Standartlaştırılmış yağış evapotranspirasyon indeksinin (SPEI) farklı evapotranspirasyon metotlarıyla hesaplanması ve Türkiye ölçeğinde SPI ile karşılaştırmalı kuraklık analizi
Calculation of standardized precipitation evapotranspiration index (SPEI) by different evapotranspiration methods and nation-wide (Türkiye) comparative drought analysis with SPI
- Tez No: 742070
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ ÜNLÜKARA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Kuraklık, SPI, SPEI, FAO-56 Penman-Monteith, Hargreaves, Drought, SPI, SPEI, FAO-56 Penman-Monteith, Hargreaves
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyosistem Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 143
Özet
Bu tez çalışmasında; Türkiye'nin 81 il merkezi meteoroloji istasyonuna ait 1980-2019 yılları arası meteorolojik gözlem verileri kullanılarak; Standartlaştırılmış Yağış İndeksine (SPI), FAO-56 Penman-Monteith ve Hargreaves referans evapotranspirasyon metotlarıyla hesaplanan Standartlaştırılmış Yağış Evapotranspirasyon İndeksine (SPEIPM ve SPEIHG) göre 1, 6 ve 12 ay zaman ölçeğinde Modifiye Mann-Kendall testine göre kuraklık eğilimi ve Sen'in eğim metoduna göre eğim büyüklüğü analizleri hem zamansal hem de mekansal olarak yapılmıştır. 1, 6, ve 12 ay zaman ölçeğinde; SPI indeksi eğilim analizlerine göre özellikle Karadeniz Bölgesi, Doğu Anadolu'nun kuzey kesimleri, Marmara ve Ege Bölgesinde zaman ölçeği arttıkça kuraklığın anlamlı azalan yönde eğilim tavrı gösterdiği alanlar artmıştır. Bu duruma göre bu alanlarda nemli periyotların kurak periyotlardan daha fazla olduğu anlaşılmıştır. SPI'ya göre diğer bölgelerde ise kuraklığın anlamlı artan yönde eğilim tavrı gösterdiği alanlar bulunmuştur. SPEIPM ve SPEIHG indeksi eğilim analizlerine göre Ege bölgesi kıyı illeri, Orta Karadeniz ve Batı Marmara Bölgesinde kuraklığın azalan yönde eğilim gösterdiği alanlar bulunmuştur. SPEIPM ve SPEIHG indeksine göre İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinin çoğunluğunda kuraklık anlamlı artan yönde bir eğilim göstermiştir. 1 ay zaman ölçeği ile kıyaslandığında 6 ve 12 ay zaman ölçeğinde, SPEIPM ve SPEIHG'de artan yönde kuraklık eğilimlerinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak en fazla kurak periyot SPEIHG zaman serilerinde ikinci olarak da SPEIPM zaman serilerinde bulunmuştur.
Özet (Çeviri)
In this thesis study, meteorological observation data, covering the period 1980-2019, supplied from 81 provincial meteorological stations of Türkiye, were used as the primary materials. Standardized Precipitation Index (SPI) and Standardized Precipitation Evapotranspiration Index values were calculated with the aid of FAO-56 Penman-Monteith and Hargreaves reference evapotranspiration methods (SPEIPM and SPEIHG) for 1, 6 and 12-month. Then, temporal, and spatial trend analyses were conducted by Modified Mann-Kendall method and drought slope magnitude analyses by Sen's Slope Estimator. On a 1, 6 and 12-month time scale; according to the SPI index trend analysis, as the time scale increased especially in the Black Sea Region, the northern parts of Eastern Anatolia, the Marmara and Aegean Regions, the areas where the drought showed a significant downward trend increased. Such findings revealed that the humid periods were more prevailing than the dry periods in these areas. According to SPI, a significant upward trend of drought was seen in the other regions. According to the trend analysis of SPEIPM and SPEIHG index, downward trend of drought was encountered in the coastal provinces of the Aegean region, the Central Black Sea, and the West Marmara Region. According to the SPEIPM and SPEIHG index, a significant upward trend of drought was observed in the majority of Central Anatolia, Eastern Anatolia, and Southeastern Anatolia Regions. As compared to the 1-month time scale, in terms of SPEIPM and SPEIHG, upward drought trends were more prevailing on the 6 and 12-month time scales. Consequently, the driest period was found in SPEIHG time series and secondly in SPEIPM time series.
Benzer Tezler
- Uzaktan algılama verileri kullanılarak kuraklık olaylarının alansal, zamansal ve frekans analizleri: Ege bölgesi örneği
Spatio-temporal and frequency analysis of drought events via remote sensing data: Case study of Aegean region
SEMRA KOCAASLAN KARAMZADEH
Doktora
Türkçe
2022
Bilim ve Teknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Uygulamaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEBİYE MUSAOĞLU
- A new agro-meteorological drought index based on remote sensing
Uzaktan algılama temelli yeni bir agro-meteorolojik kuraklık indeksi
EYYUP ENSAR BAŞAKIN
Doktora
İngilizce
2024
İnşaat Mühendisliğiİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET CÜNEYD DEMİREL
- Türkiye'de kuraklığın Standartlaştırılmış Yağış Evapotranspirasyon İndisi (SPEI) ile analizi
Analysis drought in Turkey with Standardized Precipitation Evapotranspiration Index (SPEI)
AYŞEGÜL KILIÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
CoğrafyaÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN TATLI
- Yeşilırmak Havzası'ndaki kuraklık trendlerinin istatistiksel yaklaşımlar ile analizi
Analysis of drought trend in the Yeşilırmak Basin with statistical approaches
MEVA NUR ÖLLÜKÇÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
İnşaat MühendisliğiErzincan Binali Yıldırım Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OKAN MERT KATİPOĞLU
- Forecasting palmer drought severity index using hybrid wavelet-heuristic models
Hibrit dalgacık-heuristik modelleri kullanarak palmer kuraklık şiddet endeksini tahmini
AKBAR JALILZADNEZAMABAD
Yüksek Lisans
İngilizce
2019
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜSSELAM ALTUNKAYNAK