Senkron relüktans motorlarda kalıcı mıknatıs kullanarak performans arttırılması
Improving performance using permanent magnets in synchronous reluctance motors
- Tez No: 742973
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FADIL KUYUCUOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Elektrik ve Elektronik Mühendisliği, Electrical and Electronics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Elektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Elektrik Elektronik Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Elektrik motorları akıllı cihazlarımızdan nükleer santrallere kadar hayatın her alanında kendisine yer edinmiştir. Yüksek miktarda kullanımından dolayı teknolojik olarak gelişmiş olsalar da gelişmesi gereken ya da gelişebilecek farklı alanlar barındırmaktadır. Dünyada üretilen elektriğin %65'i elektrik motorlarında harcanmaktadır. Bu oran ülkemizde %70 seviyelerine çıkmaktadır. Elektrik üretimi kısmında ise %93'lük bir kısım elektrik makinalarından sağlanmaktadır. Küresel olarak bu kadar yüksek oranda tüketim ve üretim yapılan bir alanda yapılacak iyileştirmeler ekonomik ve çevresel olarak çok büyük etki yapacaktır. Hem teknolojinin ve ihtiyacın artması hem de elektrikli araçların çoğalması sonucu elektrik motorlarında harcanan enerji miktarı ciddi boyutlara ulaşacaktır. Günümüzde verimlilik ve uzun ömür her üründen beklediğimiz temel kriterlerden birisi haline gelmiştir. Bu durum elektrik motorları için de geçerlidir. Bu amaç için var olan motorlarda iyileştirme çalışmaları ve farklı kombinasyonları deneme çalışmaları sürmektedir. Bu çalışmalardan olan Mıknatıs Destekli Senkron Relüktans Motorlar (MDSynRM) son zamanlarda dikkat çekmektedir. MDSynRM temeli Senkron Relüktans Motorlardan (SynRM) ve Gömülü Mıknatıslı Senkron Motorlardan gelmektedir. SynRM rotorunda sargı bulundurmaması, akı bariyerleri sayesinde ağırlık avantajının olması, bakım ve maliyet konularında avantajlı olması ve gelişen sürücü teknolojileri ile geleneksel motorlarla kıyaslanabilir ve uygulamaya göre tercih edilir motor tipi olarak günümüzde kendisine yer edinmektedir. SynRM motorunun dezavantajlarından olan düşük güç faktörü ve düşük güç yoğunluğu sebebiyle küçük hacim ve yüksek performans gerektiren (örn. Elektrikli araçlar) ya da yüksek verim gerektiren konularında sabit mıknatıslı senkron motorları (PMSM) ilgili alanda lider yapmaktadır. SynRM motorların bu eksilerini gidermek için rotorunda bulunan akı bariyerlerine mıknatıs ekleyerek MDSynRM tipi motorlar elde edilebilmektedir. SynRM ve MDSynRM tipi motorlar standart çok fazlı elektrik motoru ile aynı stator yapısını kullanmaktadır. Bu motorların temel farkı rotor kısmında meydana gelmektedir. Temel mantığı statorda oluşan manyetik alanın en az direnç ile karışılacağı yolu takip etmesine dayanmaktadır. Günümüz motorlarında bunu sağlamak için hava aralığı kullanılmaktadır. Bu hava aralıkları belirli bir düzen ile oluşturulup statorda oluşan manyetik alanın rotor üzerinde tork oluşturmasını sağlar. Endüktans matrislerin çözümü uzun ve karmaşık olduğu için rotor yapısını belirli dönüşüm yöntemleri ile d ve q eksenleri olarak tanımlamak mümkündür. d ekseni en düşük manyetik direnç (Relüktans) olan yönü tanımlarken q ekseni en yüksek manyetik direnç olan yolu tanımlamaktadır. SynRM ya da MDSynRM tipi motorlar d ve q eksenleri endüktans oranına (Çıkıklık) göre çalışmaktadır. D ekseni endüktansı yüksek değerde iken q ekseni endüktansı küçük değerde olur. Bu oranın yüksek olması makinenin performansı açısından önemlidir. Oranı yüksek tutmak için akı bariyerleri farklı sayılarda, şekilde ve düzende tasarlanır. MDSynRM için rotorun q eksenine mıknatıslar eklenir. Bu sayede q ekseni endüktansı daha da küçük bir değere ulaşır. Bu düşüşün sonucu olarak q ekseni üzerinden geçen akı da azalacağı için d ekseni de bu durumdan etkilenir ve endüktansı bir miktar artar. Sonuç olarak daha yüksek çıkıklık oranı sayesinde performans üzerinde olumlu artış gerçekleşir. Bu tezde var olan bir senkron relüktans motor referans olarak alınmıştır. Referans motorun boyutlarında ve gücünde MDSynRM tasarlanmıştır. Öncelikle referans motor paket programlar üzerinde modellenmiş ve katalog bilgileri ile simülasyon sonuçlarının tutarlılığı gözlemlenmiştir. Ardından bu ölçülerde rotor tasarımı için çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Akı bariyeri sayısı, genişlikleri, kenar boşlukları gibi parametreler üzerinde en iyileme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu işlemler sırasında daha yüksek performans veren tasarımlar olmasına rağmen üretilebilirlik, maliyet ve malzeme temini konuları da dikkate alınmıştır. Rotorun temel geometrisi hazırlandıktan sonra bariyerlere bütün kombinasyonlarda ve farklı uzunluklarda mıknatıslar yerleştirilerek simülasyonlar gerçekleştirilmiştir. Rotor tasarımı sonrası stator üzerinde çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Burada da farklı oluk sayısı, diş genişliği, sargı tipi ve düzeni konusunda en iyileme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalar ile daha yüksek verim, daha yüksek güç faktörü ve daha düşük akım değeri ile çalışan, referans motor ile aynı güç değerinde olan motor tasarımı oluşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
Electric motors have found a place in every aspect of life, from our smart devices to nuclear power plants. Although they are technologically advanced due to their high use, they contain different areas that need to be developed or that can be developed. 65% of the electricity produced in the world is consumed in electric motors. This rate rises to 70% in our country. In the electricity generation part, 93% is provided from electrical machines. Improvements to be made in an area with such high consumption and production globally will have a huge impact both economically and environmentally. As a result of both the increase in technology and need and the proliferation of electric vehicles, the amount of energy consumed in electric motors will reach serious dimensions. Today, efficiency and longevity have become one of the basic criteria we expect from every product. This also applies to electric motors. For this purpose, improvement studies on existing engines and trial studies of different combinations are ongoing. Magnet Assisted Synchronous Reluctance Motors (MDSynRM), which is one of these studies, has attracted attention recently. The basis of MDSynRM comes from Synchronous Reluctance Motors (SynRM) and Embedded Magnet Synchronous Motors. SynRM rotor has no windings, has a weight advantage thanks to flux barriers, is advantageous in terms of maintenance and cost, and is comparable to conventional motors with developing drive technologies, and it has a place for itself as a preferred motor type according to the application. Due to the low power factor and low power density, which are the disadvantages of the SynRM motor, it makes permanent magnet synchronous motors (PMSM) the leader in the relevant field in areas that require small volume and high performance (eg electric vehicles) or high efficiency. In order to eliminate these disadvantages of SynRM motors, MDSynRM type motors can be obtained by adding magnets to the flux barriers in the rotor. SynRM and MDSynRM type motors use the same stator structure as a standard polyphase electric motor. The main difference of these motors occurs in the rotor part. Its basic logic is based on following the path where the magnetic field formed in the stator will be mixed with the least resistance. Air gap is used in today's engines to provide this. These air gaps are created in a certain order and allow the magnetic field formed in the stator to create torque on the rotor. Since the solution of inductance matrices is long and complex, it is possible to define the rotor structure as d and q axes with certain conversion methods. The d axis defines the direction with the lowest magnetic resistance (Reluctance), while the q axis defines the path with the highest magnetic resistance. SynRM or MDSynRM type motors work according to the d and q axes inductance ratio (Dislocation). The d-axis inductance is high, while the q-axis inductance is small. The high rate of this ratio is important for the performance of the machine. To keep the ratio high, flux barriers are designed in different numbers, shapes and layouts. For MDSynRM, magnets are added to the q-axis of the rotor. In this way, the q-axis inductance reaches an even smaller value. As the flux passing over the q axis will decrease as a result of this decrease, the d axis will also be affected by this situation and its inductance will increase a little. As a result, there is a positive increase in performance thanks to the higher dislocation rate. In this thesis, an existing synchronous reluctance motor is taken as reference. MDSynRM is designed with the dimensions and power of the reference engine. First of all, the reference engine was modeled on package programs and the consistency of the catalog information and simulation results was observed. Then, studies were carried out for rotor design in these dimensions. Optimization studies were carried out on parameters such as the number of flux barriers, their widths, and margins. Although there are designs that give higher performance during these processes, manufacturability, cost and material supply issues are also taken into consideration. After the basic geometry of the rotor was prepared, simulations were carried out by placing magnets in all combinations and different lengths on the barriers. After the rotor design, studies were carried out on the stator. Here, too, optimization studies were carried out on different number of grooves, tooth width, winding type and arrangement. With these studies, a motor design that works with higher efficiency, higher power factor and lower current value and has the same power value as the reference motor has been created.
Benzer Tezler
- A performance improvement study of a permanent-magnet assisted synchronous motor used in washers
Kalıcı mıknatıs destekli senkron relüktans motorlarda performans artırmaya yönelik bir çalışma
LJIRIDON DJELADINI
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LALE ERGENE
- Design and analysis of interior permanent magnet machines equipped with novel semi-overlapping windings for electric vehicle applications
Elektrikli araç uygulamaları için yeni yarı kesişen sargılarla donanımlı gömülü kalıcı mıknatıslı makinaların tasarımı ve analizi
TAYFUN GÜNDOĞDU
Doktora
İngilizce
2021
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜVEN KÖMÜRGÖZ KIRIŞ
- IE4 verim sınıfı senkron relüktans motor tasarımı
Design of IE4 efficiency level synchronous reluctance machine
NEZİH GÖKHAN ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektrik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LALE ERGENE
- Design of permanent magnet-assisted synchronous reluctance motor for air-conditioning applications
Klima uygulamaları için kalıcı mıknatıs destekli senkron relüktans motorunun tasarımı
MOHAMMED JABAL MOHAMMED
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Okan ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
Prof. Dr. RAMAZAN NEJAT TUNCAY
- Elektrikli taşıt uygulamaları için dahili mıknatıslı senkron motorlarda model öngörülü tork kontrol stratejileri
Model predictive torque control strategies in interior permanent magnet synchronous motor for electric vehicle applications
UĞUR UFUK KÖRPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiKarabük ÜniversitesiElektrik-Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA GÖKDAĞ
DR. ÖĞR. ÜYESİ MİKAİL KOÇ