Kıyı-kent ilişkisi sorunsalında Van kent kimliği
Urban identity of Van in the context of the problematic of coast-city relationship
- Tez No: 767714
- Danışmanlar: PROF. DR. SÜLEYMAN TOY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Kıyı-kent ilişkisi, kentsel kimlik, kimlik bileşenleri, Van Gölü kıyısı, Coast-city relationship, urban identity, identity components, the coast of Lake Van
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Amaç: Bu çalışmada, Van kentinin kentsel kimlik bileşenleri, Van Gölü'ne sınırı olan ilçe yerleşimlerinin kıyılardaki arazi kullanım çeşitliliği ve Van kıyılarının kıyı kullanım ilkeleri ile uyumu araştırılarak“Van kenti bir kıyı kenti midir?”ve“Van kentinin kıyı kimliğinin güçlendirilmesine dair temel ihtiyaçlar nelerdir?”sorularının cevabını bulmak amaçlanmıştır. Yöntem: Tez kapsamında yapılan çalışmalar; beş temel aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada; araştırmanın konusu, amacı ve çalışma alanı belirlenmiştir. İkinci aşamada; ilin kentleşme sürecini, kimlik özelliklerini ve kıyı kullanımlarını anlamaya yardımcı kavramlara yer verilmiştir. Üçüncü aşamada; kentsel kimlik bileşenlerini oluşturan veriler, Van kenti genelinde ve kıyı yerleşimleri olan Gevaş, Edremit, İpekyolu, Tuşba, Muradiye ve Erciş ilçeleri özelinde incelenip kentin kıyı fonksiyonları belirlenmiştir. Dördüncü aşamada; kıyı kullanımlarının matris ile sayım ve ölçümleri yapılmış, toplanan değerler temel bileşenler analizinde test edilmiş ve çıkan sonuçlar, kıyı yerleşimleri bazında değerlendirilmiştir. Beşinci ve son aşamada ise; çalışmanın ana ve alt sorularına yönelik cevaplar değerlendirilmiş; genelde Van kenti özelde ise kıyı yerleşimleri için kıyı kenti kimliğini güçlendirebilecek kentsel tasarım uygulamaları için kıyı kullanım ilkeleri doğrultusunda çerçeve niteliğindeki temel ihtiyaçlar tayin edilmiştir. Bulgular: Çalışmanın ana sorularına verilebilecek cevabı yönlendirmesi beklenen alt soru“Kıyı yerleşimleri, kentin kıyı kimliğine hangi kıyı kullanımları ile ne ölçüde hizmet etmektedir?”şeklinde kurgulanmıştır. Söz konusu sorunun cevabını verebilecek bulguların elde edilmesi için kıyı alanlarının arazi kullanım çeşitliliği, nicel olarak belirlenmiş ve matrisler oluşturularak değerler temel bileşenler analizi ile test edilmiştir. Analiz sonucunda kentsel kimliğini kıyı-kent ilişkisi üzerinden en yoğun şekilde ve pozitif endeks değeri ile kuran yerleşimlerin sırasıyla Edremit, Tuşba ve Gevaş olduğu; kıyı-kent ilişkisini en düşük düzeyde ve negatif endeks değeri ile kuran yerleşimlerin ise sırasıyla İpekyolu, Muradiye ve Erciş olduğu tespit edilmiştir. Sonuç:“Van kenti bir kıyı kenti midir?”ana sorusuna“Van kenti kıyı kenti olabilme potansiyeli taşımaktadır.”cevabı verilmiştir. Van kent kimliğinin güçlü çevresel kimlik özelliklerine rağmen toplumsal kimlik özellikleri üzerinden şekillendiği ve kentin kıyı kültürü ile doğrudan ilişkisinin kurulamadığı değerlendirilmiştir. Kentin hâlihazırda bir takım kıyı kenti özelliklerini barındırdığı kabul edilerek Van kentinin kıyı kimliğinin güçlendirilmesine dair temel ihtiyaçlar belirlenmiştir. Kentin kıyı kimliği ile anılmasına katkı sağlayan yerleşim birimlerinin kıyı kullanım özellikleri, temel alınarak kıyı kullanım ilkelerine bu yerleşimlerin uygunluğu değerlendirilmiş olup kıyı alanlarının canlılığının ve çeşitliliğinin sağlanması, kıyılara erişimin mümkün hale getirilmesi, kıyıların kamusallığının korunması ve kıyılarda ekolojik dengenin korunması şeklinde 4 ana ilkenin kıyı ile bütünleşik kent hareketliliğinin sağlanmasında kıyı-kent ilişkisi sorunsalını ve ihtiyaçları oluşturduğu sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Purpose: This study aims to find answers to the questions“Is Van city a coast city?”and“What are the basic needs regarding strengthening coast identity of Van city?”by probing urban identity components of Van city, land use diversity on coasts of district settlements bordering Lake Van and compatibility of the uses of Van coasts with coast use principles. Method: Studies performed in scope of the thesis consist of 5 main stages. At the first stage, the subject, purpose and field of work of the research were identified. At the second stage, concepts that help to understand the urbanisation process, identity characteristics and coast uses of the province were addressed. At the third stage, data that constitutes the identity components of the city was studied for Van city in general and coastal settlements Gevaş, Edremit, İpekyolu, Tuşba, Muradiye and Erciş districts in particular and the coast functions of the city were determined. At the fourth stage, coast uses were counted and measured through the matrix; values collected were tested through the main components analysis and the results obtained were assessed on the basis of coastal settlements. At the fifth and final stage, the answers regarding the main and sub-questions of the study were assessed; basic needs were determined as a framework in line with coast use principles for urban design applications that might strengthen coast city identity for Van city in general and coast settlements in particular. Findings: The sub-question expected to guide the answer that might be given to the main questions of the study was designed as“With what coast uses and to what extent do coastal settlements serve to the coast identity of the city?”. In order to obtain findings that might answer such question, land use diversity of coast areas was determined quantitatively, by creating matrixes the values were then tested through main components analysis. As a result of the analysis, it was found out that the settlements that establish their urban identity most intensively and with a positive index value over coast-city relationship are Edremit, Tuşba and Gevaş respectively and the settlements that establish coast-city relationship at the lowest level and with a negative index value are İpekyolu, Muradiye and Erciş respectively. Results: The main question that“Is Van city a coast city?”was given the answer“Van city has the potential to be a coast city.”It was assessed that Van city identity is shaped over social identity characteristics despite strong environmental identity characteristics and that a direct relationship of the city with coast culture could not be established. Considering that the city already has some coast city characteristics, the basic needs for strengthening coast identity of Van city were determined. Coastal use characteristics of settlements that contribute to associating Van city with coast identity were taken as basis and the suitability of these settlements to coastal use principles was evaluated, and it was concluded that 4 main principles, namely ensuring vivacity and diversity of coastal areas, ensuring access to coasts, maintaining public nature of coasts and maintaining ecological balance at coasts constitute the problematic of coast-city relationship and needs in ensuring urban mobility integrated with the coast.
Benzer Tezler
- Kentsel bileşenleri ve kıyı kenti bağlamında İstanbul'un öznel ve nesnel değerlendirmesi
Objective and subjective evaluation of İstanbul in the context of its coastal and urban components
FATMA ERKÖK
- Kıyı dolgu alanlarının kullanım biçimi açısından değerlendirilmesi: İstanbul tarihi yarımada örneği
Evaluation of urban use in coastal land fill areas: İstanbul historical peninsula case
ŞENAY ŞAŞKO
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET OCAKÇI
- Kıyıdan geri çekilme sürecinde kent-kıyı ilişkisi, kentsel kıyı tanımı ve bu kavrama dayalı kentsel kıyı gelişme stratejileri: İstanbul örneği
Interralations of a city and costs in the process of shore clearing, a definition of unban shores, and a developments strategies of urban shores based on the definition: A case study of Istanbul
ALİ KILIÇ
Doktora
Türkçe
1999
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YALÇIN ÜNAL
- İstinye kıyı mekanı üzerine bir araştırma
A reserach about the Istinye bay area
ZÜMRÜT TURUNÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
MimarlıkYıldız Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FUNDA ÖZTÜRK KERESTECİOĞLU
- Kuzey Ege Kıyı bandının peyzaj mimarlığı bağlamındaki zamansal-mekansal değişimi
Spatio-temporal change of the North Aegean Coastal area in the context of landscape architecture
BİRSEN UZUN AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Teknik ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATMA AYÇİM TÜRER BAŞKAYA