Yerel karakılçık makarnalık buğday (Triticum turgidum Subsp. durum (Desf.) Husn.) genotiplerinin bazı morfolojik, verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi
Determination of some morphological, yield and quality characteristics of Landrace karakilçik (Triticum turgidum Subsp. durum (Desf.) Husn.) wheat genotypes
- Tez No: 752736
- Danışmanlar: PROF. DR. MELEHAT AVCI BİRSİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 293
Özet
Bu çalışmada; Türkiye Tohum Gen Bankası (TTGB) koleksiyonunda bulunan, 12 ilden toplanmış 60 adet yerel karakılçık buğdayvaz popülasyonlarından seçilen tek başakların 29 adet UPOV kriterlerine göre morfolojik ayrıca fenolojik ve agronomik özelliklerine bakılmıştır. Bu morfolojik özelliklere göre seçilen hatlarda agronomik özellikler ile fenolojik gözlemler alınmıştır. Ayrıca kalite özellikleri, mineral madde içeriği ve antioksidan kapasitesi bakımından özellikleri de araştırılmıştır. Çalışma sonucunda gözlemleri alınan genotipler incelenen özellikler bakımından geniş varyasyonlar göstermişlerdir. Genotiplerin çıkış süresi 54.7-76.9 gün, kardeşlenme süreleri 123.5-133.5 gün, sapa kalkma süreleri 138.1-153.7 gün ve başaklanma süreleri 204.2-239.5 gün arasında değişiklik göstermiştir. Agronomik özelliklerden bitki boyu 56.5-125.8 cm, başak uzunluğu 4.0-11.6 cm, başakta başakçık sayısı 14.7-26.9 adet, hasat indeksi % 5.1-45.9, fertil başakçık sayısı 13.3-25.7 adet, başakta tane sayısı 18.3-61.7 adet ve biyolojik verim 291.7-4321.7 kg/da arasında değişiklik göstermiştir. Genotiplerin renk değerlerine bakıldığında“L”değerinin 89.17-95.19,“a”değerinin 1.91-3.04,“b”değerinin ise 14.88-24.19 arasında değiştiği sonucuna ulaşılmıştır. SDS (Sodyum Dodesil Sülfat) sedimentasyon değerleri 5.5-45.0 ml, tane kesit görünüşü % 96-100, tane sertliği 70.5-97.9 aralığında indeks değerlerine, 1000 tane ağırlığı 27.0-52.2 g, hektolitre ağırlığı 76.54-84.44 kg/hl, protein miktarı % 15-21 arasında değişen oranlara sahip olmuşlardır. Genotiplerin antioksidan aktiviteleri ise 14.7-40.2 μmol TE/g arasında değişim göstermiştir. Genotiplerin Ca içeriği 7.9-484.7 mg/kg, Mg içeriği 332.0-1642 mg/kg, Cu içeriği 0.3-22.7 mg/kg, Fe içeriği 27.3-93.9 mg/kg, Zn içeriği 22.3-100.4 mg/kg ve Mn içeriği 31.4-87.7 mg/kg arasında değişiklik göstermiştir. Çalışma sonucunda Türkiye'nin farklı illerinden temin edilen karakılçık genotiplerinin sahip olduğu zengin çeşitlilik ile farklı morfolojik, fenolojik, agronomik ve kalite yönleriyle ıslah programlarında bir bileşen olarak kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study; single spikes selected from 60 local karakılçık wheat populations stored in the collection of Turkey Seed Gene Bank (TTGB) which were collected from 12 provinces, were examined morphological characteristics according to 29 UPOV criteria and also phenologic and agronomic characteristics. Agronomic characteristics and phenological observations were taken in the lines selected according to these morphological features. In addition, its properties for quality characteristics, mineral substance content and antioxidant capacity were also investigated. As a result of the study, the observed genotypes showed wide variations in terms of the examined traits. The emergence period of the genotypes varied between 54.7-76.9 days, tillering periods 123.5-133.5 days, stem-emergence times 138.1-153.7 days, and spiking times 204.2-239.5 days. In terms of agromonic properties; plant height 56.5-125.8 cm, spike length 4.0-11.6 cm, number of spikelets 14.7-26.9 per spike, harvest index 5.1-45.9 %, number of fertile spikelets 13.3-25.7, number of grains per spike 18.3-61.7 and biological yield 291.7- 4321.7 kg/da. When the color values of the genotypes were evaluated, it was determined that the“L”value varied between 89.17-95.19, the“a”value between 1.91-3.04, and the“b”value between 14.88-24.19. SDS (Sodium Dodecyl Sulphate) sedimentation values are 5.5-45.0 ml, grain cross-sectional appearance is 96-100%, grain hardness is in the range of 70.5-97.9 index values, 1000 grain weight is 27.0-52.2 g, hectoliter weight is 76.54-84.44 kg/hl, protein content is they had rates varying between 15-21%. The antioxidant activities of the genotypes varied between 14.7-40.2 μmol TE/g. Ca content of the genotypes varied between 7.9-484.7 mg/kg, Mg content was 332.0-1642 mg/kg, Cu content 0.3-22.7 mg/kg, Fe content 27.3-93.9 mg/kg, Zn content 22.3-100.4 mg/kg, and, Mn content 31.4-87.7 mg/kg. As a result of the study, it has been concluded that karakılçık genotypes obtained from different provinces of Turkey can be used as a component in breeding programs with different morphological, phenological, agronomic and quality aspects with their rich diversity.
Benzer Tezler
- Karakılçık M4 bireylerinde hastalık ve kalite ile ilgili allellerin moleküler analizlerle tespiti
Determination of allellerine molecular analyzes in related to disease and quality in karakilçik M4 individuals
İLKER YÜCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
BiyoteknolojiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiTarımsal Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZİYA DUMLUPINAR
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi yerel makarnalık buğday çeşitlerinin kök ve kardeş gelişiminin verim ve verim öğeleri üzerine etkisi
The Effect of rooting and trillering on yield and yield components of durum wheat landiaces in south east Anatolia region
ERDEM YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
ZiraatDicle ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURMUŞ ALİ ATALAY
YRD. DOÇ. DR. AYDIN ALP
- Karakılçık buğday yetiştiriciliğinde yeşil gübre uygulamalarının verim ve kaliteye etkisi
The effect of green manure applications on yield and quality in Karakilçik wheat cultivation
SALİH BAYRAM ÇELİK
Doktora
Türkçe
2024
ZiraatÇukurova ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CELALEDDİN BARUTÇULAR
- Diyarbakır yöresindeki yerel makarnalık buğday çeşitlerinin tarımsal, kalite ve fitopatalojik karakterleri üzerinde araştırmalar
Studies on agnonomic, quality and phytopathological characteristics of durum what landraces in Diyarbakır area
AYDIN ALP
- Bazı makarnalık buğday genotiplerinin bitkisel ve dane kalite özelliklerinin belirlenmesi, Sds-Page yöntemi ile genetik karakterizasyonu
Determining the plant and wheat grain quality features of certain varieties of durum wheat, genetic characterization through the Sds-Page method
SELÇUK KIRMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
ZiraatHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT TİRYAKİOĞLU