Humbaracıbaşılık Kâtibi Mustafa Efendi'nin Rûzmerre-Mecmûʻası (1143-1180/1730-1767) inceleme-çeviriyazı
The Rûzmerre Mecmûa of Humbaracıbaşılık Kâtibi Mustafa Efendi (1143-1180/1730-1767)(Analysis-transcription)
- Tez No: 770210
- Danışmanlar: PROF. DR. FİKRET SARICAOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yeniçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Bu çalışma İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, Osmanlı Araştırmaları Bölümü, Şevket Rado Yazma Eserler Kitaplığı'nda bulunan ŞR 207/3 numaralı, müellifinin Ser-Humbaracıyân Kâtibi Mustafa Efendi olduğu yazma eserin inceleme ve çeviriyazısıdır. Yazma eseri rûzmerre ile devamındaki çeşitli notlardan olmak üzere iki kısımda değerlendirmek ve tümü bir mecmûa olarak isimlendirmek mümkündür. Gün tarihli bilgiler, rûzmerre olarak tarif ettiğimiz bölüm, 11 Muharrem 1143 (27 Temmuz 1730) ile 24 Zi'l-kaʻde 1180 (23 Nisan 1767) tarihleri arasındaki tarihleri ihtivâ etmekde ve İstanbul merkezli tarihî ve sosyal olaylar sıralanmaktadır (vr. 31b-44a). İkinci kısım (vr. 44b-62a) bir usûl takip edilmeyerek kaleme alınan, fevâid türünden bilgilerin daha çok olduğu türlü notları ihtivâ etmektedir. Özellikle buradaki notlardan, müellifin kimliği ve biyografisiyle ilgili bilgiler elde edilmiştir. Şahsî işleriyle ilgili notlar, fevâid mecmûalarında sıkca rastlanan mücerreb reçeteler, yine söz konusu varaklardadır. Bu yönleriyle Ser-humbaracıyân Kâtibi Mustafa Efendi'nin mecmûası, XVIII. yüzyılda Sultan I. Mahmud (1730-1754), III. Osman (1754-1757) ve III. Mustafa (1757-1767, saltanatının ilk on yılı) devirleriyle ilgili nâdir bilgileri, içeriden bir bakışla askerî cepheden gelişmeleri haber vermektedir. Söz konusu tarihler için, Rûzmerre tam bir kaynak eserdir ve ilk kez araştırma konusu olmaktadır. İçerdiği özel notlar îtibâriyle de dikkat çekmektedir.
Özet (Çeviri)
This study is the analysis and transcription of the manuscript numbered ŞR 207/3, which is in the Şevket Rado Manuscripts Library of the Istanbul Research Institute, Department of Ottoman Studies, and the author is Ser-humbaracıyān Kātibi Mustafa Efendi. It is possible to evaluate the manuscript in two parts, ruzmerre and the various notes that follow, and name it all as a journal. The day-dated information, the section we describe as rūzmerre, includes the dates between 11 Muharram 1143 (27 July 1730) and 24 Dhu'l-Qada 1180 (23 April 1767), and lists the historical and social events based in Istanbul (vr. 31b–44a). The second part contains the notes, which were written without following a method, with more fevaid type of information. Especially from the notes here, information about the identity and biography of the author was obtained. Notes about his personal affairs, tried recipes that are frequently found in fevaid mecmuas, are also on the aforementioned leaves. With these aspects, the mecmua of Ser-humbaracıyan Katibi Mustafa Efendi gives rare information about the reigns of Mahmud I (1730-1754), Osman III (1754-1757) and Mustafa III (1757-1767, first decade of his reign) in the XVIIIth century, and informs about developments from the military front with an inside view. For the aforementioned dates, ruzmerre is a complete source and is the subject of research for the first time. It also draws attention with the special notes it contains.