Patara Tepecik yerleşimi gynaikonitis pişmiş toprak figürinleri
Terracotta figurines found in the gynaeconitis at Patara Tepecik Settlement
- Tez No: 748800
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ FEYZULLAH ŞAHİN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Patara, Tepecik, Gynaikonitis, Pişmiş Toprak Figürin, Terrakotta, Patara, Tepecik, Gynaeconitis, Terracotta, Terracotta Figurine
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İzmir Demokrasi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
“Patara Tepecik Yerleşimi Gynaikonitis Pişmiş Toprak Figürinleri”adlı tez çalışması Patara Antik Kenti Tepecik Yerleşimi 2017 yılında gerçekleştirilen kazı çalışmalarında ele geçmiş olan 15 pişmiş toprak figürini kapsamaktadır. Figürinler; kent merkezinin kuzeyinde, antik limanın doğusunda yer alan ve yaklaşık iki yüzyıl garnizon olarak kullanılan Tepecik üst düzlüğündeki savunma duvarlarıyla çevrelenmiş yerleşim kompleksi içerisinde bulunmuşlardır. Figürinlerin ele geçtiği İ-19 plankaresindeki mekân gynaikonitis olarak tanımlanmıştır. Gynaikonitis temel anlamda kadın odası olarak bilinmesine rağmen kadının çocukları ve varsa köleleri ile birlikte yaşadığı, günlük aktivitelerini sürdürdüğü, kadınlık görevi olarak bilinen eğirme ve dokuma işlerini yaptığı, çocuklarının ihtiyaçlarını giderdiği alanlar bütünüdür. Kazı çalışmaları sonucu odanın zemininde ortaya çıkarılan in-situ kontekst tabakasında çok sayıda seramik kap, dokuma tezgâhı ağırlığı, ağırşak, sikke ve metal buluntu ile bir arada ele geçen figürinler bu sayede net tarihlendirilebilmiştir. Tez kapsamında çalışılan figürinlerin özel bir konut içerisinde gynaikonitis kontekstinde bulunmuş olması yerleşim yerinin tarihi ve kullanım dönemi için önemli bir buluntu grubunu oluşturmakla beraber benzer figürinlerin tarihlendirilmesi için de kaynak olma niteliğine sahiptir. Bu figürinler ait olduğu kentte dönemin konut yaşamını anlamamıza ve garnizon yapısında yer alan gynaikonitis ile birey olarak kadının ait olduğu dönemdeki sosyal-kültürel kimliğini anlamamıza yardımcı olmaktadır. Tepecik Yerleşiminde açığa çıkarılan gynaikonitis konut dinamiklerini ve aile hayatının konut organizasyonuna yansımasını göstermesi bakımından önemli veriler sunar. Kadınlarla ilişkilendirilen dokuma tezgâhı ağırlıkları, seramikler, alabastron ve ayna gibi birçok eser ile bir arada bulunan söz konusu pişmiş toprak figürinlerin tamamının kadın tasvirleri olduğu görülür. Gynaikonitiste temsil edilen bu figürinler ev kültünün bir parçasıdır. Ev kültü ise temelde aileyi kapsamaktadır. Bu figürinler kadın, aile, evlilik, doğurganlık ve bereket gibi birçok sembolik anlam ile özdeşleştirilmiştir. Gynaikonitiste bulunan kadın figürinleri oda içindeki duvara asılarak veya nişlere yerleştirilerek kullanım görmüştür. Tepecik gynaikonitisi figürinleri içinde stilistik olarak en erken tarihli örnek MÖ 4. yüzyılın ikinci/üçüncü çeyreğine, en geç tarihli örnek MÖ 4. yüzyılın son çeyreğine yerleştirilmiştir (Geç Klasik Dönem-Erken Hellenistik Dönem). Stilistik değerlendirmeler ve kontekst buluntular aracılığıyla figürinler MÖ 4. yüzyılın ikinci/üçüncü çeyreği ile MÖ 306/305 yılları arasına tarihlendirilmişlerdir. MÖ ca. 306/305 yıllarında meydana gelen bir yıkım tabakası ile en geç bu yıllarda figürinlerin kullanımları son bulmuştur. Çalışmada ilk olarak Patara Antik Kenti ve Tepecik Yerleşimi hakkında bilgi verilmiştir. Gynaikonitis olarak tanımlanan odaların kaynakları ve konut mimarisi içindeki yeri hakkında araştırmalara yer verilmiştir. Klasik Dönem konut mimarisi hakkında yapılan çalışmalar içinde gynaikonitis örnekleri ve Tepecik Yerleşiminde açığa çıkarılan gynaikonitis arasındaki benzerlikler ve farklılıklar aktarılmıştır. Antik Dönem'de pişmiş toprak figürinlerin kullanımlarından bahsedilmiştir. Pişmiş toprak figürinlerin tarihsel bağlamda incelenmesi için önemli bir kriter olan üretim teknikleri anlatılmıştır. Çalışma konusunu oluşturan Tepecik gynaikonitisinde bulunmuş olan figürinler iki ana gruba ayrılarak kendi içerisinde alt başlıkları oluşturulmuştur. Birinci grup kadın figürinleri, ikinci grup diğerlerinden oluşmaktadır. Kadın figürinlerini çıplak, giyimli ve kadın başları olarak birbirinden ayrılan 8 figürin temsil etmektedir. Diğerleri grubunu ise 7 kırık figürin parçası tamamlamaktadır. Oluşturulan alt başlıklar içerisinde figürinlerin kullanımı, kronolojik gelişimi, stil kritiği ve ikonografik değerlendirmesi yapılmıştır. Çalışmanın figürinler için oluşturulan katalog kısmında korunma durumu, detaylı tanım, benzer figürinler ve tarihlendirmeleri yer almaktadır. Son olarak antik dönemde kadının imajı, ev ve aile içindeki karakteri tanımlanmıştır. Çalışmada mekân kullanımında toplumsal cinsiyetin sınırları ve kadının faaliyet alanlarının konut organizasyonuna yansıması açıklanmıştır. Tepecik gynaikonitisinde bulunan pişmiş toprak figürinler aracılığıyla mekân ve kadının günlük hayatı hakkında ulaşılan sonuçlar belirtilmiştir.
Özet (Çeviri)
The thesis titled“Terracotta Figurines Found in The Gynaeconitis at Patara Tepecik Settlement”covers 15 terracotta figurines recovered during the excavations carried out in the Tepecik Settlement of the Ancient City of Patara in 2017. The figurines were found in the settlement complex surrounded by defensive walls on the upper plain of Tepecik, which is located north of the city center, east of the ancient harbor and used as a garrison for about two centuries. The space in the I-19 plan square where the figurines were found is defined as a gynaeconitis. Although the gynaeconitis is basically known as a woman's room, it is a set of spaces where a woman lived with her children and slaves, if any, carried out her daily activities, performed spinning and weaving works known as womanly duties, and met the needs of her children. The figurines, which were found together with numerous ceramic pottery, loom weights, spindle whorls, coins and metal finds in the in situ context layer unearthed on the floor of the room as a result of the excavations, could be clearly dated. The fact that the figurines studied within the scope of this thesis were found in a gynaeconitis context in a private dwelling constitutes an important find group for the history and period of use of the settlement, as well as being a source for the dating of similar figurines. These figurines help us to understand the residential life of the period in the city to which they belong and to understand the social-cultural identity of the woman as an individual with the gynaeconitis in the garrison structure. The gynaeconitis unearthed in Tepecik Settlement provides important data in terms of showing the dynamics of the dwelling and the reflection of family life on the organization of the dwelling. The terracotta figurines found together with many artifacts associated with women such as loom weights, ceramics, alabastron and mirror are all depictions of women. These figurines represented in the gynaeconitis are part of the house cult. The cult of the home basically includes the family. These figurines are identified with many symbolic meanings such as woman, family, marriage and fertility. The female figurines found in the gynaeconitis were hung on the wall or placed in niches inside the room. Among the Tepecik gynaeconitis figurines, stylistically the earliest dated example is placed in the second/third quarter of the 4th century BC and the latest dated example in the last quarter of the 4th century BC (Late Classical Period-Early Hellenistic Period). Based on stylistic evaluations and contextual finds, the figurines are dated between the second/third quarter of the 4th century BC and ca. 306/305 BC. The figurines are dated to ca. 306/305 BC, the use of the figurines ended at the latest in these years. Firstly, information about the Ancient City of Patara and Tepecik Settlement is given. Researches on the sources of the rooms defined as gynaeconitis and their place in residential architecture are given. The similarities and differences between the examples of the gynaeconitis and the gynaeconitis unearthed in Tepecik Settlement within the studies on Classical Period residential architecture are presented. The use of terracotta figurines in the ancient period is mentioned. Production techniques, which are an important criterion for analyzing terracotta figurines in a historical context, are explained. The figurines found in the Tepecik gynaeconitis, which constitute the subject of the study, were divided into two main groups and subheadings were formed within themselves. The first group consists of female figurines and the second group consists of others. The female figurines are represented by 8 figurines divided into nude, clothed and female heads. The others group is composed of 7 broken figurine fragments. The use, chronological development, stylistic criticism and iconographic evaluation of the figurines were made under the subheadings created. The catalog section of the study includes the preservation status, detailed description, similar figurines and their dating. Finally, the image of women in antiquity and their character in the home and family are defined. The limits of gender in the use of space and the reflection of women's fields of activity on the organization of housing are explained in the study. Through the terracotta figurines found in the Tepecik gynaeconitis, the conclusions about space and women's daily life are presented.
Benzer Tezler
- Patara kazılarından (1989-2001) ele geçen cam eserler
Başlık çevirisi yok
SELDA BAYBO
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
ArkeolojiAkdeniz ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAVVA İŞKAN IŞIK
- Patara Tepecik Nekropolü ve Bey Evi'nden ele geçen kırmızı astarlı seramikler: İ.Ö. 2 - İ.S. 4. yy.
Red slip ware from Tepecik Rural House and Necropolis in Patara: 2nd c. B. C.-4th c. A. D.
ÇİLEM UYGUN
- Patara Roma dönemi günlük kullanım seramikleri
Daily use ceramics of Patara in Roman period
BİLSEN ŞERİFE ÖZDEMİR
- Patara Tepecik Akropolü Bey Konağı siyah figür seramikleri
The black figure pottery from Dynastic Mansion on the Tepecik Acropolis at Patara
GÜLNAZ ACAR
- Patara antik kenti M53 anıt mezarı koruma ve sunum önerisi
Conversation and presentation proposal for M53 monumental tomb in patara ancient city
BERNA KATMER
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MimarlıkMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KORAY GÜLER