Türk müziği'nde XVIII. ve XIX. yüzyıllar arası yaşamış Neyzen bestekarların Saz Semaileri'nin karşılaştırmalı analizi
In turkish music, XVIIIth and XIXth comparative analysis of the Saz Semai of Neyzen compositers who lived in centuries
- Tez No: 770942
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TOLGA KARACA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Müziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 287
Özet
Bu çalışmada; İki farklı yüzyılda yaşamış neyzen bestekarların aynı makamda besteledikleri saz semaisi formundaki eserlerinin; Makam, usul, biçim kullanımlarının ortaya konulması ve durum tespitinin yapılması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda araştırma; XVIII. ve XIX. yy. (yy.) arası yaşayan, 10 neyzen bestekarın dokuz farklı makamda besteledikleri 33 adet saz semaisi ile sınırlandırılmıştır. Kavramsal çerçevede saz semaisi formu XXI. yüzyıldaki özelliklerine göre ele alınmıştır. Nitel bir yaklaşımla yapılan çalışmada, literatür taraması sonucu veriler toplanmış, betimsel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Eserler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Bu analizin içinde makam ve biçim öğelerine yer verilmiştir. Makam analizinde; Arel Nazariyatı model alınarak, saz semailerinin her bir hanesindeki seyir özelliğine bakılmıştır. Seyir özelliği içerisinde; Ezgi'nin başladığı perde, kullanılan dörtlü, beşli, çeşni sıralaması ve ezginin sonlandığı perde dikkate alınmıştır. Makamı oluşturan dizi içerisinde herhangi bir perdede; Dörtlü ve beşli tam olarak kullanılmamışsa ya da iki veya üç perde kullanılarak ezgisel bir motif veya bir kalış gerçekleştirildiyse, çeşni kavramı kullanılmıştır. Makam analizi yapılan eserlerin; Makam dizisi içerisindeki perdelerde kalış sayıları, donanımı, dizisi, seyri, genişlemesi, kararı ve yedeni belirlenmiştir. Eserlerin biçim analizinde; Onur Akdoğu'nun Türler ve Biçimler Kitabı'nda aktardığı analiz yöntemi kullanılmıştır. Eserlerin biçim kurgusu belirlenmiştir. Usul bakımından herhangi bir analiz gerçekleştirilmemiş, eserlerin hanelerinde kullanılan usuller aktarılmıştır. Elde edilen bulgular ile birlikte analizi yapılan her saz semaisi, hem bestelendikleri yüzyıla göre kendi içerisinde, hem de yy. arası makam, usul ve biçim öğelerine göre karşılaştırılmıştır. Bu bağlamda XVIII. ve XIX. yy. arasında yaşayan neyzen bestekarların Saz Semaileri'nde, makam, usul ve biçim kullanımlarının sonuçları ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
In this study; Neyzen Composers who lived in two different centuries, composed in the same maqam, in the form of Saz Semaisi; It is aimed to reveal the use of maqam, rhythm, form and to determine the situation. Research in this direction; XVIIIth and XIXth. It is limited to 33 pieces of Saz Semai's composed by 10 Neyzen Composers, who lived between the centuries, in nine different maqams. In the conceptual framework, the Saz Semaisi form XXIth century has been handled according to its characteristics. In the study conducted with a qualitative approach, data were collected as a result of the literature review, and the scanning model, one of the descriptive research methods, was used. The works were analyzed by content analysis method. In Maqam analysis; Taking the Arel theory as a model, the seyir (melodic route) feature in each part of the Saz Semaileri was examined. In the Seyir feature; The pitch at which the melody begins, the quartet, quintet, çeşni sequence used, and the pitch at which the melody ends are taken into account. In any pitch within the sequence that makes up the maqam; If the quartet and quintet are not fully used, or if a melodic theme or a stay is performed using two or three frets, the concept of çeşni is used. Maqam analysis of the works; In the frets in the maqam scale, the number of stays, equipment, scale, seyir, expansion, tonic and yeden (leading tone) were determined. In the form analysis of the works; The analysis method quoted by Onur Akdogu in his Book of Types and Forms was used. The format of the works has been determined. No analysis was carried out in terms of rhythm, the rhythms used in the parts of the works were transferred. Each Saz Semai analyzed together with the findings was compared both within itself according to the century in which they were composed and according to the maqam, rhythm and form elements between the centuries. In this context, XVIIIth and XIXth. The results of the use of maqam, rhythm and form in the Saz Semaileri of Neyzen Composers, who lived between the centuries, are revealed.
Benzer Tezler
- Dünden bugüne rebab ve yeniden ele alınması
Başlık çevirisi yok
M. REFİK KAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1998
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. M. CAHİT ATASOY
- Kozanoğlu türkülerinin ezgi yapısı bakımından analizi
Analysis of Kozanoğlu folk songs in terms of tune structure
KADİR İCİK
- Abdulkadir Meragi: Hayatı, eserlerinin usul ve güfte açısından incelenmesi
Başlık çevirisi yok
SEDA KENT
Yüksek Lisans
Türkçe
1995
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. CAHİT ATASOY
- Dünyadan Türk müziğine bakışlar ve görüşler
Başlık çevirisi yok
DİLEK PEKYILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SELAHATTİN İÇLİ
- Tanbûrî Numan Ağa'nın şarkı formundaki eserlerinin arel – ezgi – uzdilek ses sistemindeki makamsal yapıya göre karşılaştırmalı analizi
The comparative analysis of song-form works of Tanburi Numan Aga according to arel-ezgi-uzdilek voice system
EMRE TEKTAŞ