Türkiye'de yerel özerkliğin yükselişi ve düşüşü: Gültepe örneği (1973-1980)
The rise and fall of local autonomy in Turkey: The case of Gültepe (1973-1980)
- Tez No: 746797
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SONAY BAYRAMOĞLU ÖZUĞURLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Siyasal Bilimler, Public Administration, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Gültepe Belediyesi, toplumcu belediyecilik, yerel özerklik, gecekondu, Aydın Erten, Gültepe Municipality, municipal socialism, local autonomy, slums, Aydın Erten
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Siyaset Bilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 446
Özet
1950'lerin başında iç ve dış göçler sonucunda İzmir merkezinin çok yakınında bir gecekondu yerleşimi olarak oluşan ve 1956 yılında bir köy olarak örgütlenen Gültepe'de, 1963 yılında belediye kurulmuştur. 1964'te TİP'in desteklediği bağımsız adayın belediye başkanı seçilmesiyle Gültepe ilk kez Türkiye siyasal gündemine girmiştir. 1968-1973 arasında AP'li belediye başkanınca yönetilen Gültepe Belediyesi, 1973-1980 tarihleri arasında CHP'li Aydın Erten'in başkanlığında toplumcu belediyecilik anlayışının önemli örneklerinden biri hâline gelmiştir. 1980 yılının Ocak ve Şubat ayları boyunca süren TARİŞ Eylemleri sırasında Gültepe Belediyesi ve sakinleri, TARİŞ işçilerinin direnişine destek vermişlerdir. Bunun sonucunda 8–16 Şubat 1980 günlerinde Gültepe, merkezi yönetimin otoritesinin zayıfladığı bir yere dönüşmüştür. Gültepe Belediyesi 12 Eylül Darbesi sonrasında büyük kentlerin yakınındaki belediyelerin kapatılmasına ilişkin kararla tüzel kişiliğine son verilen belediyelerden biri olmuştur. Gültepe, 1980 öncesinde kent hayatında önemli ekonomik, toplumsal ve siyasal konuma sahip olmuş olsa da 1980'den sonra bu konumunu yitirmiştir. Bu çalışmanın amacı, bugün çoğu İzmirlinin dahi önemi hakkında fikir sahibi olmadığı ancak Türkiye siyasal tarihinin önemli olaylarından biri olan Gültepe Direnişi'ni, onu mümkün kılan Gültepe Belediyesinin faaliyetlerini ve Gültepe'nin sakinlerinin belediyeyle olan ilişkilerini analiz etmektir. Çalışma boyunca odaklanılan sorun, 1950 yılı sonrasında göçlerle oluşmaya başlamış yeni bir işçi semti ve bir gecekondu yerleşimi olan Gültepe'de nasıl bir yerel özerklik deneyiminin yaşandığını anlamaktır. 1970'lerin siyasal ortamında toplumcu belediyecilik uygulamalarının ve sosyalist siyasetlerin yerel hizmetlerin üretimine katılmasının sonucu olarak Gültepe, özgün bir yerel özerklik deneyiminin mekânı olmuştur. Tezde, toplumcu belediyecilik politikası ve uygulamalarının Gültepe örneğini anlamada katkı sağlamasına karşın, Gültepe deneyiminin bir bütün halinde bu siyasal programının çerçevesine sığmadığı savunulmaktadır. Çünkü toplumcu belediyeciliğin sınıf merkezli bakış açısının aksine Gültepe, tekil bir siyasal yapıdan değil, kendi içinde çelişen ya da yan yana gelebilen farklı yerel kimliklerden oluşmaktadır. Bu nedenle de vaka analizi yaklaşımının izlendiği çalışmada, yerel topluluğun kendi ortak yaşamını yaratması anlamında kullanılacak olan yerel özerklik kavramı üzerinden hareket edilmiş ve Gültepe'de yerel özerkliğin inşası sürecinin araştırılmasına odaklanılmıştır. Yapılan görüşmelerin, incelenen yazılı ve görsel kaynakların sağladığı verilerin analizi sonucunda edinilen ana bulguların ilki, Gültepe'nin yerel özerkliğinin; daha çok törensel edimler, kamusal mekânlar ve semboller üzerinden inşa edilmiş olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra yerel özerkliğin dışa karşı kuruluşunda, merkezi yönetimle yaşanan çatışmanın belirleyici olduğu saptanmıştır. Bu çatışma, kahramanlık miti bağlamında kurgulanmıştır; Başkan Erten özelinde yerel kahraman imgesinin Gültepe yerel kimliğinin oluşumunda büyük etkisi olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
Due to the internal and external migrations in the early 1950s, Gültepe that was formed as a slum settlement very close to the center of Izmir and was organized as a village in 1956, the municipality was established in 1963. In 1964, when an independent candidate supported by TIP became mayor, Gültepe entered the Turkish political agenda for the first time. Between 1968 and 1973, Gültepe Municipality was governed by a mayor from AP, and between 1973 and 1980, it became one of the important examples of municipal socialism mentality under the mayoralty of Aydın Erten from CHP. Gültepe Municipality and residents of Gültepe supported the TARİŞ movement and the resistance of the TARİŞ workers in january and february of 1980. As a result, on February 8-16, 1980, Gültepe turned into a place where the authority of the central government was weakened. Gültepe Municipality has become one of the municipalities that has ceased to be a legal entity after the Coup of September 12 with the decision to close the municipalities near the big cities. Although Gültepe had an important economic, social and political position in urban life before 1980, it lost this position after 1980. The aim of this study is to analyze the lesser known Gültepe Resistance, which is one of the important events in the political history of Turkey, the activities of the Gültepe Municipality that set ground for that process, and the relations of the residents of Gültepe with the municipality. The problem focused on throughout the study is to understand what kind of local autonomy experience there was in Gültepe where was a new district of workers and a slum settlement that began to be formed by migrations after 1950. As a result of the municipal socialism practices and the participation of socialist organizations in the production of local services in the political environment of the 1970s, Gültepe has become a place of an original local autonomy experience. In the thesis, it is argued that although the municipal socialism policy and practices contribute to understanding the example of Gültepe, the experience of Gültepe as a whole does not fit into the framework of this political program. Because, contrary to the class-centered point of view of municipal socialism, Gültepe is not composed of a singular political structure, but of different local identities that may contradict or side with each other. Therefore, in the study where the case analysis approach is followed, the concept of local autonomy used in the sense that the local community creates its own public life was acted upon and the research of the process of construction local autonomy in Gültepe was focused on. The first of the main findings obtained as a result of the interviews and the analysis of the data provided by the written and visual sources shows that the local autonomy of Gültepe was built mainly on ceremonial acts, public spaces and symbols. In addition, it has been determined that the conflict with the central government was decisive in the establishment of local autonomy against the outside. This conflict was created in the context of the heroic myth; it was seen that the image of a local hero, especially mayor Erten, had a great influence on the formation of the local identity of Gültepe.
Benzer Tezler
- Interregional Relations: Perspectives on the Summit of South American-Arab Countries 'New' patterns of engagement
Bölgelerarasi ilişkiler: Güney Amerika - Arap Ülkeleri zirvesindeki 'Yeni' angajman yapısı perspektifleri
MARSHA MARİE HALL
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Uluslararası İlişkilerOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELİHA BENLİ ALTUNIŞIK
DOÇ. DR. DERYA GÖÇER AKDER
- Karabük ve Safranbolu havzasının karst jeomorfolojisi
Karst geomorphology of karabük and Safranbolu basin
YUNUS EMRE TAN
- Türkiye'de yerel yönetimlerde yerel özerklik ve idari vesayet
Local autonomy and administrative tutelage on local government in Turkey
FİRDEVS KOÇ
Doktora
Türkçe
2015
Kamu Yönetimiİnönü ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULKADİR BAHARÇİÇEK
- Türkiye'de yerel yönetimlerde özerklik ve idari vesayet
Autonomy in local government and administrative tutelage in Turkey
UFUK AKIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
HukukOndokuz Mayıs ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YAKUP GÖNEN
- Türkiye'de merkez yönetim-yerel yönetim ilişkileri çerçevesinde mali tevzin
Başlık çevirisi yok
MEHMET ALİ SÖZKESER
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Kamu YönetimiGazi ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEMAL GÖRMEZ