Geri Dön

İşrâkî düşüncede kötülük problemi

The problem of evil in ishraqi thought

  1. Tez No: 757259
  2. Yazar: SELÇUK GÜZEL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MUHSİN AKBAŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İzmir Katip Çelebi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 198

Özet

İşrâkîlik; Arapça kökenli bir kelime olan ve aydınlanmayı ifade eden işrâk kavramından hareketle bilginin kaynağının elde edilmesinde keşf, zevk ve hads metotlarını kullanarak irfân geleneğine bağlı kalanları ifade eden, Meşşâîlikten ayrı olan İslam düşünce ekolüne verilen isimdir. İslam felsefesi denildiğinde öncelikli olarak Fârâbî (ö. 339/950), İbn Sînâ (ö. 428/1037) ve İbn Rüşd (ö. 520/1126) gibi önemli isimlerin yer aldığı Meşşâîlik akla gelmektedir. Fakat İşrâkîlik, İslam felsefesi düşünüldüğünde Meşşâîlik kadar önemli sayılması gereken bir ekoldür. 12. yy. da yaşamış olan Şeyhü'l-İşrâk olarak bilinen Şihabuddin Yahya İbn Habbaş İbn Emirek Ebu'l-Fütuh es-Sühreverdî el-Maktûl, İslam düşüncesinde bu ekolü sistematik hale getirmiştir. Es-Sühreverdî el-Maktûl olarak anılan düşünür, bu ekolü sistemleştirirken ortaya koyduğu görüşler bağlamında, Antik Yunan filozofu Aristo'nun (ö. MÖ 322) rasyonalizminin derin etkisi altında kalmalarından dolayı Meşşâî geleneğini eleştirmekte ve ortaya koydukları görüşlerin birçok alanda yanlış olduğunu savunmaktadır. Bu bağlamda kendine has bir yol izleyen Sühreverdî, kullanmış olduğu kavramlarla da İslam düşünce geleneği içerisinde farklılığını ortaya koymaktadır. Tanrı'nın yokluğunu savunanların en önemli argümanlarından biri olan kötülük, tarih içerisinde her dönemde tartışılagelmiş bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Kötülük probleminin ortaya çıkardığı cevap verilmesi gereken birçok soru ve sorun mevcuttur. Bunlar, Tanrı ve ona ait sıfatların hâdis olan mevcudat ile ilişkilendirmesine bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. İslam düşüncesi içerisinde önemli bir yeri olan ve Sühreverdî'nin görüşleri üzerine bina edilen İşrâkîlik sistemine bütüncül olarak bakıldığında en temelde nur kavramı karşımıza çıkmaktadır. Tamamen nur kavramı üzerine bina edilen İşrâkî düşüncenin kötülük problemine yaklaşımlarını ve cevaplarını ortaya koymaya çalışacağız. Bunu yaparken öncelikli olarak Sühreverdî'ye ait olan sembolik hikayelerdeki kötülük kavramı ile ilgili kullanımlar sunulacaktır. Daha sonra İşrâkîlerin bu probleme bakış açısını genel olarak kabul gören metafiziksel, fiziksel ve ahlakî kötülük tasnifine bağlı kalarak sunacağız. Bu konuları işlerken, İşrâkî ekolün kötülük problemine yaklaşımlarında Meşşâîler ile arasındaki benzer ve farklı yönlerini ortaya çıkarmaya çalışacağız.

Özet (Çeviri)

Ishraqiyya (Illuminationism); which is derived from the Arabic word ishraq meaning enlightment, is the school of Islamic thought as distinct from Mashshaiyya, used to express those who adhere to the tradition of wisdom by using the methods of discovery, pleasure and hads in obtaining the source of knowledge. When talking about Islamic philosophy, the first thing that comes to mind Mashshaiyya which including important names such as Alpharabius, Avicenna and Averroes. Ishraqiyya is an important school in Islamic philosophy as much as Mashshaiyya. Shahab al-Din Yahya ibn Habash as-Suhrawardi al-Maqtul known as Shaykh al-Ishraq who lived in 12th century is the thinker who systematized this school in Islamic thought. In the context of the views he put forward while systematizing this school, Thinker, known as as-Suhrawardî al-Maqtul criticizes the Peripatetic tradition in sense that they are under the strong impression of Aristotle's rationalism and argues that the views they put forward are wrong in many areas. In this context, Suhrawardi, who followed a unique path, reveals his difference in the tradition of Islamic thought with the concepts he used. Evil, which is one of the most important arguments of those who defend the absence of God, appears as a problem that has been discussed in every period of history. There are many questions and problems posed by the problem of evil requiring answer. These questions and problems mostly arise when God and his attributes are associated with the created ones. When the Illuminationist system, which has an important place in Islamic thought and is built on the views of Suhrawardi, is considered as a whole, the concept of light appears in the main. We will explore the Ishraqi approach and response to the problem of evil which is completely built on the concept of light. Firstly, we will present word usages of evil in Suhrawardi's symbolic stories. Then, we will present the perspective of the Ishraqis on this problem by adhering to the generally accepted classification of evil as metaphysical, physical and moral. While dealing with these issues, we will put forth similar and different aspects about evil problem between Ishraqiyya and Mashshaiyya.

Benzer Tezler

  1. Gnostik geleneğin erken dönem Şiîlik'teki tezahürleri: Şiî Gulat örneği

    Reflections of gnostic tradition in early Shi'ism: The exmple of Shiite Ghulât

    YUSUF KOÇAK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinAnkara Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUZAFFER TAN

  2. AHP-TOPSIS entegrasyonuna dayalı tasarım süreci israf nedenleri ile yalın araç ve tekniklerin analizi

    Analysis of design process waste causes and lean tools and techniques based on AHP-TOPSIS integration

    EMİNE DEMİRCİOĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Mimarlıkİstanbul Medipol Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ GİZEM CAN

  3. Şehrezûrî'nin ahlâk ve siyaset düşüncesi

    Shahrazuri̇'s ethi̇cal and poli̇ti̇ci̇al thought

    FATİH AYDIN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    DinMarmara Üniversitesi

    Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ÇAĞRICI

  4. Tasavvuf düşünce sisteminde misâl âlemi

    Alam al-mithal in sûfî thought system

    BUŞRA ARSLAN MEÇİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    DinDicle Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ABDURRAHİM ALKIŞ

  5. Safevi döneminden günümüze İran düşüncesi (Felsefe, kelam, tasavvuf)

    Iranian thought from Savavid period to present (Philosophy, theology, sufism)

    CENK KELEŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    DinPamukkale Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FAZIL KARAHAN