Yakın dönem Türk siyasi tarihinde İzzet Ulvi Aykurt
Izzet Ulvi Aykurt in recent Turkish political history
- Tez No: 765188
- Danışmanlar: PROF. DR. MESUT ERŞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyografi, Biography
- Anahtar Kelimeler: Türk Milli Kültürü, Türk Dili, İzzet Ulvi, Aykurt, Turkish National Culture, Turkish Language, İzzet Ulvi, Aykurt
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 163
Özet
Türk Millî Mücadelesi, hiç şüphesiz Türkiye Cumhuriyeti'nin ve onun ana ilkelerinin temellerinin atıldığı yakın dönem Türk tarihinin en önemli safhalarından biridir. Türkiye Cumhuriyeti'nin özünü oluşturan TBMM, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesini yürüttüğü bu tarihi dönemde oluşmuştur ve açıldığı günden itibaren Cumhuriyet tarihinin kaderi üzerinde etkin bir rol üstlenmiştir. TBMM'nin bu kadar büyük bir etkiye sahip olmasındaki ana etken ise ilk kurulduğu günden itibaren bünyesinde bulundurduğu asker, doktor, maliyeci, din adamı, yazar, şair vasıflarıyla en seçkin temsilcilerin faaliyetleridir. Dolayısıyla ilk dönemden başlayarak bu görevi üstlenen kişilerin hayat hikayelerinin kaleme alınması ve gelecek nesillere aktarılması hem tarihi bir görev hem de bu kişilere vefa borcudur. Bu seçkin kişilerden biri olan İzzet Ulvi Aykurt (1880-1957) Osmanlı'nın son dönemi ile Cumhuriyet'in ilk yıllarında yaşamış, Türk idari siyasi hayatında önemli görevlerde bulunmuş bir memur, siyasetçi ve yazardır. Devlet kademelerinde; Eskişehir Şer'iye Mahkemesi Kayıt Memurluğu, Başkatipliği, 9 Eylül 1908'de Kütahya Tahrirat Kâtipliği, 2 Ekim 1909'da İzmit, 5 Şubat 1909'da Kayseri, 13 Haziran 1914'te Gümüşhane Sancakları İdare Meclisi Başkâtipliklerine getirilmiştir. Mekke Emaneti Divân Efendisi olarak vazifelendirilmiş, 14 Ekim 1920 Ulukışla, 18 Kasım 1920'de Konya Akşehir Kaymakamlığı görevi, Ulukışla ve Akşehir Kaymakamlığı, 14 Kasım 1921'de Ankara Erkek Lisesi Tarih öğretmenliği görevinde bulunmuştur. 1912 yılında İç Anadolu Bölgesinin bir kısmını kapsayan seyahat izlenimlerini ele almıştır. Meclisin açılmasıyla birlikte siyaset adamı olarak II.III. IV. V. Dönem Afyonkarahisar (1923-1939), VI. Dönem Hakkâri (1939-1943) Milletvekilliği dönemde Hakkâri Teftiş, VII. Dönem Eskişehir (1943-1947) Milletvekilliği yapmıştır. Milletvekilliği döneminde Meclis'te Kanun Teklif ve Soru Önergeleri, Günlük Meselelere dair konuşma ve fikirleri ile Hakkâri Bölgesi Hakkında Teftiş raporu hazırlamıştır. 22.10.1922'de Müdafaa-i Hukuk Grup Kâtipliğinde bulunmuştur. Büyük Zafer'in ardından, Maarif Vekâleti Özel Kalem Müdürlüğüne atanmıştır. Türk Ocakları Muallimler Birliği Umumi Kâtipliği, Türk Dil Kurumu Kol Başkanlığı ve IV. Dönem Parlamentolar Türk Gurubu Kurucu üyesi olarak görev almıştır. Millî Mücadele günlerinde sivil olarak önemli katkıları olmuştur ve hizmetlerinden dolayı İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiştir. Atatürk'ün yol arkadaşı olan İzzet Ulvi Bey, Cumhuriyeti ayağa kaldırmak için çalışmış ülkenin bağımsızlık savaşında ve Türk ulusunun benlik bilincinin yeniden canlanması için Atatürk'le birlikte hareket etmiştir. Türkçülük akımının önderlerinden biri olan İzzet Ulvi Aykurt Türk Yurdu, Halka Doğru, Genç Kalemler, Donanma Mecmuası, Harp Mecmuası, Yeni Mecmua, Muallimler Birliği Mecmuası, Taşpınar Dergisi, Doğu Dergisi ile birlikte Hakimiyet-i Milliye, Türk Birliği gibi dönemin önemli dergi ve gazetelerinde“Türk”ve“Türklük”kavramları üzerinde durmuştur. Türkçenin yaygınlık kazanmaya başladığı dönemde Türk mekteplerine öz Türkçe şiirler girmesini arzuladığından“Türk Vezni”adlı ders kitabını yazmıştır. Bununla birlikte Türk kadınını el üstünde tutarak özgür bir kimlik kazanması için uğraşmıştır ve bu bağlamda“Son Mektuplar”adlı romanını ele almıştır. Bu çalışmada İzzet Ulvi Akyurt'un Türk milli kültürü, Türk dili üzerindeki etkisi ve siyasi tarihindeki önemi üzerinde durulmuştur. Çalışmanın kaynakçasında dokümantasyon ve literatür tarama yöntemiyle ulaşılan veriler değerlendirilmiştir. TBMM Zabıt Cerideleri ile Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi belgeleri, TBMM Albümü, Milli Kütüphane Dijital Arşivi, Gazete Arşivleri, Dergi Arşivleri, Telif Eserler, makaleler, tezler, dergiler kaynakçayı oluşturmaktadır.
Özet (Çeviri)
The Turkish National Struggle is undoubtedly one of the most important phases of the recent Turkish history, in which the foundations of the Republic of Turkey and its main principles were laid. The Grand National Assembly of Turkey, which constitutes the essence of the Republic of Turkey, was formed in this historical period when the Turkish nation was fighting for independence and has played an active role in the fate of the history of the Republic since the day it was opened. The main factor for the Grand National Assembly of Turkey to have such a great influence is the activities of the most distinguished representatives, with the qualifications of soldiers, doctors, financiers, clergy, writers and poets, since the day it was first established. Therefore, it is both a historical duty and a duty of loyalty to write down the life stories of people who have undertaken this task, starting from the first period, and to pass them on to future generations. İzzet Ulvi Aykurt (1880-1957), one of these distinguished people, is a civil servant, politician and writer who lived in the last period of the Ottoman Empire and the first years of the Republic and held important positions in the Turkish administrative political life. At state levels; He was appointed as the Registrar, Chief Clerk of the Eskişehir Court Court, Kütahya Tahrirat Clerk on September 9, 1908, İzmit on October 2, 1909, Kayseri on February 5, 1909, and Chief Clerk of the Gümüshane Sanjaks Administrative Council on June 13, 1914. He was appointed as the Master of Mecca Trust, Ulukışla on 14 October 1920, Konya Akşehir District Governorship on 18 November 1920, Ulukışla and Akşehir District Governorship, and on 14 November 1921 Ankara Boys' High School History teacher. In 1912, he dealt with his travel impressions covering a part of the Central Anatolia Region. With the opening of the parliament, he served as a Member of Parliament in II.III. IV. V. Period Afyonkarahisar (1923-1939), VI. Term Hakkari (1939-1943) Hakkari Inspection, VII. for Eskişehir (1943-1947). During his term as a Member of Parliament, he prepared an Inspection report on Hakkari Region with his proposals and questions, speeches and ideas on daily issues in the Parliament. On 22.10.1922, he was the Clerk of the Defense Law Group. After the Great Victory, he was appointed to the Directorate of Private Secretary of the Ministry of Education. General Secretary of the Turkish Hearths Teachers' Union, Head of the Branch of the Turkish Language Association and IV. He served as the founding member of the Turkish Group of Parliaments of the Term. He made important contributions as a civilian during the days of the National Struggle and was awarded the Independence Medal for his services. İzzet Ulvi Bey, Atatürk's companion, worked to raise the Republic and acted with Atatürk in the country's war of independence and for the revival of the Turkish nation's self-consciousness. İzzet Ulvi Aykurt, one of the leaders of the Turkism movement, appeared in important journals and newspapers of the period such as Türk Yurdu, Halka Doğru, Genç Kalemler, Navy Magazine, Harp Magazine, Yeni Magazine, Teachers' Union Magazine, Taşpınar Magazine, Doğu Magazine together with Hakimiyet-i Milliye and Turkish Union. He focused on the concepts of“Turkish”and“Turkishness”. In the period when Turkish started to gain popularity, he wrote the textbook called“Turkish Prosody”, as he wanted pure Turkish poems to be introduced into Turkish schools. In addition to this, he tried to gain a free identity by cherishing Turkish women and in this context, he wrote his novel“The Last Letters”. In this study, İzzet Ulvi Akyurt's emphasis on Turkish national culture, his influence on Turkish language and his importance in political history were discussed. In the bibliography of the study, the data obtained by the documentation and literature review method were evaluated. The bibliography consists of the TGNA Minutes and State Archives Presidency Republic Archive documents, the TGNA Album, the National Library Digital Archive, Newspaper Archives, Magazine Archives, Copyrighted Works, articles, theses, and journals.
Benzer Tezler
- Osmanlıdan Cumhuriyete Bursa'da öncü bir kadın: Zehra Budunç
Zehra Budunç, a pioneer woman from the Ottoman Empire to the Republic
MİNE DÖĞER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURAY ÖZDEMİR
- İttihat Terakki dönemi Türk-Alman ilişkileri (1908-1914)
Turkish-German relations in the era of Union and Progress Party (1908-1914)
ÇİĞDEM TUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ARDA BAŞ
- Türkiye-Rusya uçak krizi ve krizin Türk basınında ele alınış biçimi ekseninde Türkiye-Rusya ilişkileri
Turkey-Russia aircraft crisis and Turkey-Russia relations on the axis of handling style of the crisis in the Turkish media
MERT MİNİSKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerBolu Abant İzzet Baysal ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ YAMAN
- Misak-ı Milli'nin Türk iç ve dış politikasına etkileri (Atatürk Dönemi)
Başlık çevirisi yok
NİHAT ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Türk İnkılap Tarihiİstanbul ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. IŞIL ÇAKAN
- Yakın dönem Türk siyasi tarihinde Sazak ailesi
The Sazak family in the Turkish political history in the recent period
FAHRİ YETİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
TarihEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT ERŞAN