Niyazi Berkes'in din ve devlet ilişkisine dair görüşleri
Niyazi Berkes' vievs on the relationship between religion and state
- Tez No: 751543
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SELÇUK KIRTEPE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Bu araştırma, Niyazi Berkes'in görüşlerinden hareketle din ve devlet ilişkisinin Osmanlı'da hem toplumsal yapıya hem de çağdaşlaşma sürecine etkisini ortaya koymayı amaçlamıştır. Berkes, yaşadığı dönemin düşünce dünyasından etkilenerek ideoloji olarak Kemalizm'i benimsemiş; Kemalist devrimleri, halkın benimseyip çağdaşlaşması için sosyolojik çalışmalar yapmıştır. Din ve toplum ilişkisini incelemiş, dinlerin; toplumsal yapıda değişiklik yapamadığını hatta geleneksel değerleri dogmalaştırarak toplumsal değişmeye engel olduklarını söylemiştir. Laikliği,“kutsallaşmış geleneğin boyunduruğundan kurtulma”olarak tanımlamış, toplumsal yapıdan dini ve geleneksel değerlerin çıkarılıp yerine çağdaş değerlerin hâkim olma sürecini laiklik olarak değerlendirmiştir. Osmanlı'nın Klasik Dönemi'nde din ve devlet ilişkisini halifelik, şeriat ve ulema kurumları üzerinden incelemiş, Osmanlı'nın teokratik devlet olmadığını belirtmiştir. Osmanlı'da temel kurumun devlet olduğunu, dinin devlete meşruiyet sağlama rolü üstlendiğini söyleyerek Osmanlı'nın Klasik Dönemi'nde din ve devlet ilişkisinin laiklikle uyuştuğunu iddia etmiştir. Osmanlı'nın on sekizinci yüzyıldan sonra çağdaşlaşma faaliyetlerine başladığını, Tanzimat Dönemi'nden sonra çağdaşlaşmanın amacının Batılılaşmak olduğunu belirtmiştir. Muhafazakâr aydınların ve halkın, Batılılaşmaya karşı geleneksel değerlerini dinsel dogma kılığına soktuklarını iddia ederek Osmanlı'da dinselleşmenin çağdaşlaşma süreciyle ortaya çıktığını söylemiştir. Berkes'in iddiaları tarihçi ve sosyologların tespitleriyle karşılaştırılmıştır. Diğer araştırmacılar genel olarak, Osmanlı'da uygulamada dinin devlete meşruiyet sağladığından hareket ederek laikliğe dayanak sağlanamayacağını, Osmanlı'nın İslam devleti olarak kurulduğunu; Osmanlı'da aile, eğitim, ekonomi, hukuk ve yargı kurumlarının dine dayandığını belirtmişlerdir. Osmanlı'da dinselleşmenin çağdaşlaşmanın sonucu olmadığını; Berkes'in dinselleşmenin arttığını iddia ettiği dönemlerde dahi Osmanlı'da çağdaşlaşma ve sekülerleşme faaliyetlerinin devam ettiğini tespit etmişlerdir.
Özet (Çeviri)
Based on the views of Niyazi Berkes, this research aimed to reveal the effect of the relationship between religion and state on both the social structure and the modernization process in the Ottoman Empire. Berkes, influenced by the world of thought of the period in which he lived, adopted Kemalism as an ideology; He made sociological studies for the Kemalist revolutions to be adopted and modernized by the people. Examined the relationship between religion and society, religions; He said that he could not make changes in the social structure and even dogmatized traditional values and prevented social change. He defined secularism as“freeing from the yoke of the sanctified tradition”and evaluated the process of removing religious and traditional values from the social structure and replacing them by contemporary values as secularism. He examined the relationship between religion and state in the Classical Period of the Ottoman Empire through the institutions of caliphate, sharia and ulema, and stated that the Ottoman Empire was not a theocratic state. He claimed that the basic institution in the Ottoman Empire was the state, and religion played the role of providing legitimacy to the state, and claimed that the relationship between religion and state in the Classical Period of the Ottoman Empire was compatible with secularism. He stated that the Ottoman Empire started its modernization activities after the eighteenth century and that the aim of modernization after the Tanzimat Period was to become westernized. He claimed that religiousization in the Ottoman Empire emerged with the modernization process because conservative intellectuals and people disguised their traditional values against Westernization as religious dogma. Berkes' claims were compared with the findings of historians and sociologists. Other researchers, on the basis of the fact that religion provided legitimacy by the state in practice, could not provide a basis for secularism, and that the Ottoman Empire was established as an Islamic state; They stated that the family, education, economy, law and judicial institutions in the Ottoman Empire were based on religion. Religiousization in the Ottoman Empire was not the result of modernization; They found that modernization and secularization activities continued in the Ottoman Empire even during the periods when Berkes claimed that religiousization increased.
Benzer Tezler
- Mümtaz Turhan ve Niyazi Berkes'in Türk modernleşmesi görüşleri üzerine nitel bir araştırma
A qualitative study on the views of Mümtaz Turhan and Niyazi Berkes on Turkish modernisation
KONUR ALP DEMİR
Doktora
Türkçe
2024
SosyolojiAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL AKSOY
- Niyazi Berkes'e göre Kemalizm ve çağdaşlaşma
Kemalism and modernization according to Niyazi Berkes
HASAN DİNÇER
- Niyazi Berkes'te din ve laiklik
Religion and seculartiy at Niyazi Berkes
EMİRHAN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinAğrı İbrahim Çeçen ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA SAFA
- Niyazi Berkes'in akademik ve politik düşünü
Başlık çevirisi yok
RANA ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Siyasal BilimlerYıldız Teknik ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF.DR. TANER TİMUR
- 'Türkiye'de Çağdaşlaşma' yazarı ve problemleri
The author and problems of 'The Development of Secularism in Turkey'
BETÜL SEZGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
FelsefeMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL KARA