optimum operating conditions determined in the second stage. SEM, FTIR and XRD analyzes of boric acid crystals produced were proven to be boric acid (H3BO3). It was compared with the impurity values of boric acid produced by Eti Maden enterprises and it was determined that the impurity rate was low. In this way, it is aimed to develop an alternative process for the production of boric acid with high impurity.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    252041

    Kolemanitten propionik asit varlığında borik asit üretim prosesinin geliştirilmesi

    Development of boric acid production process from colemanite ore in the presence of propionic acid

    BURCU KUŞKAY ÇELİKOYAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Kimya Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. A. NUSRET BULUTCU

  2. Tez No

    166688

    Kolemanitten propiyonik asit varlığında borik asit üretimi

    Boric acid production from colemanite by the use of propionic acid

    ÖZGE ERTEKİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2005

    Kimya Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. NUSRET BULUTCU

  3. Tez No

    522416

    Küçük moleküllü organik asitlerin sulu çözeltilerinden reaktif ekstraksiyonla ayrılmasının incelenmesi

    Investigation of the separation of small molecular organic acids from aqueous solutions via reactive extraction

    ERDEM HASRET

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Kimya Mühendisliğiİstanbul Üniversitesi

    Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ŞAH İSMAİL KIRBAŞLAR

    PROF. DR. HASAN USLU

  4. Tez No

    785715

    Propiyonik asit varlığında kalsiyum karbonat kristalizasyonunun incelenmesi

    Investigation of calcium carbonate crystalization in the presence of propionic acid

    GHASSAN AHMED HUSSEIN HUSSEIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Kimya MühendisliğiÇankırı Karatekin Üniversitesi

    Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHAMMED BORA AKIN

  5. Tez No

    129522

    Su-propiyonik asit-sikloheksanon üçlü sisteminin 293-298 ve303 Kelvin'deki çözünürlük dengeleri

    Solubility equilibria of the ternary system water-propionic acid-cyclohexanon at 293-298 and 303 Kelvin

    PELİN BAĞMAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2003

    Kimya Mühendisliğiİstanbul Üniversitesi

    Kimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. BEŞİR TATLI

Geri Dön